Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην «Ημερησία του Σαββάτου» 23/01

• Η κυβέρνηση καλείται να περάσει μια σειρά «δύσκολων» μέτρων, στο πλαίσιο υλοποίησης του μνημονίου, τα οποία τη φέρνουν αντιμέτωπη με μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Ανησυχείτε για το μέγεθος των κοινωνικών αντιδράσεων; Πιστεύετε ότι οφείλονται και στη διάψευση υπέρμετρων ελπίδων που είχε καλλιεργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Τα μέτρα είναι ούτως ή άλλως δύσκολα, υπό την έννοια ότι οι απαιτήσεις των δανειστών οδηγούν σε περαιτέρω πτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, μετά από έξι χρόνια αιματηρής λιτότητας (λιγότερο βίαιη πάντως σε σχέση με την πτωχοποίηση που θα γνωρίζαμε σε περίπτωση πλήρους ρήξης με τους δανειστές και άτακτης χρεοκοπίας). Το ζητούμενο είναι όμως, πρώτο, να υπάρξει μια στοιχειώδης αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης, πχ με την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής πολυεθνικών επιχειρήσεων (ενδοομιλικές συναλλαγές κλπ) και του οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος (λαθρεμπόριο καυσίμων, "στημένοι" αγώνες κ.ά.) και με την άρση των αδικιών οι οποίες έχουν συντελεσθεί σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων (εμβληματικό χαρακτήρα θα είχε μια μεταρρύθμιση του ΕΝΦΙΑ ώστε να προβλεφθεί ένα έστω και χαμηλό αφορολόγητο όριο, ακόμη κι αν χρειασθεί να επιβαρυνθεί περισσότερο μια μερίδα μεγάλων περιουσιών). Δεύτερο, το "μείγμα" της οικονομικής πολιτικής να είναι ρεαλιστικό και να αφήνει ελπίδες επανόδου σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης στο μέλλον. Αυτά αποτελούν προϋπόθεση για να είναι διαχειρίσιμες οι αναμενόμενες ούτως ή άλλως, και σε μεγάλο βαθμό εύλογες, κοινωνικές αντιδράσεις.

• Η κυβέρνηση ζητά τη συνδρομή των κομμάτων της αντιπολίτευσης για το ασφαλιστικό. Είναι εφικτό, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε στηρίξει καμία από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της προηγούμενης κυβέρνησης; Επιπλέον, πολλοί κάνουν λόγο για α λα καρτ στήριξη στα δύσκολα και όχι ειλικρινή πρόθεση συνολικότερης συνεννόησης. Πώς το σχολιάζετε;

Οποιοδήποτε κόμμα θέλει να αποδεικνύεται χρήσιμο για τον τόπο οφείλει να κάνει συγκεκριμένες προτάσεις, είτε πρόκειται για το ασφαλιστικό είτε για άλλα θέματα με ενδεχόμενο πολιτικό κόστος. Το ζητούμενο δεν είναι μια συνολικότερη σύγκλιση επί παντός του επιστητού, η οποία θα προϋπέθετε την (ανέφικτη) ισοπέδωση των ιδεολογικών και πολιτικών διαφορών, αλλά μια σοβαρή συζήτηση μεταξύ των κομμάτων, καθώς και στο εσωτερικό καθενός από αυτά, ώστε η κοινή γνώμη να ενημερωθεί για τα πραγματικά δεδομένα του προβλήματος και να μπορεί να κρίνει. Άλλωστε η κοινωνία θα είναι ο τελικός κριτής, για το ασφαλιστικό και όχι μόνο.

• Δεν διστάσατε να πείτε δημοσίως ότι ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών επί του εισοδήματος που προβλέπει το σχέδιο νόμου για το Ασφαλιστικό, δημιουργεί κίνητρο φοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής και κίνδυνο κατάρρευσης των εσόδων. Σε ποια βάση θα έπρεπε, κατά τη γνώμη σας, να υπολογίζονται οι εισφορές;

Θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη ιδίως ο αριθμός τέκνων των ασφαλισμένων. Οι άτεκνοι επιβαρύνουν το ασφαλιστικό σύστημα εφ' όρου ζωής και άρα πρέπει να πληρώνουν περισσότερες εισφορές και μάλιστα κλιμακωτά όσο μεγαλώνει η ηλικία τους και μειώνεται αντίστοιχα η πιθανότητα απόκτησης τέκνου. Οι τρίτεκνοι και πολύτεκνοι πρέπει να πληρώνουν πολύ λιγότερα, αφού τα παιδιά τους κάποια στιγμή στο μέλλον θα στηρίξουν το σύστημα με τις εισφορές τους, υπερκαλύπτοντας τις συντάξεις των γονέων τους.

• Επανειλημμένα έχετε ζητήσει να “κοπούν” οι υψηλές συντάξεις. Θεωρείτε ικανοποιητικό το πλαφόν των 2.304 ευρώ ως καθαρό εισόδημα κάθε ατομικής σύνταξης και των 3.072 ευρώ για πολλαπλές συντάξεις που προβλέπει το σχέδιο Κατρούγκαλου;

Από τις 3.000 ευρώ πολλαπλών συντάξεων κάποιων υψηλοσυνταξιούχων τα μισά περίπου προέρχονται από τις ενισχύσεις του κρατικού προϋπολογισμού προς το ασφαλιστικό σύστημα και όχι από ασφαλιστικές εισφορές. Την ίδια στιγμή το κράτος μισθοδοτεί τους νέους υπαλλήλους του με περίπου 800 ευρώ μηνιαία. Μια τέτοια αναλογία μισθών/συντάξεων μου δημιουργεί ερωτηματικά ως προς τη μακροπρόθεσμη οικονομική αποτελεσματικότητά της.

