Να κοιτάξουμε μπροστά

Συνέντευξη του Κώστα Χρυσόγονου στην κυριακάτικη εφημερίδα “Free Sunday” 31/01

 

• Κινδυνεύουμε πράγματι με έξοδο από τη Συνθήκη Σένγκεν;

H κατά κυριολεξία έξοδος, ή μάλλον αποβολή, ενός κράτους-μέλους από τη Συνθήκη Σένγκεν θα παρουσίαζε νομικές περιπλοκές και εμπόδια που την καθιστούν μάλλον απίθανη. Ωστόσο, το καθένα από τα άλλα κράτη-μέλη μπορεί να επικαλεστεί λόγους δημόσιας ασφάλειάς του για να εφαρμόσει προσωρινά (αλλά ενίοτε ουδέν μονιμότερον του προσωρινού) ελέγχους στα σύνορα, οι οποίοι θα αναιρούσαν στην ουσία του το καθεστώς Σένγκεν. Το χειρότερο όμως είναι ότι, ακόμα κι αν δεν θιγεί καθόλου η συνθήκη, αλλά απλώς η FYROM (ενδεχομένως με οικονομική ενίσχυση από άλλα κράτη) οικοδομήσει τείχος στα σύνορά της με την Ελλάδα και έτσι σταματήσει τις ροές προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες θα εγκλωβιστούν στο ελληνικό έδαφος σε μεγάλους αριθμούς και για μακρό χρονικό διάστημα.

• Αν είχε φτιαχτεί τουλάχιστον ένα hot spot, δεν θα ενισχυόταν η ελληνική επιχειρηματολογία έναντι των εταίρων;

Θα ενισχυόταν η επιχειρηματολογία μας, αλλά φοβάμαι πως στην ουσία δεν θα άλλαζαν πολλά πράγματα. Είναι δεδομένο ότι ανάμεσα σε αυτούς που περνούν από τα μικρασιατικά παράλια στα νησιά μας υπάρχουν πολλοί που δεν είναι πρόσφυγες αλλά οικονομικοί μετανάστες και άρα δεν δικαιούνται άσυλο. Επίσης δεδομένο είναι ότι η Ελλάδα ούτε να τους επαναπροωθήσει μπορεί, αφού η Τουρκία δεν εφαρμόζει τις υφιστάμενες σχετικές συμφωνίες, ούτε όμως και να τους κρατήσει και συντηρήσει στο έδαφός της. Άρα το ζητούμενο είναι να υποχρεωθεί η Τουρκία στην εφαρμογή των συμφωνημένων και έχω την εντύπωση ότι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι με την επιβολή, ή έστω απειλή, κυρώσεων, αφού το καθεστώς Ερντογάν μάλλον δεν καταλαβαίνει άλλη «γλώσσα».

• Οι πιστωτές δεν εγκρίνουν την ελληνική πρόταση για το ασφαλιστικό και κωλυσιεργούν. Πού το πάνε;

Ήδη υπάρχει υπερβολική καθυστέρηση στην απάντηση των δανειστών απέναντι στην ελληνική πρόταση. Το προς τα πού κατευθύνονται οι δανειστές θα φανεί όταν επιτέλους απαντήσουν. Ελπίζω να αντιλαμβάνονται την εκρηκτική δυναμική που έχει το ζήτημα στην ελληνική κοινωνία.

• Αγροτικά μπλόκα, οι διαδηλώσεις της γραβάτας και άλλες κινητοποιήσεις από τη μια, οι πιέσεις των πιστωτών από την άλλη. Είναι διαχειρίσιμη για την κυβέρνηση αυτή η κατάσταση;

Η κυβέρνηση πρέπει να τροποποιήσει τις προβλέψεις του ασφαλιστικού που αφορούν τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζεται το απαραίτητο ελάχιστο όριο κοινωνικής αποδοχής τους. Πρέπει να έχουμε υπόψη, όπως διδάσκει η δημοσιονομική επιστήμη, ότι η αύξηση της ποσοστιαίας επιβάρυνσης (αθροιστικά φορολογικής και ασφαλιστικής) πέρα από ένα σημείο δεν συνεπάγεται αύξηση αλλά, αντίθετα, μείωση των εισπράξεων του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων. Ο φορολογούμενος και ασφαλισμένος είτε δεν θα έχει επαρκές κίνητρο να εργαστεί είτε θα αρνηθεί να δηλώσει και/ή να πληρώσει, αν αυτό που του απομένει είναι καταφανώς ανεπαρκές για την επιβίωσή του. Πρέπει επίσης να αντιληφθούμε ότι η επιβολή ασφαλιστικών εισφορών ομοιόμορφα σε ασφαλισμένους με τέκνα και άτεκνους είναι άδικη, γιατί οι μεν επιβαρύνονται με τη συντήρηση των παιδιών, τα οποία με τη σειρά τους στο μέλλον θα στηρίξουν το ασφαλιστικό σύστημα με τις εισφορές τους, ενώ οι δε καρπώνονται το σύνολο του εισοδήματός τους για τον εαυτό τους και περιμένουν από το κοινωνικό σύνολο να τους συντηρήσει στην τρίτη ηλικία τους. Συνεπώς χρειάζονται αλλαγές και για να καταλήξουμε στο ποιες ακριβώς θα είναι αυτές πρέπει να πέσουν οι τόνοι απ’ όλες τις πλευρές και να διεξαχθεί ουσιαστικός διάλογος.

