Αποδοκιμάζω τη βίαιη καταστολή των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας από την αστυνομία της Βενεζουέλας, αλλά διαφωνώ με ορισμένες από τις διατυπώσεις της σχετικής πρότασης ψηφίσματος των κοινοβουλευτικών ομάδων EPP, S&D, ECR και ALDE και ως εκ τούτου επέλεξα συνειδητά να μη συμμετάσχω στη σχετική ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου την Πέμπτη 27/04/2017, στάση η οποία εξομοιώνεται εκ του αποτελέσματος με αποχή.
Παρασκευή 28 Απριλίου 2017
Δήλωση του Κώστα Χρυσόγονου στα πρακτικά του Ευρωκοινοβουλίου
Αποδοκιμάζω τη βίαιη καταστολή των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας από την αστυνομία της Βενεζουέλας, αλλά διαφωνώ με ορισμένες από τις διατυπώσεις της σχετικής πρότασης ψηφίσματος των κοινοβουλευτικών ομάδων EPP, S&D, ECR και ALDE και ως εκ τούτου επέλεξα συνειδητά να μη συμμετάσχω στη σχετική ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου την Πέμπτη 27/04/2017, στάση η οποία εξομοιώνεται εκ του αποτελέσματος με αποχή.
Πέμπτη 27 Απριλίου 2017
Ομιλία του Κ. Χρυσόγονου για τις προσβλητικές δηλώσεις Dijsselbloem και την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 27/04/2017
Τα προσβλητικά σχόλια του Jeroen Dijsselbloem σχετικά με τη συμπεριφορά των λαών του ευρωπαϊκού νότου καυτηρίασε με παρέμβασή του κατά τη διάρκεια της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Κώστας Χρυσόγονος, τονίζοντας πως συκοφαντικές δηλώσεις όπως αυτές αποδεικνύουν ρατσιστική προκατάληψη. Παράλληλα κάλεσε τον πρόεδρο του Eurogroup, εφόσον δεν παραιτείται, να προωθήσει τουλάχιστον την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, σεβόμενος τις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=O_cVeeXp93Q
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
Κε Ντάισελμπλουμ, Οι συκοφαντικές δηλώσεις σας για ποτά και γυναίκες αποδεικνύουν τη ρατσιστική προκατάληψη με την οποία αντιμετωπίζετε τους λαούς του ευρωπαϊκού Νότου, παρουσιάζοντας τους συλλήβδην ως δήθεν άσωτους. Η προκατάληψη αυτή σας καθιστά ακατάλληλο για το αξίωμα του προέδρου του Eurogroup, ο οποίος οφείλει να είναι πρόεδρος για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και όχι μόνο για τους δήθεν ενάρετους Βόρειους. Εφόσον όμως αδιαφορείτε για την κατακραυγή και αρνείστε να παραιτηθείτε, οφείλετε τουλάχιστον έμπρακτη μεταμέλεια προωθώντας άμεσα την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος. Οφείλετε να σεβαστείτε τις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού και να προχωρήσετε στη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού δημόσιου χρέους. Σταματήστε επιτέλους την υποκρισία και δώστε στην Ελλάδα μια πραγματική ευκαιρία.
Ευχαριστώ
Πρώτο ζητούμενο η ανάπτυξη
Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στο ΕΘΝΟΣ 27/04
Τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας παρέχουν έδαφος για αισιοδοξία, αλλά ταυτόχρονα καταδεικνύουν ότι το μείγμα πολιτικής που έχουν επιβάλει οι δανειστές είναι εσφαλμένο. Επιτεύχθηκε το 2016 ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα περίπου 4% του ΑΕΠ, δηλ. οκταπλάσιο από τον συμφωνημένο στόχο του 0,5%, αλλά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ιδιωτών προς το Δημόσιο διογκώθηκαν στα 94 δισ. ευρώ και τα πρόσωπα τα οποία βαρύνονται με αυτές φθάνουν τα 4.052.270, δηλ. περίπου το μισό του συνόλου των φορολογουμένων. Από αυτούς 3.614.047 έχουν οφειλές κάτω των 3.000 ευρώ.
Το υψηλότατο πλεόνασμα του 2016 συνοδεύθηκε, ύστερα από μία καθοδική οκταετία, από τη σταθεροποίηση του ΑΕΠ στα ίδια επίπεδα σε ονομαστικές τιμές και μάλιστα μια μικρή αύξησή του (από περίπου 175,6 δισ. σε σχεδόν 175,9 δισ. ευρώ). Και βέβαια αυτό το μέγεθος ενδιαφέρει πρακτικά περισσότερο από την εξέλιξη σε σταθερές τιμές, αφού το δημόσιο χρέος εκφράζεται σε ονομαστικές τιμές, με αποτέλεσμα η βελτίωση της βιωσιμότητάς του να προϋποθέτει ισχυρή άνοδο του ΑΕΠ εκφρασμένη με αυτόν τον τρόπο. Αντίθετα, η λεγόμενη «ανάπτυξη» του έτους 2014 μεταφραζόταν σε μείωση του ΑΕΠ κατά περίπου 1,5 δισ. σε ονομαστικές τιμές, συνοδευόμενη όμως από ακόμη μεγαλύτερη μείωση των τιμών, ώστε να φθάνει λογιστικά να εμφανίζεται θετικό πρόσημο.
