Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην Εφημερίδα Realnews 22/11
Η τελευταία συμφωνία δανειστών και κυβέρνησης της περασμένης Τρίτης, αποτελεί έναν ακόμη επώδυνο συμβιβασμό για την εδώ και πεντέμισι χρόνια δοσομανή χώρα μας. Προκειμένου να εξασφαλίσουμε την περιβόητη δόση θυσιάζουμε, μεταξύ άλλων, την προστασία των «κόκκινων» δανειοληπτών και έτσι θέτουμε ενδεχομένως σε διακινδύνευση και την εύθραυστη κοινωνική ισορροπία.
Για να αποφευχθούν εκρήξεις είναι αναγκαίο να υπάρξουν αντισταθμίσματα στη μείωση της προστασίας ιδίως της πρώτης κατοικίας, που επέρχεται με την συμφωνία αυτή. Το πρώτο και συνταγματικά επιβεβλημένο αντιστάθμισμα, είναι η δραστική μείωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, ώστε αυτές να εναρμονισθούν με τις πραγματικές («εμπορικές») αξίες. Το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να επιταχύνει τη σχετική, ομολογουμένως δύσκολη (αφού πρόκειται για χιλιάδες τιμές σε όλη τη χώρα), προεργασία ώστε οι αντικειμενικές να προσαρμοσθούν εντός του 2015 ή το πολύ στις αρχές του 2016 προς τις εμπορικές αξίες και έτσι να διευρυνθεί το πεδίο προστασίας των δανειοληπτών (αφού τα όρια υπαγωγής στην προστασία της πρώτης κατοικίας εκφράζονται σε αντικειμενικές αξίες και άρα η μείωσή τους διευρύνει την προστασία).
Δεύτερη αναγκαιότητα είναι η νομοθετική παρέμβαση για «κούρεμα» των δανείων, με τη βελτίωση (υπέρ των δανειοληπτών) των σχετικών προβλέψεων του ν.3869/2010 ή «νόμου Κατσέλη». Τα νέα, αυστηρότερα κριτήρια προστασίας της πρώτης κατοικίας, με βάση το άρθρο 14 του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε στις 19.11.2015 από τη Βουλή, συνεπάγονται ουσιαστική διεύρυνση της δυνατότητας διενέργειας πλειστηριασμών. Με τα σημερινά δεδομένα όμως, το προϊόν του πλειστηριασμού δεν αρκεί για να εξοφληθεί παρά ένα μικρό μόνο μέρος του κεφαλαίου του δανείου και για το υπόλοιπο ο δανειολήπτης μπορεί (αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις μείωσης των χρεών του κατά τον ν.3869) να εξακολουθεί να οφείλει εφ’ όρου ζωής, τοποθετούμενος σε μια ιδιότυπη οικονομική και κοινωνική απομόνωση (κάτι αντίστοιχο, τηρουμένων των αναλογιών, με τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων της μετεμφυλιακής περιόδου). Εφόσον ο δανειστής είχε αποδεχθεί ως επαρκή εγγύηση για ένα στεγαστικό δάνειο την υποθήκευση του ακινήτου που αγοράσθηκε με το δάνειο αυτό, δεν είναι λογικό να αξιώνει σήμερα την υποθήκευση της ζωής του δανειολήπτη.
Πέρα από τις κυβερνητικές και / ή νομοθετικές πρωτοβουλίες, η δικαιοσύνη οφείλει να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης που της αναλογεί για την προστασία καλόπιστων δανειοληπτών, οι οποίοι έχουν εγκλωβιστεί στην οικονομική κρίση. Τα δικαστήρια βρίσκονται ούτως ή άλλως σε προνομιακή θέση, επειδή δεν μπορούν να καταστούν αντικείμενο εκβιασμού από τους δανειστές, λόγω της συνταγματικά κατοχυρωμένης δικαστικής ανεξαρτησίας. Πρέπει συνεπώς να αξιοποιηθούν εντατικά οι δυνατότητες τις οποίες παρέχουν οι γενικές ρήτρες του αστικού δικαίου, όπως ιδίως τα άρθρα 281 (απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος) και 388 (απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών) του Αστικού Κώδικα, ώστε να αποκρουσθεί η αρπακτικότητα hedge funds ή άλλων δανειστών.
Γενικότερα εξάλλου, προκειμένου να υπάρξει η πολιτική σταθερότητα που έχει ανάγκη η χώρα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αποδείξει η σημερινή κυβέρνηση ότι διαφέρει από τις προηγούμενες σε δύο τουλάχιστον τομείς: Πρώτο, να υλοποιηθεί άμεσα, έστω κατά ένα μέρος της, η εξαγγελία του πρωθυπουργού (ως αρχηγού τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης) στη Θεσσαλονίκη τον Σεπτέμβριο του 2014 ότι θα βρεθούν 3 δις σε ετήσια βάση από την καταπολέμηση της μεγάλης ιδίως φοροδιαφυγής (ενδοομιλικές συναλλαγές πολυεθνικών κλπ.) και του οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος (λαθρεμπόριο καυσίμων και ειδών καπνού). Και δεύτερο, να υπάρξουν αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, όπως θα ήταν η μείωση του αριθμού των βουλευτών (από τις επόμενες εκλογές) σε 200, η επιβολή μεγαλύτερης διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων και των πολιτικών προσώπων, η πληρέστερη κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης κ.ο.κ. Διαφορετικά ο κίνδυνος εκτροχιασμού όχι μόνο της κυβέρνησης αλλά και της χώρας ολόκληρης ελλοχεύει.
