Συντρόφισσες και σύντροφοι,
το σχέδιο κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ που μοιράστηκε στην πανελλαδική συνδιάσκεψη στις 30.08.2015 περιέχει μια παράγραφο (την 9η και τελευταία, σελ. 65 έως 68) αφιερωμένη στο κράτος και τη δημόσια διοίκηση. Δεν γίνεται ιδιαίτερη αναφορά ούτε στο πολιτικό σύστημα ως τέτοιο, ούτε στην ενδεχόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, η οποία μπορεί να δρομολογηθεί από τη Βουλή μετά τις προσεχείς εκλογές της 20.9.2015. Εξάλλου επί της ουσίας, πέρα από μια γενικόλογη μνεία σχετικά με «την εισαγωγή θεσμών άμεσης δημοκρατίας και λογοδοσίας, όπως το δημοψήφισμα λαϊκής πρωτοβουλίας και το κυρωτικό δημοψήφισμα λαϊκής πρωτοβουλίας» και περαιτέρω για «μεταφορά πόρων, εξουσιών και αρμοδιοτήτων από το κέντρο προς τους περιφερειακούς και τοπικούς δημόσιους θεσμούς» (σελ. 65 στο τέλος) δεν διατυπώνονται συγκεκριμένες προτάσεις. Έχω ωστόσο την αίσθηση ότι το ζήτημα της οργάνωσης του κράτους και ειδικότερα της αναθεώρησης του Συντάγματος προς την κατεύθυνση ενός ουσιαστικού εκδημοκρατισμού της πολιτείας τίθενται σήμερα κατά επιτακτικό και άμεσο τρόπο και πρέπει να περιλάβουμε σχετικές σαφείς δεσμεύσεις στο προεκλογικό πρόγραμμα του κόμματος. Επιτρέψτε μου με την ευκαιρία αυτή να θέσω υπόψη σας δώδεκα συγκεκριμένες προτάσεις για συνταγματικές αλλαγές και άλλες δώδεκα για αλλαγές στο επίπεδο της κοινής νομοθεσίας.
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
1) Καθιέρωση ενός ανώτατου ορίου βουλευτικής θητείας, η υπέρβαση του οποίου να συνεπάγεται γενικό και απόλυτο κώλυμα εκλογιμότητας (άρθρο 56).
2) Κατάργηση του άρθρου 86 που θεσμοθετεί την ποινική ασυδοσία των υπουργών και πρώην υπουργών, ή τουλάχιστον κατάργηση της αρμοδιότητας της Βουλής να ασκεί την ποινική δίωξη (με ταυτόχρονη μεταφορά της στις εισαγγελικές αρχές) και της συναφούς αποκλειστικής προθεσμίας.
3) Περιστολή του ακαταδίωκτου στα όρια της πολιτικής δραστηριότητας του βουλευτή (άρθρο 62).
4) Καθιέρωση δυνατότητας υποβολής ένστασης από όποιον έχει έννομο συμφέρον και έκπτωσης από το βουλευτικό αξίωμα με δικαστική απόφαση, εφόσον αποδεικνύεται ότι ο βουλευτής έχει υπερβεί το νόμιμο όριο των προεκλογικών δαπανών (άρθρο 29 παρ. 2 εδ. γ’).
5) Κατάργηση των βουλευτών Επικρατείας ή πρόβλεψη τοποθέτησής τους στη «λίστα» με βάση τα αποτελέσματα εσωκομματικών προκριματικών εκλογών (άρθρο 54 παρ. 3).
6) Κατοχύρωση με σαφέστερο τρόπο της εσωκομματικής δημοκρατίας και στέρηση της κρατικής χρηματοδότησης από όσα κόμματα δεν ανταποκρίνονται στις εγγυήσεις διαφάνειας στην οικονομική τους διαχείριση (άρθρο 29 παρ. 1 και 2).
7) Ανάθεση του ελέγχου της διαχείρισης των οικονομικών των κομμάτων και του πόθεν έσχες των πολιτικών στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή πάντως σε ειδικό όργανο με πλειοψηφία μη κομματικών μελών και με την απαραίτητη υποδομή για αποτελεσματική άσκηση ελέγχου (άρθρο 29 παρ. 2, σε συνδυασμό ενδεχομένως προς το άρθρο 98 παρ. 1).