Αποδεικνύεται πάντως ότι η ελληνική οικονομία έχει αντοχές και μπορεί πια να εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης. Μία από τις προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό είναι η σταδιακή μείωση των φορολογικών (παρεμπιπτόντως και των ασφαλιστικών) συντελεστών, που έχουν υψωθεί στη μνημονιακή επταετία σε τέτοια επίπεδα, ώστε να παράγεται υπερπλεόνασμα, αλλά και να συνιστούν προφανές ανταγωνιστικό μειονέκτημα της Ελλάδας απέναντι σε βαλκανικές χώρες, με τις οποίες κατά τα άλλα οι ίδιοι οι δανειστές θέλουν να μας συγκρίνουν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ στους διακηρυγμένους στόχους των μνημονιακών συνταγών συγκαταλέγεται η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ένας στους δύο φορολογούμενους εμποδίζεται να αρχίσει επιχειρηματική δραστηριότητα, λόγω έλλειψης φορολογικής ενημερότητας. Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο να θεσμοθετηθεί ένα ελάχιστο όριο οφειλής (π.χ. στα 3.000 ευρώ ή έστω κάπως χαμηλότερο), κάτω του οποίου να μην επέρχονται ορισμένες από τις δρακόντειες συνέπειες της έλλειψης ενημερότητας. Το πρώτο ζητούμενο για τη χώρα μας στο εξής πρέπει να είναι η ανάπτυξη και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας παρέχουν έδαφος για αισιοδοξία, αλλά ταυτόχρονα καταδεικνύουν ότι το μείγμα πολιτικής που έχουν επιβάλει οι δανειστές είναι εσφαλμένο. Επιτεύχθηκε το 2016 ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα περίπου 4% του ΑΕΠ, δηλ. οκταπλάσιο από τον συμφωνημένο στόχο του 0,5%, αλλά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ιδιωτών προς το Δημόσιο διογκώθηκαν στα 94 δισ. ευρώ και τα πρόσωπα τα οποία βαρύνονται με αυτές φθάνουν τα 4.052.270, δηλ. περίπου το μισό του συνόλου των φορολογουμένων. Από αυτούς 3.614.047 έχουν οφειλές κάτω των 3.000 ευρώ.
Το υψηλότατο πλεόνασμα του 2016 συνοδεύθηκε, ύστερα από μία καθοδική οκταετία, από τη σταθεροποίηση του ΑΕΠ στα ίδια επίπεδα σε ονομαστικές τιμές και μάλιστα μια μικρή αύξησή του (από περίπου 175,6 δισ. σε σχεδόν 175,9 δισ. ευρώ). Και βέβαια αυτό το μέγεθος ενδιαφέρει πρακτικά περισσότερο από την εξέλιξη σε σταθερές τιμές, αφού το δημόσιο χρέος εκφράζεται σε ονομαστικές τιμές, με αποτέλεσμα η βελτίωση της βιωσιμότητάς του να προϋποθέτει ισχυρή άνοδο του ΑΕΠ εκφρασμένη με αυτόν τον τρόπο. Αντίθετα, η λεγόμενη «ανάπτυξη» του έτους 2014 μεταφραζόταν σε μείωση του ΑΕΠ κατά περίπου 1,5 δισ. σε ονομαστικές τιμές, συνοδευόμενη όμως από ακόμη μεγαλύτερη μείωση των τιμών, ώστε να φθάνει λογιστικά να εμφανίζεται θετικό πρόσημο.
Αποδεικνύεται πάντως ότι η ελληνική οικονομία έχει αντοχές και μπορεί πια να εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης. Μία από τις προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό είναι η σταδιακή μείωση των φορολογικών (παρεμπιπτόντως και των ασφαλιστικών) συντελεστών, που έχουν υψωθεί στη μνημονιακή επταετία σε τέτοια επίπεδα, ώστε να παράγεται υπερπλεόνασμα, αλλά και να συνιστούν προφανές ανταγωνιστικό μειονέκτημα της Ελλάδας απέναντι σε βαλκανικές χώρες, με τις οποίες κατά τα άλλα οι ίδιοι οι δανειστές θέλουν να μας συγκρίνουν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ στους διακηρυγμένους στόχους των μνημονιακών συνταγών συγκαταλέγεται η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ένας στους δύο φορολογούμενους εμποδίζεται να αρχίσει επιχειρηματική δραστηριότητα, λόγω έλλειψης φορολογικής ενημερότητας. Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο να θεσμοθετηθεί ένα ελάχιστο όριο οφειλής (π.χ. στα 3.000 ευρώ ή έστω κάπως χαμηλότερο), κάτω του οποίου να μην επέρχονται ορισμένες από τις δρακόντειες συνέπειες της έλλειψης ενημερότητας. Το πρώτο ζητούμενο για τη χώρα μας στο εξής πρέπει να είναι η ανάπτυξη και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Άνευ προηγουμένου υπεκφυγές από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ερώτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 27/04/2017
Με καθυστέρηση δυο μηνών και με πρωτοφανή διάθεση υπεκφυγής ανταποκρίθηκε το Συμβούλιο της ΕΕ σε επείγουσα ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου σχετικά με το αν θεωρεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αξιόπιστο οργανισμό, αλλά και σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «εξαιρετικά μη βιώσιμο» από τους οικονομολόγους του ΔΝΤ που ζητούν γενναία ελάφρυνσή του. Στην απάντησή του το Συμβούλιο αρκέστηκε να επικαλεστεί πως δεν έχει συζητήσει τα θέματα αυτά!
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης και της απάντησης:
Στη συνεδρίαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις 06.02.2017, αναλύθηκαν ζητήματα που αφορούν την ελληνική οικονομία και τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, το οποίο χαρακτηρίζεται από τους οικονομολόγους του Ταμείου ως «εξαιρετικά μη βιώσιμο» [1]. Συγκεκριμένα, στη σχετική έκθεσή του, το ΔΝΤ εκτιμά ότι, μέχρι το 2060, το ελληνικό χρέος θα έχει εκτοξευθεί στο 275% του ΑΕΠ, ενώ τονίζεται πως «λύσεις που παρέχουν μόνο προσωρινή ανακούφιση, αλλά δεν οδηγούν σε μια πτωτική πορεία του χρέους στον χρονικό ορίζοντα έως το 2060, δεν είναι συνεπείς με τη βιωσιμότητα» [2].
Ερωτάται το Συμβούλιο:
1. Θεωρεί το ΔΝΤ αξιόπιστο οργανισμό ο οποίος πρέπει να έχει καθοριστικό ρόλο στο ελληνικό πρόγραμμα ή όχι;
2. Εάν η απάντηση στην ερώτηση (1) είναι θετική, τότε πώς σκοπεύει το Συμβούλιο να ανταποκριθεί προς τις εισηγήσεις του ΔΝΤ για γενναία ελάφρυνση του ελληνικού χρέους;
Απάντηση
P-000892/2017
Το Συμβούλιο δεν έχει συζητήσει τα θέματα που θίγει ο αξιότιμος κ. βουλευτής.
________________________________________
Τετάρτη 26 Απριλίου 2017
Ομιλία του Κώστα Χρυσόγονου για την κατάσταση στην Τουρκία μετά το πρόσφατο δημοψήφισμα
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 26/04/2017
Την επικινδυνότητα της συμπεριφοράς της Τουρκίας και την ανάγκη επιβολής κυρώσεων από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποφυγή δυσμενέστερων εξελίξεων υπογράμμισε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος σε παρέμβαση του στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
Το πρόσφατο δημοψήφισμα συνιστά ένα ακόμη βήμα στην πορεία της Τουρκίας προς τον αυταρχισμό. Οι νέες συνταγματικές ρυθμίσεις καθιερώνουν προεδρική δικτατορία κάτω από έναν διάτρητο συνταγματικό μανδύα. Ο τύπος φιμώνεται, κρατούμενοι βρίσκονται μυστηριωδώς απαγχονισμένοι, βουλευτές φυλακίζονται, άκυρα ψηφοδέλτια βαφτίζονται έγκυρα και κάθε μορφής αμφισβήτηση καταστέλλεται.
Ακόμη πιο επικίνδυνη από τις εσωτερικές εξελίξεις είναι όμως η συμπεριφορά της Τουρκίας στο εξωτερικό, με τον αποσταθεροποιητικό της ρόλο στο συριακό πρόβλημα, με τη συνεχιζόμενη κατοχή της μισής Κύπρου και με τις παράνομες διεκδικήσεις στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Το τελευταίο κρούσμα είναι η αμφισβήτηση των αναγνωρισμένων με ισχύουσες διεθνείς συνθήκες συνόρων με την προκλητική δήλωση του Υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων πως το ελληνικό Αγαθονήσι είναι δήθεν τουρκικό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να απαντήσει με την επιβολή πολιτικών και οικονομικών κυρώσεων, γιατί αυτή είναι η μόνη γλώσσα που θα καταλάβουν ο κ. Ερντογάν και οι υποτακτικοί του.
Γραπτή δήλωση του Κώστα Χρυσόγονου για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 26/04/2017
Την ανάγκη σύναψης ενός νέου «Κοινωνικού Συμβολαίου» ανάμεσα στην ΕΕ και τους πολίτες της τόνισε με γραπτή του δήλωση ο Κώστας Χρυσόγονος, στο πλαίσιο της συζήτησης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Παράλληλα επεσήμανε πως η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού επενδυτικού προγράμματος θα μπορούσε να αμβλύνει αποφασιστικά υφιστάμενες ανισορροπίες μεταξύ κοινωνίας, πολιτικής και οικονομίας.