Η τελευταία συμφωνία δανειστών και κυβέρνησης της περασμένης Τρίτης, αποτελεί έναν ακόμη επώδυνο συμβιβασμό για την εδώ και πεντέμισι χρόνια δοσομανή χώρα μας. Προκειμένου να εξασφαλίσουμε την περιβόητη δόση θυσιάζουμε, μεταξύ άλλων, την προστασία των «κόκκινων» δανειοληπτών και έτσι θέτουμε ενδεχομένως σε διακινδύνευση και την εύθραυστη κοινωνική ισορροπία.
Για να αποφευχθούν εκρήξεις είναι αναγκαίο να υπάρξουν αντισταθμίσματα στη μείωση της προστασίας ιδίως της πρώτης κατοικίας, που επέρχεται με την συμφωνία αυτή. Το πρώτο και συνταγματικά επιβεβλημένο αντιστάθμισμα, είναι η δραστική μείωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, ώστε αυτές να εναρμονισθούν με τις πραγματικές («εμπορικές») αξίες. Το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να επιταχύνει τη σχετική, ομολογουμένως δύσκολη (αφού πρόκειται για χιλιάδες τιμές σε όλη τη χώρα), προεργασία ώστε οι αντικειμενικές να προσαρμοσθούν εντός του 2015 ή το πολύ στις αρχές του 2016 προς τις εμπορικές αξίες και έτσι να διευρυνθεί το πεδίο προστασίας των δανειοληπτών (αφού τα όρια υπαγωγής στην προστασία της πρώτης κατοικίας εκφράζονται σε αντικειμενικές αξίες και άρα η μείωσή τους διευρύνει την προστασία).
Δεύτερη αναγκαιότητα είναι η νομοθετική παρέμβαση για «κούρεμα» των δανείων, με τη βελτίωση (υπέρ των δανειοληπτών) των σχετικών προβλέψεων του ν.3869/2010 ή «νόμου Κατσέλη». Τα νέα, αυστηρότερα κριτήρια προστασίας της πρώτης κατοικίας, με βάση το άρθρο 14 του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε στις 19.11.2015 από τη Βουλή, συνεπάγονται ουσιαστική διεύρυνση της δυνατότητας διενέργειας πλειστηριασμών. Με τα σημερινά δεδομένα όμως, το προϊόν του πλειστηριασμού δεν αρκεί για να εξοφληθεί παρά ένα μικρό μόνο μέρος του κεφαλαίου του δανείου και για το υπόλοιπο ο δανειολήπτης μπορεί (αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις μείωσης των χρεών του κατά τον ν.3869) να εξακολουθεί να οφείλει εφ’ όρου ζωής, τοποθετούμενος σε μια ιδιότυπη οικονομική και κοινωνική απομόνωση (κάτι αντίστοιχο, τηρουμένων των αναλογιών, με τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων της μετεμφυλιακής περιόδου). Εφόσον ο δανειστής είχε αποδεχθεί ως επαρκή εγγύηση για ένα στεγαστικό δάνειο την υποθήκευση του ακινήτου που αγοράσθηκε με το δάνειο αυτό, δεν είναι λογικό να αξιώνει σήμερα την υποθήκευση της ζωής του δανειολήπτη.
Πέρα από τις κυβερνητικές και / ή νομοθετικές πρωτοβουλίες, η δικαιοσύνη οφείλει να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης που της αναλογεί για την προστασία καλόπιστων δανειοληπτών, οι οποίοι έχουν εγκλωβιστεί στην οικονομική κρίση. Τα δικαστήρια βρίσκονται ούτως ή άλλως σε προνομιακή θέση, επειδή δεν μπορούν να καταστούν αντικείμενο εκβιασμού από τους δανειστές, λόγω της συνταγματικά κατοχυρωμένης δικαστικής ανεξαρτησίας. Πρέπει συνεπώς να αξιοποιηθούν εντατικά οι δυνατότητες τις οποίες παρέχουν οι γενικές ρήτρες του αστικού δικαίου, όπως ιδίως τα άρθρα 281 (απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος) και 388 (απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών) του Αστικού Κώδικα, ώστε να αποκρουσθεί η αρπακτικότητα hedge funds ή άλλων δανειστών.
Γενικότερα εξάλλου, προκειμένου να υπάρξει η πολιτική σταθερότητα που έχει ανάγκη η χώρα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αποδείξει η σημερινή κυβέρνηση ότι διαφέρει από τις προηγούμενες σε δύο τουλάχιστον τομείς: Πρώτο, να υλοποιηθεί άμεσα, έστω κατά ένα μέρος της, η εξαγγελία του πρωθυπουργού (ως αρχηγού τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης) στη Θεσσαλονίκη τον Σεπτέμβριο του 2014 ότι θα βρεθούν 3 δις σε ετήσια βάση από την καταπολέμηση της μεγάλης ιδίως φοροδιαφυγής (ενδοομιλικές συναλλαγές πολυεθνικών κλπ.) και του οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος (λαθρεμπόριο καυσίμων και ειδών καπνού). Και δεύτερο, να υπάρξουν αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, όπως θα ήταν η μείωση του αριθμού των βουλευτών (από τις επόμενες εκλογές) σε 200, η επιβολή μεγαλύτερης διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων και των πολιτικών προσώπων, η πληρέστερη κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης κ.ο.κ. Διαφορετικά ο κίνδυνος εκτροχιασμού όχι μόνο της κυβέρνησης αλλά και της χώρας ολόκληρης ελλοχεύει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου