Ρεαλιστική επιλογή η διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους.

Αναδημοσίευση από εφημερίδα REAL NEWS στις 27/4/2014.

Η μνημονιακή συγκυβέρνηση και τα συστημικά ΜΜΕ επιστρατεύουν όλα τα μέσα, θεμιτά και αθέμιτα, για να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές ή τουλάχιστον να περιορίσουν τις διαστάσεις της. Την Εβδομάδα των Παθών του 2014 (μέρος της μνημονιακής τετραετίας των Παθών για την ελληνική κοινωνία) η πολεμική τους εστιάσθηκε στη διαφωνία μιας μειοψηφίας μέσα στους κόλπους της ριζοσπαστικής αριστεράς, σε σχέση με την προσέγγιση του ζητήματος του νομίσματος.

Το δίλημμα ευρώ ή δραχμή ήταν υπαρκτό την δεκαετία του 1990, όταν η κυβέρνηση του «εκσυγχρονισμού» οδήγησε τη χώρα στο ενιαίο νόμισμα χρησιμοποιώντας μεθόδους «δημιουργικής» λογιστικής και αποφεύγοντας επιμελώς τον δημόσιο διάλογο για το ζήτημα (σε αντίθεση π.χ. με τη Σουηδία, όπου διεξάχθηκε δημοψήφισμα με αρνητική έκβαση). Το δίλημμα ήταν υπαρκτό και την άνοιξη του 2010, όταν το δημόσιο χρέος υπαγόταν ακόμη σε ελληνικό δίκαιο και άρα θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να δραχμοποιηθεί. Σήμερα όμως πρόκειται πια για ψευτοδίλημμα.

Το κρισιμότερο πρόβλημα της χώρας είναι η υπερχρέωση του ελληνικού δημοσίου, η οποία ματαιώνει εκ των προτέρων κάθε σοβαρή προοπτική οικονομικής ανάκαμψης και δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί παρά μόνο με γενναία διαγραφή κεφαλαίου (και όχι με εμβαλωματικές «λύσεις» τύπου επιμήκυνσης και μείωσης επιτοκίων). Η επιστροφή στη δραχμή δεν θα έλυνε το πρόβλημα, αφού το χρέος διέπεται ήδη στο σύνολό του από το αγγλικό δίκαιο και άρα βρίσκεται έξω από το βεληνεκές του έλληνα νομοθέτη. Εξάλλου, ακόμη και αν φθάναμε σε συμφωνία με τα άλλα κράτη της ευρωζώνης για την έξοδό μας από αυτή, θα εξακολουθούσαμε να δεσμευόμαστε, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τους όρους του Δημοσιονομικού Συμφώνου του 2012 (για σώρευση πρωτογενών πλεονασμάτων ώστε να μειώνεται σταδιακά το χρέος), που είναι αρκετοί για να μας οδηγήσουν σε οικονομική ασφυξία αν δεν προηγηθεί διαγραφή χρέους.  

Από την άλλη πλευρά, είναι φανερό ότι το ενιαίο νόμισμα έχει προκαλέσει τεράστιες ανισορροπίες στο εσωτερικό της ευρωζώνης, με υπερδιόγκωση του πλεονάσματος του γερμανικού ιδίως ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και υψηλή ανεργία στο μεσογειακό νότο. Αν δεν αλλάξει εκ βάθρων η αρχιτεκτονική της, η κατάρρευση της ευρωζώνης είναι μάλλον θέμα χρόνου. Η αφετηρία της θα μπορούσε να είναι η απώλεια της πιστοληπτικής ικανότητας ενός από τα μεγάλα ευρωμεσογειακά κράτη (ήδη π.χ. η βιωσιμότητα του ιταλικού δημοσίου χρέους, που έχει ανέλθει στο 132% του ΑΕΠ, είναι ένα κατά συνθήκη ψεύδος) ή κάποιο απρόβλεπτο γεγονός («ατύχημα»).

Ούτως ή άλλως όμως, η μονομερής έξοδος από το ενιαίο νόμισμα δεν αποτελεί ρεαλιστική επιλογή για μια μικρή χώρα που στερείται συναλλαγματικά αποθέματα, ενώ το δημόσιο χρέος της έχει καταστεί διακρατικό και υπάγεται σε ξένο δίκαιο. Ρεαλιστική επιλογή αποτελεί αντίθετα η διεκδίκηση της διαγραφής μεγάλου μέρους  του χρέους, όπως συνέβη και για τη Γερμανία με τη συμφωνία του Λονδίνου το 1953, παράλληλα με την παύση εφαρμογής της υφεσιακής μνημονιακής πολιτικής. Αυτή ακριβώς είναι η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχει καθορισθεί  δεσμευτικά με τις σχετικές αποφάσεις του ιδρυτικού του συνεδρίου τον Ιούλιο του 2013, και αυτή θα αποτελέσει τον άξονα της πολιτικής του, εφόσον μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δρομολογηθεί η διεξαγωγή εθνικών εκλογών και η λήξη της μνημονιακής συγκυβέρνησης.