Ακολουθεί το κείμενο της γραπτής δήλωσης:
Υπό τις συνθήκες της βαθιάς κρίσης της ΕΕ απαιτείται ένας νέος και αποτελεσματικός ευρωπαϊκός κοινωνικός πυλώνας, ο οποίος θα υπερβαίνει τη ρητορική και θα οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη η σύναψη ενός νέου «Κοινωνικού Συμβολαίου» ανάμεσα στην ΕΕ και τους πολίτες της. Το εν λόγω «Κοινωνικό Συμβόλαιο» οφείλει να στοχεύει στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, στην ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών, στη μείωση των ανισοτήτων τόσο σε επίπεδο κρατών-μελών όσο και σε επίπεδο πολιτών, καθώς και στη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων και των συλλογικών συμβάσεων. Η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού επενδυτικού προγράμματος, που θα δίνει έμφαση στις υποδομές και στις κοινωνικές υπηρεσίες, την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και της ανεργίας, αλλά και την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ανισορροπιών των περιφερειών (συμπεριλαμβανομένου του δημογραφικού προβλήματος) θα μπορούσε να αμβλύνει αποφασιστικά υφιστάμενες ανισορροπίες μεταξύ κοινωνίας, πολιτικής και οικονομίας. Λαμβάνοντας υπόψη τις βέλτιστες πρακτικές των κρατών-μελών και των κοινωνικών εταίρων θα ήταν επιθυμητή η υιοθέτηση ενός ευρωπαϊκού Κανονισμού για τον καθορισμό αξιοπρεπών κατώτατων μισθών και την προώθηση αποτελεσματικών και ευρέων συλλογικών διαπραγματεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, οι απαιτήσεις των δανειστών απέναντι στην Ελλάδα για περαιτέρω περιορισμό των εργασιακών δικαιωμάτων δεν είναι μόνο άτοπες, αλλά βρίσκονται και εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου.
Δευτέρα 24 Απριλίου 2017
Πέμπτη 13 Απριλίου 2017
Η αξιοποίηση των μουσείων μας
Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στο ΕΘΝΟΣ 13/04
Ο πιο δυναμικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας είναι ο τουρισμός, που φέρνει στη χώρα συνάλλαγμα από το εξωτερικό, συμβάλλοντας στην εξισορρόπηση των ελλειμμάτων μας στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών αγαθών και δημιουργώντας άμεσα ή έμμεσα εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, πέρα από τη βελτίωση των ξενοδοχειακών υποδομών μας τις τελευταίες δεκαετίες, λίγα έχουμε κάνει για να ενισχύσουμε το τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα και για να διευρύνουμε τις περιοχές προς τις οποίες κατευθύνεται. Επαναπαυόμαστε στα υπάρχοντα λόγω κλίματος και γεωγραφίας συγκριτικά μας πλεονεκτήματα κατά τη σύντομη θερινή περίοδο και έτσι ο μέσος αριθμός διανυκτερεύσεων στα ελληνικά ξενοδοχεία είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.
Η πολιτεία πρέπει να κινηθεί με βάση έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό προς την καλύτερη ανάδειξη ιδίως της πλούσιας ιστορικής μας κληρονομιάς. Αυτό μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για την έλευση επισκεπτών από το εξωτερικό σε όλη τη διάρκεια κάθε χρονιάς.
Είναι π.χ. αδικαιολόγητο στη Θεσσαλονίκη, η οποία από το 1492 έως τις αρχές του 20ού αιώνα είχε συγκεντρωμένο μεγαλύτερο εβραϊκό πληθυσμό από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πόλη, να μην υπάρχει το μεγαλύτερο εβραϊκό μουσείο της Ευρώπης. Αν αυτό είχε γίνει ήδη, αντί να αποτελεί έως σήμερα αντικείμενο συζητήσεων και σχεδιασμού, η οικονομία της συμπρωτεύουσας που δοκιμάζεται σκληρά από την ύφεση και την ανεργία θα δεχόταν σταθερά τονωτικές ενέσεις τουριστικού συναλλάγματος από το Ισραήλ. Γενικότερα τα μουσεία μας πρέπει να λειτουργούν 365 ημέρες τον χρόνο και να αναβαθμιστούν δραστικά, με τη χρήση δυνατοτήτων που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία. Αίθουσες προβολών για ταινίες μικρού μήκους, κέρινα ομοιώματα ανθρώπων με ενδυμασία ή οπλισμό εποχής, μακέτες οι οποίες αναπαριστούν υπό κλίμακα πόλεις πριν από πολλούς αιώνες κ.ο.κ. χρησιμοποιούνται ευρέως στα μουσεία άλλων ευρωπαϊκών κρατών και προσελκύουν υψηλή επισκεψιμότητα, συχνά πολύ μεγαλύτερη από όση θα δικαιολογούσε το παρελθόν ενός τόπου (π.χ. το εξαιρετικό μουσείο Βίκινγκς στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, όπου οι κατακτητές από τη Σκανδιναβία είχαν μια παρουσία μόλις ενός αιώνα).
Συνήθως αυτό συνοδεύεται από ένα σχετικά ακριβό εισιτήριο και επομένως δημιουργεί δημόσια έσοδα, πέρα από το ευρύτερο όφελος για την τοπική οικονομία. Στον τομέα αυτό, όπως και σε πολλούς άλλους, η Ελλάδα έχει ανεκμετάλλευτες δυνατότητες, τις οποίες πρέπει να αξιοποιήσουμε αν θέλουμε να ανακάμψουμε.
Ο πιο δυναμικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας είναι ο τουρισμός, που φέρνει στη χώρα συνάλλαγμα από το εξωτερικό, συμβάλλοντας στην εξισορρόπηση των ελλειμμάτων μας στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών αγαθών και δημιουργώντας άμεσα ή έμμεσα εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, πέρα από τη βελτίωση των ξενοδοχειακών υποδομών μας τις τελευταίες δεκαετίες, λίγα έχουμε κάνει για να ενισχύσουμε το τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα και για να διευρύνουμε τις περιοχές προς τις οποίες κατευθύνεται. Επαναπαυόμαστε στα υπάρχοντα λόγω κλίματος και γεωγραφίας συγκριτικά μας πλεονεκτήματα κατά τη σύντομη θερινή περίοδο και έτσι ο μέσος αριθμός διανυκτερεύσεων στα ελληνικά ξενοδοχεία είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.
