ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Η έκθεση μου (υπ’ αριθμ. 2017/2011(ΙΝΙ)) για την παρακολούθηση της εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου το έτος 2015 υπερψηφίστηκε από την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου με ψήφους 13 υπέρ έναντι 9 κατά [1]. Η έκθεση επιχειρεί να αποτιμήσει την κατάσταση της εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου στα κράτη-μέλη της ΕΕ. Παράλληλα, επισημαίνει τις αδυναμίες που προκύπτουν από την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου και προτείνει μέτρα βελτίωσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ιδίως για την Ελλάδα και άλλες χώρες της ΕΕ στις οποίες εφαρμόζονται μέτρα λιτότητας, έχει ότι υπογραμμίζεται η υποχρέωση των θεσμών της ΕΕ να σέβονται και να τηρούν το πρωτογενές ευρωπαϊκό δίκαιο, όταν παράγουν δευτερογενές ενωσιακό δίκαιο. Ασκείται κριτική στο γεγονός ότι τα «Μνημόνια», κατά την πρόσφατη νομολογία του ΔΕΕ, ακόμη κι όταν στη βάση αυτών τα κράτη-μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να λάβουν μέτρα λιτότητας, δεν θεωρούνται ως νομοθετικές πράξεις που υπάγονται στο ενωσιακό δίκαιο. Αυτό σημαίνει όμως ότι τα νομοθετήματα που απορρέουν από αυτά, στερούνται των προστατευτικών δικλείδων που παρέχει το ενωσιακό δίκαιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε αυτά δεν εφαρμόζεται άμεσα η Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, που μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του ενωσιακού δικαίου (παρ. 26).
Τονίζεται στην έκθεση ότι αυτό έρχεται σε αντίφαση με τη γενική διαπίστωση του ΔΕΕ, ότι οι θεσμοί της ΕΕ, ακόμη και όταν δρουν ως μέλη μιας ομάδας διεθνών δανειστών (π.χ. Τρόικα), δεσμεύονται από τις Συνθήκες της ΕΕ και από τη Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (παρ. 27). Συγχρόνως, επισημαίνεται ότι για τυχόν ευθύνες που προκύπτουν από την υλοποίηση των υποχρεώσεων που έχουν εκχωρηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στο πλαίσιο λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM), θεωρείται υπόλογος μόνο ο Μηχανισμός και όχι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ που συμμετέχουν σε αυτόν (παρ. 28).
Επιπρόσθετα, η έκθεση υπογραμμίζει ότι τα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής που εφαρμόζονται σε ορισμένα κράτη μέλη (όπως στην Ελλάδα) έχουν επιβάλλει σε αυτά υποχρεώσεις που σε ορισμένες περιπτώσεις αντίκεινται στους στόχους και τις αξίες τις ΕΕ, όπως αυτοί κατοχυρώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ και τη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Σημειώνεται μάλιστα ότι, ιδίως η επιβολή ριζικών περικοπών στις δημόσιες δαπάνες ορισμένων κρατών-μελών, έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της δυνατότητας αυτών των κρατών να εφαρμόζουν προσηκόντως το ενωσιακό δίκαιο. Συγχρόνως, τονίζεται ότι αυτή η πρακτική κατατείνει σε σημαντική υποχώρηση της προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών, όπως τα κοινωνικά, τα εργασιακά δικαιώματα, αλλά και το δικαίωμα στην υγεία (παρ. 30-31, 41).
Εκτός τούτων, η έκθεση κάνει λόγο για έλλειμμα εφαρμογής των κανόνων που διέπουν το άσυλο και τη μετανάστευση από τρίτες χώρες στην ΕΕ, ιδίως σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία βάσει της σχετικής Οδηγίας 2013/33/ΕΕ. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο έλλειμμα εφαρμογής του μηχανισμού μετεγκατάστασης προσφύγων, που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν τηρούν την εν λόγω συμφωνία, με αποτέλεσμα η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία να επωμίζονται δυσανάλογα το βάρος των μεταναστευτικών ροών από την Αφρική και την Ασία προς την Ευρώπη (παρ. 32).
Η έκθεση συστήνει, μεταξύ άλλων, την προώθηση της στενότερης συνεργασίας μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και των εθνικών Κοινοβουλίων, την ενίσχυση του αποφασιστικού ρόλου των Κοινοβουλίων και εν γένει της διαφάνειας και μάλιστα από τα πρώτα στάδια της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας, με στόχο το βέλτιστο έλεγχο της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου. Τέλος, προτείνεται η δημιουργία μίας διαδικτυακής πλατφόρμας για την ταχεία, αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών Κοινοβουλίων, αλλά και του Ευρωκοινοβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας στα κράτη-μέλη.
Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι για πρώτη φορά υπερψηφίζεται από Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου έκθεση για την παρακολούθηση της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, που επισημαίνει τις δυσμενείς επιπτώσεις των μνημονιακών μέτρων λιτότητας σε κράτη-μέλη, αλλά και τον μέσω αυτών περιορισμό θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών. Επίσης, για πρώτη φορά σε επίσημο κείμενο στο επίπεδο των Επιτροπών του Ευρωκοινοβουλίου αποτυπώνεται επίσημα κριτική για το ότι τα μνημονιακά μέτρα δεν υπάγονται στο πεδίο του ενωσιακού δικαίου, παρά το γεγονός ότι στην πραγματικότητα επιβάλλονται από ενωσιακά όργανα, με απώτερη συνέπεια το ανεύθυνο αυτών των οργάνων για τυχόν πράξεις ή παραλείψεις τους στο πλαίσιο κατάρτισης και εφαρμογής των Μνημονίων. Ακόμη, η Επιτροπή Νομικών θεμάτων υπερθεματίζει την κριτική σε ό,τι αφορά την ελλιπή εφαρμογή της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής νομοθεσίας και του μηχανισμού των μετεγκαταστάσεων προσώπων που υπόκεινται σε διεθνή προστασία.
Το γεγονός ότι η εν λόγω έκθεση υπερψηφίστηκε στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων αποτελεί μία πρώτη επιτυχία για την ανάδειξη των δυσμενών επιπτώσεων των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη-μέλη. Απομένει ωστόσο να δούμε, αν η έκθεση υπερψηφιστεί τελικά και στην επικείμενη ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, ενδεχομένως τον Οκτώβριο του 2017. Εδώ το σύνολο των ευρωομάδων, αλλά και ατομικά κάθε ευρωβουλευτής θα τεθούν προ των ευθυνών τους σε ό,τι αφορά τη στάση τους απέναντι στην βελτίωση ή μη της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου και συνακόλουθα στις προοπτικές βελτίωσης της ζωής των Ευρωπαίων πολιτών [2]
________________________________________
[1] Σημειωτέον, ότι η έκθεση υπερψηφίστηκε εκτός από την ευρωομάδα της Αριστεράς, από τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και έναν Πορτογάλο ευρωβουλευτή της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη. Ο έτερος ευρωβουλευτής της Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη απείχε από την ψηφοφορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου