Ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για την κατάργηση της προφορικής διαδικασίας στα πολιτικά δικαστήρια

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες - 3/3/2015

Επιεικώς ανεπαρκής θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου σχετικά με την κατάργηση της προφορικής διαδικασίας στα πολιτικά δικαστήρια που προβλεπόταν στο σχέδιο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, το οποίο κατατέθηκε στις 14.11.2014 στη Βουλή, χωρίς να έχει εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση. Η αρμόδια Επίτροπος κα. Jurova υποστηρίζει ότι "η κατάργηση της ακροαματικής διαδικασίας σε ορισμένες περιστάσεις δεν συνιστά παράβαση" (του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων), τη στιγμή που το σχέδιο προβλέπει την κατάργησή της όχι απλώς σε ορισμένες περιστάσεις, αλλά κατά γενικό κανόνα (και την κατ΄ εξαίρεση διεξαγωγή της).

Ακολουθούν τα κείμενα της ερώτησης και της απάντησης

Στις 14.11.2014 κατατέθηκε στην ελληνική Βουλή νομοσχέδιο τροποποίησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Μεταξύ των ρυθμίσεων που προτείνονται είναι η κατάργηση της προφορικής διαδικασίας και η διεξαγωγή της πρωτοβάθμιας διαδικασίας αποκλειστικά εγγράφως. Δίνεται η δυνατότητα στο Δικαστήριο να ζητήσει να εξετάσει μάρτυρες μόνο «αν από τη μελέτη του φακέλου της δικογραφίας κρίνεται απολύτως αναγκαία η εξέταση μαρτύρων στο ακροατήριο» (άρθρο 237 παράγραφος 6).

Αντίθετα, το ΕΔΔΑ έχει κρίνει ότι «οι διάδικοι πρέπει τουλάχιστον να έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν δημόσια ακρόαση, αν και το δικαστήριο μπορεί να απορρίψει την αίτηση»[1] και ότι «προς το συμφέρον της ορθής απονομής της δικαιοσύνης, είναι συνήθως πιο σκόπιμο να πραγματοποιείται η ακροαματική διαδικασία σε πρώτο βαθμό και όχι μόνο ενώπιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου»[2].

Δεδομένου ότι οι ανωτέρω δικονομικές διατάξεις θα ισχύουν και κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης από τα ελληνικά δικαστήρια, τίθεται ζήτημα παραβίασης του άρθρου 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τα άρθρα 6 παράγραφος 1 της ΕΣΔΑ και 52 παράγραφος 3 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Ερωτάται η Επιτροπή:

Ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει για να διασφαλίσει το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη στην Ελλάδα;

Απάντηση της κας. Jurovà εξ ονόματος της Επιτροπής (03.03.2015):

Το ελληνικό δικαστικό σύστημα χαρακτηρίζεται από ατέρμονες διαδικασίες, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την εκδίκαση οικονομικών και δημοσιονομικών ή συναφών αντιδικιών. Η απλούστευση των διαδικασιών είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης που έχει αναληφθεί από την ελληνική κυβέρνηση.

Σε πολλές αστικές υποθέσεις οι ισχυρισμοί δεν αμφισβητούνται, είναι καλά τεκμηριωμένοι με τα κατάλληλα έγγραφα, ή — αντιθέτως — είναι προδήλως αβάσιμοι. Υπό τις συνθήκες αυτές, η ακροαματική διαδικασία ενδέχεται να είναι περιττή. Η κατάργηση της ακροαματικής διαδικασίας σε ορισμένες περιστάσεις δεν συνιστά παράβαση του άρθρου 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 51 παράγραφος 1 του Χάρτη).

Η ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών και η διαδικασία ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής επιτρέπουν τη διεξαγωγή γραπτής διαδικασίας. Στο πλαίσιο της διαδικασίας διαταγής πληρωμής, μία απλή ένσταση από τον εναγόμενο έχει ως αποτέλεσμα τον τερματισμό της διαδικασίας. Στη διαδικασία μικροδιαφορών, ο διάδικος δύναται πάντοτε να ζητήσει προφορική διαδικασία και εναπόκειται στο Δικαστήριο να εκτιμήσει το σχετικό αίτημα. Οι διαδικασίες αυτές υποδηλώνουν ότι είναι δυνατή η οργάνωση διαδικασιών σύμφωνα με το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, χωρίς να είναι υποχρεωτική η προφορική διαδικασία.

Σημειωτέον ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου την οποία επικαλείται ο βουλευτής δεν έρχονται σε αντίθεση με τα ανωτέρω. Ενώ το ΕΔΔΑ αφορά το δικαίωμα προφορικής διαδικασίας, αυτό δεν σημαίνει ότι η εν λόγω διαδικασία είναι υποχρεωτική σε κάθε αστική υπόθεση. Ωστόσο, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διασφαλιστούν κατάλληλα τα διαδικαστικά δικαιώματα των διαδίκων. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία έχει η δυνατότητα για τα μέρη να παραιτηθούν από το δικαίωμα προφορικής διαδικασίας και για τα εθνικά δικαστήρια να αξιολογούν την ανάγκη πραγματοποίησης της εν λόγω ακρόασης.

 ________________________________________

[1] Υπόθεση Martinie κατά Γαλλίας, 58675/00, 12/04/2006, παράγραφος 42.

[2] Υπόθεση Salomonsson κατά Σουηδίας, 38978/97, 12/11/2002, παράγραφοι 36-37.