8) Παροχή της δυνατότητας στην κοινοβουλευτική μειοψηφία (π.χ. με τις υπογραφές του ενός τρίτου των βουλευτών) ή και στον λαό (με τη συγκέντρωση μερικών εκατοντάδων χιλιάδων υπογραφών) να προκαλεί την προκήρυξη δημοψηφίσματος με θέμα την ακύρωση πρόσφατα ψηφισμένου από τη Βουλή νομοσχεδίου (άρθρο 44 παρ. 2).
9) Πρόβλεψη δυνατότητας δικαστικού ελέγχου για διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενο του νόμου στον οποίο περιέχονται (άρθρο 74 παρ. 5).
10) Ενίσχυση της εσωτερικής ανεξαρτησίας των κατώτερων δικαστικών λειτουργών με κατοχύρωση δυνατότητας του κοινού νομοθέτη να θεσπίσει ένα (δεσμευτικό για το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο) σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων για τις τοποθετήσεις, μεταθέσεις και αποσπάσεις τους (άρθρο 90 παρ. 1).
11) Τροποποίηση της συγκρότησης του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου, με μέλη αποκλειστικής απασχόλησης και κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται ευρεία και ισόρροπη εκπροσώπηση του νομικού κόσμου. Εξοπλισμός του Δικαστηρίου με αρμοδιότητα ακύρωσης των αντισυνταγματικών νόμων ύστερα από παραπομπή από κάθε άλλο δικαστήριο και με αρμοδιότητες ελέγχου του κύρους της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, του διορισμού της κυβέρνησης, της προκήρυξης των εκλογών και της συνδρομής ή μη των συνταγματικών προϋποθέσεων έκδοσης πράξεων νομοθετικού περιεχομένου (άρθρο 100).
12) Πρόβλεψη αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών στην τοπική αυτοδιοίκηση, παράλληλα προς τις αρμοδιότητες των αιρετών οργάνων της (άρθρο 102).
ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΟΙΝΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
1) Τροποποίηση του εκλογικού νόμου για τον περιορισμό του αριθμού των βουλευτών σε 250 ή και σε 200 ακόμη, όπως επιτρέπει το άρθρο 51 παρ.3 του Συντάγματος, ώστε να μειωθεί αντίστοιχα (για συμβολικούς περισσότερο λόγους ) και ο προϋπολογισμός της Βουλής.
2) Τροποποίηση του άρθρου 16 παρ. 5 του Κανονισμού της Βουλής, έτσι ώστε η ενυπόγραφη δήλωση του προέδρου της κοινοβουλευτικής ομάδας για τη διαγραφή βουλευτή να συνοδεύεται από συνημμένη απόφαση του προβλεπόμενου (στο καταστατικό του οικείου κόμματος) συλλογικού πειθαρχικού οργάνου περί διαγραφής του βουλευτή από το κόμμα αυτό. Σε διαφορετική περίπτωση ο Πρόεδρος της Βουλής να απορρίπτει τη δήλωση ως απαράδεκτη. Η έως τώρα πρακτική της «εφαρμογής» της διάταξης αυτής έχει καταλήξει σε θεσμοποίηση της αυθαιρεσίας του προέδρου της Κ.Ο., δηλαδή αρχηγού του κόμματος, ο οποίος συνήθως ενεργεί ως εισαγγελέας, δικαστής και δήμιος ταυτόχρονα, καταστρατηγώντας κάθε έννοια κράτους δικαίου και (εσωκομματικής) δημοκρατίας.
3) Τροποποίηση του άρθρου 83 του Κανονισμού της Βουλής ώστε η ψηφοφορία για τη χορήγηση ή μη άδειας δίωξης βουλευτή κατά τα άρθρα 61 παρ. 2 και 62 παρ. 1 του Συντάγματος να είναι πάντοτε ονομαστική.
4) Τροποποίηση του εκλογικού νόμου (άρθρο 99 παρ. 3 π.δ. 96/2007) ώστε να καταργηθεί το πριμ πενήντα εδρών που δίνεται στο κόμμα που διαθέτει το μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων, ή έστω να προβλεφθεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγησή του η συγκέντρωση ενός ελάχιστου ποσοστού των έγκυρων ψήφων στο σύνολο της επικράτειας.