• Ασκήσατε κριτική στους διορισμούς συγγενών και κομματικών φίλων. Θεωρείτε πως σας άκουσαν στο Μέγαρο Μαξίμου;

Έχω εκφράσει την άποψή μου για το θέμα αυτό, όπως άλλωστε έχω το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα σύμφωνα με το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα ήθελα προς το παρόν να προσθέσω κάτι στα όσα ήδη είπα.

• Τη μια μαθαίνουμε ότι σχεδιάζουν ντου στο νομισματοκοπείο, την άλλη για το plan X. Στο παρά ένα γλιτώσαμε – ή όχι;

Το κύριο πρόβλημα με όλα αυτά τα σχέδια, αν υπήρχαν, είναι ότι κινούνταν στη σφαίρα της ουτοπίας. Δεν υπάρχει κανένα κράτος στον κόσμο το οποίο έχει εθνικό νόμισμα χωρίς να διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα και κανένα κράτος δεν έχει «κατορθώσει» να διαγραφούν τα χρέη του προς το ΔΝΤ. Συνεπώς η Ελλάδα για να μπορέσει να πραγματοποιήσει έξοδο από την Ευρωζώνη θα χρειαζόταν ένα ποσό της τάξης των 40 έως 50 δισ. δολαρίων και τούτο ούτε το έχουμε ούτε μπορούμε να το βρούμε με «χορηγία» από οποιονδήποτε. Μια προσπάθεια εξόδου χωρίς να συντρέχουν αυτές οι προϋποθέσεις θα οδηγούνταν σε αποτυχία και σε χειρότερο εγκλωβισμό της χώρας. Επομένως, το μόνο είδος εξόδου που θα μπορούσε να υλοποιηθεί θα ήταν μια τιμωρητική έξοδος με τους όρους του σχεδίου Σόιμπλε, που θα σήμαινε επίσης επί της ουσίας χειρότερο εγκλωβισμό και βιαιότερη φτωχοποίηση. Αντί, λοιπόν, να ομφαλοσκοπούμε, θα ήταν καλύτερα να προσπαθήσουμε για μια σοβαρή αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους μέσα από διάλογο με τους δανειστές και στη συνέχεια για βιώσιμη έξοδο στις αγορές.

• Μήπως, αν γινόταν προσπάθεια μετά τις εκλογές για μια πιο διευρυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, θα ήταν καλύτερα τώρα τα πράγματα;

To ΠΑΣΟΚ βαρύνεται με διάφορα σκάνδαλα, για τα οποία δεν έχει διεξαγάγει καν εσωτερική έρευνα ώστε να ξεκαθαρίσει το ίδιο τις πολιτικές ευθύνες (π.χ. για την υπόθεση Siemens), και βέβαια ευθύνεται για την de facto χρεοκοπία της χώρας το 2010. Συγκυβερνούσε με τη ΝΔ έως τον Ιανουάριο του 2015, έχοντας σχεδόν ταυτιστεί πολιτικά μαζί της. Υπό τις προϋποθέσεις αυτές, μια συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν εκτός λογικής. Όσο για το Ποτάμι, σε κάποια θέματα μπορεί να υπάρχει μικρότερη απόσταση απ’ όση με τους ΑΝΕΛ (π.χ. σύμφωνο συμβίωσης), σε άλλα όμως μεγαλύτερη. Σε κάθε περίπτωση, τα πραγματικά προβλήματα δεν προέκυψαν από την επιλογή του κυβερνητικού εταίρου αλλά από το γεγονός ότι ο κ. Βαρουφάκης διαπραγματεύτηκε με λάθος τρόπο και από το ότι δεν έγινε εγκαίρως αντιληπτό πως ο χρόνος λειτουργούσε σε βάρος μας. Άσχετα όμως απ’ ό,τι έγινε στο παρελθόν, πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά, να αναβαθμίσουμε το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου και να βρούμε ένα λειτουργικό παραγωγικό μοντέλο για την ελληνική οικονομία, ώστε να εξέλθουμε από τον φαύλο κύκλο της κρίσης.