• Μπορεί να “περάσει” η μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού χωρίς νέες μειώσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις;

Το ευκταίο είναι αυτό ακριβώς, δεδομένου ότι περίπου για τα μισά ελληνικά νοικοκυριά η κύρια πηγή εισοδήματος είναι η σύνταξη ενός τουλάχιστον μέλους τους. Δεν ξέρω πόσο εφικτό θα αποδειχθεί όμως να μείνουν ανέπαφες οι συντάξεις ύστερα από τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Σε κάθε περίπτωση, η διάκριση κύριων και επικουρικών συντάξεων μπορεί να έχει θεωρητικό ενδιαφέρον, στην πράξη όμως τον συνταξιούχο τον αφορά κυρίως το τελικό ποσό που εισπράττει ανεξάρτητα από την ονομασία και την προέλευσή του. Για τη μεγάλη πλειονότητα το ποσό αυτό είναι ήδη μικρό σε σχέση με το κόστος ζωής (η μέση σύνταξη δεν ξεπερνά τα 850 ευρώ στο άθροισμα κύριας και επικουρικής) και δεν επιδέχεται καμιά μείωση χωρίς να κινδυνεύσει η ίδια η επιβίωσή τους.

• Θεωρείτε εφικτή τη γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης προκειμένου να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος, με δεδομένο ότι πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι αυτό μπορεί να καθυστερήσει ακόμη και μήνες; Οι καθυστερήσεις οφείλονται μόνο σε κωλυσιεργία των δανειστών, ή και στην αναβλητικότητα ορισμένων κυβερνητικών στελεχών;

Η γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι εφικτή αν υπάρξει συμφωνία τις επόμενες εβδομάδες στο ασφαλιστικό. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο υπάρχει η απαραίτητη καλή πίστη εκ μέρους όλων των δανειστών και ειδικά του ΔΝΤ, το οποίο έχει αφήσει μέχρι στιγμής χωρίς διάψευση τις αήθεις διαρροές περί "γάτας" κλπ. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει θέμα αναβλητικότητας από την κυβέρνηση, αφού είναι προφανές ότι (όπως δήλωσε άλλωστε ο Υπουργός Οικονομικών) η παράταση της εκκρεμότητας είναι σε βάρος της ελληνικής οικονομίας.

• Θεωρείτε ότι έχει απομακρυνθεί οριστικά ο κίνδυνος αναβίωσης της συζήτησης περί Grexit, ή οι λεγόμενοι συντηρητικοί κύκλοι της Ευρώπης, είναι έτοιμοι να επαναφέρουν το θέμα στο πρώτο ελληνικό «στραβοπάτημα»;

Ο κίνδυνος αναβίωσης της συζήτησης περί Grexit δεν πρόκειται να απομακρυνθεί οριστικά παρά μόνο όταν καταστεί σαφές ότι οι δανειακές ανάγκες του ελληνικού δημοσίου για κάθε ένα από τα επόμενα 15 ή 20 χρόνια θα μπορούν να καλυφθούν είτε με λογικού ύψους πρωτογενή πλεονάσματα είτε με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές. Προϋπόθεση όμως για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι μια γενναία αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, έστω με τη μορφή της (μακράς) επιμήκυνσης και πτώσης του επιτοκίου δανεισμού.

• Τα περισσότερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει τίποτα μεμπτό στην ιστορία των διορισμών μετακλητών υπαλλήλων και η κριτική που ασκείται έχει ως στόχο να πλήξει την εικόνα της κυβέρνησης. Εσείς ωστόσο μιλήσατε για σοβαρά λάθη και υπερβολές. Πού τις εντοπίζετε; Κινδυνεύει ο ΣΥΡΙΖΑ να χάσει το λεγόμενο «ηθικό πλεονέκτημα»;

Είναι σοβαρό λάθος να επικαλείται κάποιος την ιστορία των προγόνων του για να δικαιολογήσει τοποθετήσεις συγγενών του, έστω ως μετακλητών υπαλλήλων, το 2015. Και βέβαια, εφόσον το ελληνικό δημόσιο βρίσκεται σε κατάσταση "συντεταγμένης" χρεοκοπίας, το πολιτικό σύστημα οφείλει να δώσει το καλό παράδειγμα μειώνοντας δραστικά τα έξοδά του (π.χ. οι δύο μετακλητοί υπάλληλοι ανά βουλευτή θα μπορούσα να γίνουν ένας και ακόμη να μειωθεί και ο ίδιος ο αριθμός των βουλευτών σε 200 από τις επόμενες εκλογές, πράγμα που επιτρέπει το Σύνταγμα). Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αποδεικνύει διαρκώς στην πράξη ότι δεν έχει καμία σχέση με τα οικογενειοκρατικά κόμματα εξουσίας που οδήγησαν τη χώρα στην κηδεμονία των δανειστών.