Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής

Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στο ΕΘΝΟΣ «E» 25/5

Ένας από τους λόγους της υπερχρέωσης του Δημοσίου και της de facto χρεοκοπίας την άνοιξη του 2010, τις οδυνηρές συνέπειες της οποίας εξακολουθούμε να βιώνουμε, είναι οι αδυναμίες του φοροελεγκτικού μηχανισμού. Οι περιβόητες "διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις" που εμπνεύσθηκε η τρόικα δεν άγγιξαν το πρόβλημα, αν εξαιρέσουμε τη σχετική ανεξαρτητοποίηση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων από την κυβέρνηση (πρόβλεψη μακράς θητείας του εκάστοτε γενικού γραμματέα).

Η Γενική Γραμματεία αυτή έχει σήμερα έναν εντελώς ανεπαρκή αριθμό ελεγκτών υπαλλήλων (περίπου 1.500), ως αποτέλεσμα και των απωλειών σε έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό τις οποίες έχουν προκαλέσει οι αλλεπάλληλες ρυθμίσεις για επιδείνωση των όρων συνταξιοδότησης τα τελευταία χρόνια. Κάποια στιγμή επιχειρήθηκε η προκήρυξη διαγωνισμού για νέο προσωπικό, αλλά το ζήτημα καρκινοβατεί στους μαιάνδρους της ελληνικής γραφειοκρατίας.

Το χειρότερο εξάλλου είναι ότι αρμόδιοι για την έκδοση εντολών ελέγχου είναι εκτός από τη Γενική Γραμματεία, ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και οι κατά τόπους εισαγγελείς, δηλ. Αρχές που κύρια αποστολή τους δεν είναι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής αλλά του εγκλήματος γενικά ή υπηρεσιακών παραπτωμάτων των δημοσίων υπαλλήλων. Έτσι έχει σωρευτεί τεράστιος αριθμός εντολών ελέγχου (περίπου 200.000), η διεκπεραίωση των οποίων με τους σημερινούς ρυθμούς θα απαιτούσε περίπου τριάντα χρόνια (!), ακόμη κι αν στο διάστημα αυτό δεν εκδιδόταν καμία νέα εντολή. Εξάλλου, επειδή ακριβώς οι εντολές αυτές ως επί το πλείστον δεν έχουν εκδοθεί με κύριο κριτήριο την είσπραξη εσόδων για το Δημόσιο, η τελευταία χωλαίνει.

Οι ρυθμοί είσπραξης των δημοσίων εσόδων θα μπορούσαν να βελτιωθούν αν δινόταν η δυνατότητα στον γενικό γραμματέα Δημοσίων Εσόδων να καθορίζει την προτεραιότητα στο ποιοι θα ελεγχθούν και πότε, με βάση ένα παραμετρικό μοντέλο κινδύνου φοροδιαφυγής. Μια ακόμη πιο ριζική λύση θα ήταν να αποκτήσουν οι Εισαγγελίες δικό τους ανεξάρτητο ελεγκτικό μηχανισμό για οικονομικά ζητήματα, ενδεχομένως στο πλαίσιο της ίδρυσης και δικαστικής αστυνομίας, όπως υπάρχει σε πολλές άλλες χώρες. Όλα αυτά ωστόσο απαιτούν υπομονή και οργάνωση για την επίτευξη αποτελεσμάτων σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, η τρόικα (θεσμοί) ούτε υπομονή ούτε χρόνο διαθέτει. Γι' αυτό και πιέζει την ελληνική κυβέρνηση για άμεσα δημοσιονομικά αποτελέσματα μέσω υφεσιακών μέτρων, όπως π.χ. αύξηση του ΦΠΑ στον τουρισμό, που οδηγούν τελικά σε φαύλο κύκλο.