Η πολιτεία πρέπει να κινηθεί με βάση έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό προς την καλύτερη ανάδειξη ιδίως της πλούσιας ιστορικής μας κληρονομιάς. Αυτό μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για την έλευση επισκεπτών από το εξωτερικό σε όλη τη διάρκεια κάθε χρονιάς.
Είναι π.χ. αδικαιολόγητο στη Θεσσαλονίκη, η οποία από το 1492 έως τις αρχές του 20ού αιώνα είχε συγκεντρωμένο μεγαλύτερο εβραϊκό πληθυσμό από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πόλη, να μην υπάρχει το μεγαλύτερο εβραϊκό μουσείο της Ευρώπης. Αν αυτό είχε γίνει ήδη, αντί να αποτελεί έως σήμερα αντικείμενο συζητήσεων και σχεδιασμού, η οικονομία της συμπρωτεύουσας που δοκιμάζεται σκληρά από την ύφεση και την ανεργία θα δεχόταν σταθερά τονωτικές ενέσεις τουριστικού συναλλάγματος από το Ισραήλ. Γενικότερα τα μουσεία μας πρέπει να λειτουργούν 365 ημέρες τον χρόνο και να αναβαθμιστούν δραστικά, με τη χρήση δυνατοτήτων που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία. Αίθουσες προβολών για ταινίες μικρού μήκους, κέρινα ομοιώματα ανθρώπων με ενδυμασία ή οπλισμό εποχής, μακέτες οι οποίες αναπαριστούν υπό κλίμακα πόλεις πριν από πολλούς αιώνες κ.ο.κ. χρησιμοποιούνται ευρέως στα μουσεία άλλων ευρωπαϊκών κρατών και προσελκύουν υψηλή επισκεψιμότητα, συχνά πολύ μεγαλύτερη από όση θα δικαιολογούσε το παρελθόν ενός τόπου (π.χ. το εξαιρετικό μουσείο Βίκινγκς στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, όπου οι κατακτητές από τη Σκανδιναβία είχαν μια παρουσία μόλις ενός αιώνα).
Συνήθως αυτό συνοδεύεται από ένα σχετικά ακριβό εισιτήριο και επομένως δημιουργεί δημόσια έσοδα, πέρα από το ευρύτερο όφελος για την τοπική οικονομία. Στον τομέα αυτό, όπως και σε πολλούς άλλους, η Ελλάδα έχει ανεκμετάλλευτες δυνατότητες, τις οποίες πρέπει να αξιοποιήσουμε αν θέλουμε να ανακάμψουμε.
Τετάρτη 12 Απριλίου 2017
Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για τις επαχθείς απαιτήσεις των δανειστών σε βάρος χαμηλόμισθων
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 12/04/2017
Ερώτηση για τις επαχθείς απαιτήσεις των δανειστών σε βάρος των πολιτών με χαμηλά εισοδήματα κατέθεσε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία ερευνών καταδεικνύεται ότι οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί αυξήθηκαν σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ εκτός από την Ελλάδα. Σημειώνεται μάλιστα ότι μεταξύ των ετών 2008 και 2017 οι κατώτατοι μισθοί στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 14% φτάνοντας στα 686 ευρώ μηνιαίως [1], όταν για έναν ενήλικα οι μηνιαίες ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης που αναφέρονται μόνο στα έξοδα που κάνει ένα νοικοκυριό πέραν αυτών που απαιτούνται για την εξασφάλιση κατοικίας κυμαίνονται στην Ελλάδα μεταξύ 537 και 682 ευρώ. Η μείωση αυτή ωστόσο δεν επέφερε βελτίωση στους δείκτες ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας [2]. Με βάση τα δημοσιεύματα του τύπου ωστόσο η Επιτροπή και η ΕΚΤ, μαζί με το ΔΝΤ, απαιτούν από την ελληνική Κυβέρνηση τη μείωση του αφορολόγητου ορίου κάτω των 6.000 ευρώ ετησίως ή 500 ευρώ μηνιαίως από το 2019 ή το 2020, μειώνοντας έτσι κατ’ ουσία περισσότερο τις καθαρές αποδοχές όσων αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1) Θεωρεί ότι οι απαιτήσεις της για διαρκή αφαίμαξη των χαμηλών εισοδημάτων στην Ελλάδα της κρίσης συνάδουν προς τις επιταγές των άρθρων 1 και 2 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης για σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του δικαιώματος στη ζωή.