5) Τροποποίηση του εκλογικού νόμου (άρθρο 3 π.δ. 96/2007) ώστε να καταργηθεί το ψηφοδέλτιο επικρατείας και οι έδρες αυτές να κατανέμονται στις επιμέρους εκλογικές περιφέρειες, όπως οι υπόλοιπες (το άρθρο 54 παρ. 3 του Συντάγματος παρέχει απλή ευχέρεια και δεν επιβάλλει υποχρέωση πρόβλεψης εδρών Επικρατείας για τον κοινό νομοθέτη), ή πάντως πρόβλεψη εκλογής τους ύστερα από εσωκομματικές προκριματικές εκλογές.
6) Τροποποίηση του εκλογικού νόμου (άρθρο 72 παρ. 8 π.δ. 96/2007) ώστε να καταργηθεί το ολιγαρχικής εμπνεύσεως προνόμιο της εκλογής των πρώην πρωθυπουργών χωρίς ψήφο (σταυρό) προτίμησης.
7) Τροποποίηση του νόμου για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων (ν. 3023/2002) ώστε να μη συνδέεται πια αυτή με τα προβλεπόμενα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού. Το κράτος πρέπει να καλύπτει ένα ποσοστό των αποδεδειγμένων με νόμιμα και εκλεγμένα παραστατικά δαπανών των κομμάτων, με παράλληλο καθορισμό ανωτάτου ορίου ενίσχυσης για κάθε κόμμα, με περιορισμό της βαρύτητας των «ιστορικών» κριτηρίων σε σχέση με τα σημερινά ισχύοντα.
8) Τροποποίηση του άρθρου 21 παρ. 1 του ν. 3023/2002 και του άρθρου 3Α ν. 3213/2003, με τα οποία ο έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων ανατίθεται σε μικτή επιτροπή από κοινοβουλευτικά μέλη και ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς (έναν από κάθε ανώτατο δικαστήριο, με κλήρωση μεταξύ των μελών του), ώστε να καταργηθεί η συμμετοχή κοινοβουλευτικών μελών, δεδομένου ότι κανείς δεν πρέπει να είναι κριτής σε δικές του υποθέσεις (ή έστω υποθέσεις του κόμματός του ή των συναδέλφων του).
9) Τροποποίηση του άρθρου 21 του ν. 3023/2002 ώστε να προβλεφθεί ειδική ενδικοφανής διαδικασία για την υποβολή καταγγελιών προς την επιτροπή ελέγχου σχετικά με την υπέρβαση του ορίου εκλογικών δαπανών από υποψήφιους βουλευτές, υποβαλλόμενων από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον (συνυποψήφιο ή εκλογέα). Εάν διαπιστώνεται υπέρβαση πρέπει να ακολουθεί υποχρεωτική παραπομπή στο ΑΕΔ για την έκπτωση του βουλευτή.
10) Κατάργηση όλων των θέσεων Αντιπροέδρων των Ανωτάτων δικαστηρίων, εκτός από μία για το καθένα, και παραμονή των υπηρετούντων σήμερα σε προσωποπαγείς θέσεις έως την αποχώρησή τους λόγω ορίου ηλικίας ή παραίτησης. Τα τμήματα των ανωτάτων δικαστηρίων μπορούν να προεδρεύονται από το αρχαιότερο μέλος.
11) Νομοθετική παρέμβαση ώστε να περιορισθεί ή και εξαλειφθεί η διακριτική ευχέρεια των προϊσταμένων δικαστηρίων και εισαγγελιών κατά την ανάθεση των διαφόρων υποθέσεων στα μέλη του αντίστοιχου σχηματισμού. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της κατανομής των υποθέσεων βάσει παγίων καθ’ ύλη κριτηρίων στα τμήματα ενός δικαστηρίου και με κλήρωση κατά τα λοιπά.
12) Τροποποίηση του άρθρου 49, 50 και 51 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων (ν. 1756/1988) ώστε να διασφαλισθεί η εσωτερική ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Σε πρώτο στάδιο είναι συνταγματικά εφικτή η θέσπιση ενός ενδεικτικού συστήματος αντικειμενικών κριτηρίων (μορίων) όσον αφορά στις τοποθετήσεις, μεταθέσεις και αποσπάσεις δικαστών και εισαγγελέων, με παράλληλη πρόβλεψη υποχρεωτικής αιτιολογίας σε περίπτωση που το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο αποφασίσει διαφορετικά.
Κώστας Χ. Χρυσόγονος
Ευρωβουλευτής – Μέλος Κ.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου