Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην Εφημερίδα Realnews 8/11
Το άρθρο 10 παρ. 10 του ν. 4337/2015 «Μέτρα για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», που ψηφίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015 από τη Βουλή προβλέπει, κατόπιν σχετικής απαίτησης των δανειστών, την κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου από την 1.1.2017. Στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και στα άλλα ελεγχόμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ο ίδιος έλεγχος καταργείται από την 1.1.2019.
Ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών υποτίθεται ότι καταργείται, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, για την απλοποίηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του ελέγχου (!) και για την εξάλειψη των καθυστερήσεων στην εξόφληση των δημόσιων δαπανών. Ωστόσο, η «απλοποίηση» και επιτάχυνση ενδέχεται να αποβεί σε βάρος του δημόσιου χρήματος, όπως αφήνει να εννοηθεί το γεγονός ότι π.χ. το 2011 ο προληπτικός έλεγχος ματαίωσε την εκτέλεση παράνομων ή παράτυπων πληρωμών ύψους 134,6 εκατομμυρίων ευρώ που αφορούσαν, μεταξύ άλλων, αποζημιώσεις προέδρων δημοτικών συμβουλίων, παράλληλες καταβολές μισθών και συντάξεων αναπηρίας, αναθέσεις μελετών χωρίς διενέργεια διαγωνισμού, εκτελέσεις έργων χωρίς οικονομικές άδειες κλπ. Επομένως η πραγματική αιτία της επιμονής των δανειστών θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί αλλού και όχι στη φροντίδα (;) τους για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Αντί να προωθηθούν ταχύτερες διαδικασίες ελέγχου, καταργούνται οι υπάρχουσες, και έτσι ανοίγει ακόμη περισσότερο ο δρόμος για αυθαιρεσίες.
Εκτός, όμως, από την αμφίβολη αποτελεσματικότητά της, η "μεταρρύθμιση" αυτή την οποία επέβαλαν οι δανειστές είναι προβληματική και ως προς το άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α' του Συντάγματος, που απονέμει στο Ελεγκτικό Συνέδριο την αρμοδιότητα να ελέγχει (προληπτικά) τις δαπάνες του Κράτους, των ΟΤΑ και άλλων νομικών προσώπων. Η σχετική διάταξη δεν προβλέπει βέβαια ρητά την ειδική μορφή του προληπτικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών, αλλά μπορεί να υποστηριχθεί ότι υπονοείται σ’ αυτό, καθώς μάλιστα η κατεύθυνση της αναθεώρησης των διατάξεων του άρθρου αυτού το 2001 ήταν η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου (επέκταση του ελέγχου σε όλα τα νομικά πρόσωπα του δημόσιου τομέα και προληπτικός έλεγχος των δημόσιων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας).
Σημειωτέον ότι σε σχετικό ψήφισμά στις 14.10.2015 η Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου τόνισε ότι η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου θέτει ευθέως σε κίνδυνο το στόχο της πάταξης της διαφθοράς και της χρηστής διαχείρισης του δημόσιου χρήματος. Επίσης στη 19η Γενική Συνεδρίασή της την ίδια μέρα η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ' ενάσκηση γνωμοδοτικής αρμοδιότητας, έκρινε ομόφωνα ότι "η προτεινόμενη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών, τον οποίο διενεργεί το Δικαστήριο κατά το άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α΄ αντιβαίνει στις ρητές διατάξεις του Συντάγματος και δε μπορεί να τύχει εφαρμογής από το Ελεγκτικό Συνέδριο". Διανοίγεται συνεπώς ένα μέτωπο ελέγχου και αμφισβητήσεων σχετικά με τη συνταγματικότητα των διατάξεων αυτών. Εφόσον τελικά η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών κριθεί αντισυνταγματική από τα αρμόδια δικαστήρια, ο νομοθέτης θα πρέπει να αποκαταστήσει το ταχύτερο δυνατό τον έλεγχο αυτόν, προς όφελος της διαφάνειας στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος.
Το άρθρο 10 παρ. 10 του ν. 4337/2015 «Μέτρα για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», που ψηφίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015 από τη Βουλή προβλέπει, κατόπιν σχετικής απαίτησης των δανειστών, την κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου από την 1.1.2017. Στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και στα άλλα ελεγχόμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ο ίδιος έλεγχος καταργείται από την 1.1.2019.
Ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών υποτίθεται ότι καταργείται, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, για την απλοποίηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του ελέγχου (!) και για την εξάλειψη των καθυστερήσεων στην εξόφληση των δημόσιων δαπανών. Ωστόσο, η «απλοποίηση» και επιτάχυνση ενδέχεται να αποβεί σε βάρος του δημόσιου χρήματος, όπως αφήνει να εννοηθεί το γεγονός ότι π.χ. το 2011 ο προληπτικός έλεγχος ματαίωσε την εκτέλεση παράνομων ή παράτυπων πληρωμών ύψους 134,6 εκατομμυρίων ευρώ που αφορούσαν, μεταξύ άλλων, αποζημιώσεις προέδρων δημοτικών συμβουλίων, παράλληλες καταβολές μισθών και συντάξεων αναπηρίας, αναθέσεις μελετών χωρίς διενέργεια διαγωνισμού, εκτελέσεις έργων χωρίς οικονομικές άδειες κλπ. Επομένως η πραγματική αιτία της επιμονής των δανειστών θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί αλλού και όχι στη φροντίδα (;) τους για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Αντί να προωθηθούν ταχύτερες διαδικασίες ελέγχου, καταργούνται οι υπάρχουσες, και έτσι ανοίγει ακόμη περισσότερο ο δρόμος για αυθαιρεσίες.
Εκτός, όμως, από την αμφίβολη αποτελεσματικότητά της, η "μεταρρύθμιση" αυτή την οποία επέβαλαν οι δανειστές είναι προβληματική και ως προς το άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α' του Συντάγματος, που απονέμει στο Ελεγκτικό Συνέδριο την αρμοδιότητα να ελέγχει (προληπτικά) τις δαπάνες του Κράτους, των ΟΤΑ και άλλων νομικών προσώπων. Η σχετική διάταξη δεν προβλέπει βέβαια ρητά την ειδική μορφή του προληπτικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών, αλλά μπορεί να υποστηριχθεί ότι υπονοείται σ’ αυτό, καθώς μάλιστα η κατεύθυνση της αναθεώρησης των διατάξεων του άρθρου αυτού το 2001 ήταν η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου (επέκταση του ελέγχου σε όλα τα νομικά πρόσωπα του δημόσιου τομέα και προληπτικός έλεγχος των δημόσιων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας).
Σημειωτέον ότι σε σχετικό ψήφισμά στις 14.10.2015 η Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου τόνισε ότι η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου θέτει ευθέως σε κίνδυνο το στόχο της πάταξης της διαφθοράς και της χρηστής διαχείρισης του δημόσιου χρήματος. Επίσης στη 19η Γενική Συνεδρίασή της την ίδια μέρα η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ' ενάσκηση γνωμοδοτικής αρμοδιότητας, έκρινε ομόφωνα ότι "η προτεινόμενη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών, τον οποίο διενεργεί το Δικαστήριο κατά το άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α΄ αντιβαίνει στις ρητές διατάξεις του Συντάγματος και δε μπορεί να τύχει εφαρμογής από το Ελεγκτικό Συνέδριο". Διανοίγεται συνεπώς ένα μέτωπο ελέγχου και αμφισβητήσεων σχετικά με τη συνταγματικότητα των διατάξεων αυτών. Εφόσον τελικά η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών κριθεί αντισυνταγματική από τα αρμόδια δικαστήρια, ο νομοθέτης θα πρέπει να αποκαταστήσει το ταχύτερο δυνατό τον έλεγχο αυτόν, προς όφελος της διαφάνειας στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου