Παρασκευή 31 Μαΐου 2019

Τι πήγε στραβά με τον ΣΥΡΙΖΑ


Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στο Liberal.gr


Η ήττα στις ευρωεκλογές και η συνακόλουθη προκήρυξη εθνικών εκλογών σηματοδοτεί το τέλος της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα. Τούτο βέβαια καθαυτό είναι μια εξέλιξη αναμενόμενη, αργά ή γρήγορα, για κάθε κυβέρνηση σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία. Το κακό στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι, πολύ πριν τον τερματισμό της περιόδου διακυβέρνησης της χώρας από το κόμμα αυτό, είχαν τερματισθεί κατά τρόπο οριστικό οι ελπίδες να αποτελέσει το τελευταίο τον καταλύτη για τη μετεξέλιξη του πολιτικού μας συστήματος σε μια κατεύθυνση περισσότερο δημοκρατική και λιγότερο πελατειακή.

Έως τις προηγούμενες ευρωεκλογές (του 2014) η εσωτερική δομή και λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πιο ουσιαστική και πιο πολυφωνική από κάθε άλλου ελληνικού κόμματος, αφού οι κρίσιμες αποφάσεις λαμβάνονταν από τα συλλογικά όργανα, με κατοχύρωση της ελευθερίας της έκφρασης (των λεγόμενων «συνιστωσών») ακόμη και προς τα έξω. Τούτο δημιουργούσε την ελπίδα ότι, εφόσον διευρυνόταν κατ’ αναλογία προς το εκλογικό ακροατήριο και η οργανωμένη βάση του κόμματος, ώστε να εκπροσωπείται περισσότερο ο ευρύτερος προοδευτικός χώρος και λιγότερο η παραδοσιακή αριστερά, θα μπορούσε να οικοδομηθεί ένα κόμμα πιο κοντά στα ευρωπαϊκά οργανωτικά πρότυπα και να «ρυμουλκήσει» και τα υπόλοιπα ελληνικά κόμματα στην κατεύθυνση μιας πιο δημοκρατικής και μαζικής λειτουργίας.

Στην πράξη, τα επόμενα χρόνια, η πολύ περιορισμένη αριθμητικά και πολιτικά κομματική βάση όχι μόνο δε διευρύνθηκε, αλλά συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο. Από τα περίπου 30.000 μέλη της εποχής του ιδρυτικού συνεδρίου (του 2013) σήμερα είναι ζήτημα αν έχουν απομείνει τα μισά και μάλιστα τα περισσότερα από αυτά απέκτησαν άμεση ή έμμεση σχέση με τον κρατικό μηχανισμό (ως αιρετοί, μετακλητοί, επί θητεία μέλη αρχών και οργάνων κλπ.). Όσο για τα συλλογικά όργανα, εκείνα μεταλλάχθηκαν σε ομηγύρεις χειροκροτητών του αρχηγού του κόμματος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ της κυβερνητικής τετραετίας κατέληξε να αποτελεί μια καρικατούρα του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1980, με τον Αλέξη Τσίπρα να προσπαθεί να περπατήσει πάνω στα πολιτικά «υποδήματα» του Ανδρέα Παπανδρέου (απελπιστικά μεγάλα για το μέγεθός του), τον Πολάκη να υποδύεται τον Μένιο Κουτσόγιωργα κ.ο.κ. Έγινε δηλ. ένα αρχηγικό πελατειακό δίκτυο, με την κρίσιμη διαφορά βέβαια ότι τη δεκαετία του 1980 το ελληνικό κράτος διέθετε πιστοληπτική ικανότητα για να χρηματοδοτούνται οι πελατειακές εξυπηρετήσεις και οι ψηφοθηρικές παροχές σε ευρεία κλίμακα, ενώ σήμερα όχι. Έτσι η βιωσιμότητα στο χρόνο του μοντέλου αυτού άσκησης της εξουσίας αποδείχθηκε αναγκαστικά πολύ πιο περιορισμένη τη φορά αυτή.

Το τι θα επακολουθήσει είναι προς το παρόν άδηλο. Η αιφνίδια πάντως άνοδος της Βαρουφακειάδας ενδέχεται να αποτελέσει απαρχή δεινών για τον απερχόμενο πρωθυπουργό, καθώς είναι εξάλλου εμφανές (π.χ. από τα πρόσωπα των νέων ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ) ότι το εκλογικό του ακροατήριο δεν είναι συμπαγές. Εφόσον έχει πια καταστεί φανερό ότι η επάνοδος της ΝΔ στην εξουσία δεν ανακόπτεται, πολλοί από τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ χάνουν το βασικό τους κίνητρο και οι διαρροές προς τα αριστερά μπορεί να ενταθούν, συμπιέζοντας την επίδοξη αξιωματική αντιπολίτευση σε μεγέθη πιο κοντά σε εκείνα του Μαΐου του 2012 παρά στα σημερινά.

Κυριακή 12 Μαΐου 2019

Η νομική πλευρά της φιλοξενίας στο κότερο


Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονος στην εφημερίδα τα «ΤΑ ΝΕΑ» 11/05


Η παροχή ολιγοήμερης φιλοξενίας στον Πρωθυπουργό και την οικογένειά του, το καλοκαίρι του 2018 από την οικογένεια Παναγοπούλου στην πολυτελή θαλαμηγό της, έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Ως προς τη νομική πλευρά του ζητήματος, ο Κώδικας Δεοντολογίας, που θεσπίθηκε το 2016 (ΦΕΚ Α 67/18.4.2016) και αποτελεί Παράρτημα του Κανονισμού της Βουλής, απαγορεύει στους βουλευτές να αποδέχονται «δώρα ή παροχές ή άλλα ωφελήματα, των οποίων η φύση ή η χρηματική αξία εγείρουν ζητήματα μεροληπτικής άσκησης των κοινοβουλευτικών τους καθηκόντων» και καθιερώνει το τεκμήριο ότι, εάν η χρηματική αξία είναι μεγαλύτερη των 200 ευρώ, τότε εγείρει ζήτημα (α) μεροληψίας (άρθρο 4 παρ. 1). Παράλληλα ο Κώδικας Δεοντολογίας των μελών της κυβέρνησης (απόφαση 464/30.6.2014 του τότε πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά, την οποία δεν ανακάλεσε ούτε τροποποίησε ο Αλ. Τσίπρας) απαγορεύει σ' αυτά να αποδέχονται «δώρα, φιλοξενία ή άλλα ωφελήματα, εκτός εάν πρόκειται για συνηθισμένη φιλοξενία» (άρθρο 8).

Είναι προφανές ότι η αποκλειστική «φιλοξενία» τετραμελούς οικογένειας σε υπερπολυτελή θαλαμηγό 35 μέτρων (στην ουσία δωρεάν παραχώρηση του σκάφους και του πληρώματός του για το αντίστοιχο διάστημα) έχει αξία αρκετών χιλιάδων ευρώ ημερησίως, πολύ ανώτερη των 200 ευρώ, και ότι κατά καμία έννοια δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί «συνηθισμένη». Επομένως η αποδοχή της παροχής αυτής της οικογένειας Παναγοπούλου από τον Πρωθυπουργό και βουλευτή Αλ. Τσίπρα συνιστά παράβαση των δεοντολογικών υποχρεώσεων του τελευταίου με αμφότερες τις ιδιότητές του. Και ενώ ο Κώδικας Δεοντολογίας των μελών της κυβέρνησης προβλέπει, ως κύρωση, μόνο «πολιτικές ευθύνες», ο αντίστοιχος της Βουλής απειλεί τον παραβάτη με περικοπή του μισού της μηνιαίας βουλευτικής αποζημίωσης, ύστερα από σχετική απόφαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Κοινοβουλευτικής Δεοντολογίας (άρθρο 9).

Παρά το πολυδιαφημισμένο «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς, θα ήταν αφέλεια να αναμένει κανείς από μία Επιτροπή Δεοντολογίας όπου πλειοψηφούν οι βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ/συνεργαζόμενοι να επιβάλει περικοπή της βουλευτικής αποζημίωσης στον κ. Τσίπρα. Το όλο περιστατικό όμως αποδεικνύει ότι κατ' ουσία αντί «πλεονεκτήματος» υπάρχει έλλειμμα πολιτικής ηθικής και παραβατική συμπεριφορά, απέναντι σε κανόνες που θέσπισε η ίδια η πλειοψηφία του (τότε και ΑΝΕΛ) ΣΥΡΙΖΑ πριν από λίγα χρόνια. Κατά κωμικοτραγικό μάλιστα τρόπο, ο κ. Τσίπρας διακήρυσσε στο παρελθόν ότι «δεν είμαστε όλοι ίδιοι» και κατηγορούσε τους αντιπάλους του ότι είναι «ομοτράπεζοι στα κότερα μεγαλοεπιχειρηματιών». Τώρα φιλοξενείται ο ίδιος στο υπερπολυτελές Odyssey της οικογένειας Παναγοπούλου. Μέσα από την πολιτική του Οδύσσεια φαίνεται πως κατέληξε στην Ιθάκη της χλιδής.