________________________________________
Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για τους θανάτους παιδιών εξ αιτίας της περιβαλλοντικής ρύπανσης
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Βρυξέλλες, 12/04/2017
Τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό θανάτων παιδιών εξ αιτίας της ρύπανσης και της διαβίωσής τους σε ανθυγιεινά περιβάλλοντα επεσήμανε με γραπτή του ερώτηση ο Κώστας Χρυσόγονος, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει τις δράσεις που σχεδιάζει για την προστασία των παιδιών ειδικά σε περιοχές του ευρωπαϊκού νότου, όπου λόγω των σκληρών μέτρων λιτότητας χιλιάδες οικογένειες καταφεύγουν στην καύση απορριμμάτων και ξυλείας αμφίβολης ποιότητας ώστε να ζεσταθούν κατά τους χειμερινούς μήνες.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:
Στη ρύπανση και το παθητικό κάπνισμα οφείλεται το ένα τέταρτο των θανάτων παιδιών κάτω των πέντε ετών παγκοσμίως σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας [1]. Συγκεκριμένα ο ΠΟΥ αναφέρει πως ανθυγιεινά περιβάλλοντα οδηγούν σε θανατηφόρες περιπτώσεις διάρροιας, ελονοσίας και πνευμονίας, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή 1,7 εκατομμυρίων παιδιών κάθε χρόνο, καθώς τα υπό εξέλιξη όργανα και ανοσοποιητικά συστήματά τους αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στους κινδύνους. Παράλληλα τα στοιχεία φανερώνουν πως η επικίνδυνη έκθεση ενός παιδιού ξεκινά ήδη από την περίοδο της κυοφορίας, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου οι οικογένειες χρησιμοποιούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας και θέρμανσης, όπως άνθρακα ή και μη επεξεργασμένα βιολογικά απορρίμματα [2].
Ερωτάται η Επιτροπή:
α) Τι στοιχεία διαθέτει για τους θανάτους ανήλικων στην Ευρώπη από τους ανωτέρω παράγοντες και ειδικά στις περιοχές του ευρωπαϊκού νότου όπου χιλιάδες οικογένειες αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα σκληρά μέτρα λιτότητας και καταφεύγουν στην καύση απορριμμάτων και αμφίβολης ποιότητας ξυλείας ώστε να ζεσταθούν κατά τους χειμερινούς μήνες [3];
β) Ποιες δράσεις σχεδιάζει για να μειώσει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα παιδιά;
γ) Θεωρεί πως οι περιορισμοί που έχουν επιβληθεί σχετικά με το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους έχουν επαρκή αποτελέσματα;
________________________________________
Δευτέρα 10 Απριλίου 2017
Παρασκευή 7 Απριλίου 2017
Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου σχετικά με την προστασία των πολιτών από τον κίνδυνο εθισμού σε τυχερά παίγνια
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στρασβούργο, 07/04/2017
Την ανάγκη βελτίωσης των ελέγχων σε χώρους στοιχηματισμού και τυχερών παιγνίων με στόχο την προστασία των πολιτών από τον κίνδυνο εθισμού επεσήμανε με γραπτή του ερώτηση ο Κώστας Χρυσόγονος, ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει τα σχέδιά της σχετικά με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προς επίτευξη αυτού του στόχου.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:
Καθώς οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν εμπλουτίσει τα είδη των τυχερών παιγνίων και τις δυνατότητες στοιχηματισμού, η συμμετοχή όλο και νεότερων παικτών σε επίγεια αλλά και διαδικτυακά «καζίνο» οδηγεί σε αυξημένους κινδύνους εθισμού και εξάρτησης από τυχερά παίγνια [1]. Μάλιστα, λόγω της πολυετούς οικονομικής κρίσης και της συνεχιζόμενης λιτότητας σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όλο και περισσότεροι στρέφονται σε τυχερά παίγνια, σε μια προσπάθεια να βρουν «διέξοδο» στα οικονομικά τους προβλήματα [2]. Παράλληλα, η ύπαρξη συχνά αναποτελεσματικών τεχνικών ελέγχου ή περιορισμού τόσο κατά την είσοδο των παικτών σε χώρους τυχερών παιγνίων, όσο και κατά τη διάρκεια των παιγνίων, θέτει εν αμφιβόλω την αξιοπιστία τους και την ασφάλεια όσων συμμετέχουν.
Ερωτάται η Επιτροπή:
α) Τι στοιχεία διαθέτει σχετικά με τους πραγματοποιούμενους ελέγχους για την ύπαρξη αναξιόπιστων επιχειρήσεων διαδικτυακού στοιχηματισμού ή παραδοσιακών μορφών τυχερών παιχνιδιών;
β) Σχεδιάζει την υιοθέτηση ενός ενιαίου συστήματος ελέγχου -με τη χρήση νέων τεχνολογιών και βιομετρικών δεδομένων- για τους επισκέπτες και χρήστες των καζίνο ή και άλλων χώρων τυχερών παιγνίων, με στόχο την αποτροπή συμμετοχής εθισμένων παικτών;
γ) Καθώς καταγράφεται αύξηση στη συμμετοχή όλο και νεότερων παικτών σε διαδικτυακά παιχνίδια στοιχηματισμού, σχεδιάζει την επιβολή νέων περιορισμών με στόχο την προστασία των παικτών;
________________________________________
Πέμπτη 6 Απριλίου 2017
Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου σχετικά με την έκθεση εργαζόμενων σε καρκινογόνους παράγοντες
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στρασβούργο, 06/04/2017
Τους κινδύνους που απειλούν εκατομμύρια εργαζόμενους από την έκθεσή τους σε καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες επεσήμανε με γραπτή του ερώτηση ο Κώστας Χρυσόγονος, ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί σε ενέργειες για την προστασία τους.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:
Μελέτες καταδεικνύουν ότι τουλάχιστον 20 εκατομμύρια εργαζόμενοι στην ΕΕ εκτίθενται σε καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες. Η έκθεση αυτή υπολογίζεται ότι προκαλεί εντός της ΕΕ πάνω από 100.000 πρόωρους θανάτους το χρόνο [1]. Στο πλαίσιο τροποποίησης της σχετικής Οδηγίας 2004/37/EΚ [2] τα προτεινόμενα από την Κομισιόν όρια έκθεσης των εργαζομένων στους ανωτέρω παράγοντες, που βασίζονται σε συστάσεις της αρμόδιας επιτροπής (SCOEL), θεωρούνται ανεπαρκή [3]. Η αξιοπιστία των συστάσεων αυτών αμφισβητείται έντονα, καθώς έχει αποκαλυφθεί ότι 15 από τα 21 μέλη της ανωτέρω επιτροπής έχουν ή είχαν στενές επαγγελματικές σχέσεις με τη βιομηχανία. Συνεπώς, φαίνεται ότι υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων [4].
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Ποια η θέση της απέναντι στα ανωτέρω στοιχεία;
2. Τι προτίθεται να πράξει, ώστε να διασφαλίσει τη μη σύγκρουση συμφερόντων σε ό,τι αφορά τη στελέχωση των συμβουλευτικών της οργάνων;
3. Σε ποιες ενέργειες σχεδιάζει να προβεί, προκειμένου να προστατεύσει τους εργαζόμενους από την έκθεσή τους σε καρκινογόνους και μεταλλαξιογόνους παράγοντες;
________________________________________
[1] Πρβλ. SWD(2016) 152 final, (σελ.8); PE 581.419(σελ.1).
[2] Πρβλ. ενδεικτ.: https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2016/EL/1-2016-248-EL-F1-1.PDF
[3] Πρβλ. ενδεικτ.: H. Wriedt, Carcinogens that Should Be Subject to Binding Limits on Workers’ Exposure (June 8, 2016), ETUI Research Paper - Report 136;
Τρίτη 4 Απριλίου 2017
Ομιλία του Κώστα Χρυσόγονου σχετικά με την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στρασβούργο, 04/04/2017
Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος έλαβε τον λόγο στη σημερινή συνεδρίαση του Ευρωκοινοβουλίου για το ελληνικό πρόγραμμα και τόνισε ότι οι καθυστερήσεις στο κλείσιμο της αξιολόγησης οφείλονται στις παράλογες και αντίθετες προς το ευρωπαϊκό δίκαιο απαιτήσεις των δανειστών.
Δείτε το βίντεο της ομιλίας εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=BwAkqV4CEr0
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
Η δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος καθυστερεί, επειδή οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν ρυμουλκηθεί πίσω από τις παράλογες αξιώσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για νέα σκληρότερα μέτρια λιτότητας σε βάρος χαμηλόμισθων και συνταξιούχων. Ενώ π.χ. η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας εκτιμά ότι το ελάχιστο όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης στην Ελλάδα είναι τα 7.000 ευρώ ετησίως, το Ταμείο αξιώνει την πτώση του αφορολόγητου ορίου στα 5.500 ευρώ περίπου, επιδιώκοντας να απομυζήσει ανθρώπους οι οποίοι στερούνται φοροδοτικής ικανότητας. Και ακόμη οι δανειστές αξιώνουν την απορρύθμιση των ομαδικών απολύσεων και αρνούνται πεισματικά την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, παραβιάζοντας με τον τρόπο αυτόν τα άρθρα 28 και 30 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αγνοώντας τα πορίσματα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που συγκροτήθηκε με τη δική τους συμμετοχή και συναίνεση. Η διαπραγμάτευση πρέπει να ολοκληρωθεί άμεσα πάνω στη βάση των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών, με την απόσυρση των παράλογων απαιτήσεων των δανειστών.
Επίσης στη διάρκεια της συζήτησης ο Κώστας Χρυσόγονος έθεσε θέμα Κανονισμού μετά την ομιλία του ακροδεξιού Ολλανδού ευρωβουλευτή Auke Zijlstra, ο οποίος, ούτε λίγο ούτε πολύ, χαρακτήρισε τους Έλληνες και τις Ελληνίδες «μικρά παιδιά» και ανίκανους να διαχειρισθούν τα του οίκου τους. Ο Κώστας Χρυσόγονος τόνισε ότι το σχόλιο αυτό ήταν ρατσιστικό και ζήτησε την επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων σε βάρος του Ολλανδού Ευρωβουλευτή.
Δείτε το βίντεο της παρέμβασης εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=glD3A8dhC6I
Δευτέρα 3 Απριλίου 2017
Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου σχετικά με τις μεθόδους συλλογής δεδομένων που εφαρμόζει η CIA
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στρασβούργο, 03/04/2017
Στις μεθόδους συλλογής δεδομένων που εφαρμόζει η Αμερικανική Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών στάθηκε με γραπτή του ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο Κώστας Χρυσόγονος. Ο Ευρωβουλευτής χρησιμοποίησε στοιχεία απόρρητων εγγράφων που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα, σύμφωνα με τα οποία η CIA έχει βρει τρόπο να εισβάλλει σε συσκευές και ιστότοπους με στόχο την ανάκτηση πληροφοριών, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να παραβιάσει την ιδιωτική σφαίρα των πολιτών. Κλείνοντας την ερώτησή του ζήτησε από την Επιτροπή να πάρει θέση για το ζήτημα, αλλά και να παρουσιάσει τις ενέργειες στις οποίες θα προβεί για να προστατεύσει τα δεδομένα Ευρωπαίων πολιτών.
Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:
Με βάση πρόσφατη δημοσιοποίηση απόρρητων εσωτερικών εγγράφων της αμερικανικής κεντρικής υπηρεσίας πληροφοριών (CIA) [1] αποκαλύφθηκε, μεταξύ άλλων, ότι η ανωτέρω υπηρεσία εφαρμόζει μεθόδους διείσδυσης (χάκινγκ) σε ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά και ηλεκτρονικών επιθέσεων, ώστε να παρακάμπτεται η κρυπτογράφηση και εν γένει οι άμυνες διαφόρων αντιικών προγραμμάτων και τειχών προστασίας, έτσι ώστε να διεισδύει σε υπολογιστές χωρίς να γίνεται αντιληπτή. Παράλληλα, αναφέρονται συγκεκριμένα παραδείγματα μεθόδων και στόχων ηλεκτρονικής παρακολούθησης, αλλά και σχετικές συνέργειες της CIA με άλλες χώρες. Σύμφωνα με τα εν λόγω έγγραφα η CIA φέρεται να έχει βρει τρόπο να εισβάλει όχι μόνο σε συστήματα χρηστών στα οποία εφαρμόζονται οι λεγόμενες «air gap defenses», αλλά και σε συσκευές smartphone, ανακτώντας κρυπτογραφημένες πληροφορίες από δημοφιλείς ιστοτόπους και εφαρμογές, όπως οι Telegram, WhatsApp, Signal και Wiebo [2]. Ως εκ τούτου, από τα ανωτέρω στοιχεία φαίνεται ότι μπορεί να παραβιαστεί η ιδιωτική σφαίρα των πολιτών και σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε αντίθεση μάλιστα με τη σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία [3].
Ερωτάται η Επιτροπή:
1) Πώς αξιολογεί τα ανωτέρω στοιχεία;
2) Σε ποιες ενέργειες προτίθεται να προβεί, προκειμένου να προστατεύσει επαρκώς τα προσωπικά δεδομένα των Ευρωπαίων πολιτών από αθέμιτες ηλεκτρονικές παρακολουθήσεις;
________________________________________
[2] Βλ. ενδεικτ. https://www.bloomberg.com/politics/articles/2017-03-07/cia-hackers-able-to-break-into-whatsapp-signal-wikileaks-says .
[3] Βλ. ενδεικτ. Οδηγία 95/46/ΕΚ, Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης (108) της 28.1.1981.Κυριακή 2 Απριλίου 2017
Αν δεν κλείσει η αξιολόγηση στις 7 Απριλίου πρέπει να γίνει ανοιχτή συζήτηση στη Βουλή
Συνέντευξη του Κώστα Χρυσόγονου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ 02/04
• Από τα σενάρια που πρότεινε ο πρόεδρος Γιούνκερ φαίνεται ότι προκρίνεται η λογική να προχωρήσουμε με πολλές ταχύτητες.
Η λογική αυτή είναι περισσότερο προέκταση του προβλήματος παρά απάντηση, διότι το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη επαρκούς συλλογικής ταυτότητας, δηλαδή αίσθηση του «εμείς» που δημιουργεί αντιπαλότητες και ανισότητες και καταλήγει σε σχήματα α λα καρτ, τα οποία φαίνεται ότι θα συνεχιστούν με άγνωστες επιπτώσεις, διότι μ αυτό τον τρόπο δεν διασφαλίζεται η ομοιογένεια της ΕΕ ούτε η βιωσιμότητά της. Το σημαντικότερο πρόβλημα που θα προκύψει θα είναι ας πούμε, αν υπάρχει μια ομάδα χωρών, οι οποίες θα ήθελαν να προχωρήσουν σε μια στενότερη συνεργασία, και κάποιες απ΄ αυτές στην πορεία διαφωνήσουν, θα δημιουργηθούν εντάσεις από τους αποκλεισμούς, που μπορεί να αποδειχθούν υπονομευτικές για τη συνοχή της Ένωσης.
• Ο κ. Γιούνκερ πάντως βάζει ως προϋπόθεση την αρχή του μη αποκλεισμού. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα ενισχυμένης συνεργασίας από τουλάχιστον εννιά χώρες.
Ο κ. Γιούνκερ έχει πει πολλά και τελευταία είπε ότι ισχύει το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, αλλά δεν είναι ιδεολογία, δηλαδή τα λέει κι έτσι τα λέει κι αλλιώς. Αν πάντως επικρατήσει μια τέτοια λογική σε ευρύτερη κλίμακα απ' αυτή που συμβαίνει σήμερα με την ευρωζώνη και τη Σένγκεν, θα οδηγήσει σε μια τελείως διαφορετική Ευρώπη, που θα επιτείνει τα προβλήματά της.
• Ποιος φταίει γι αυτό; Οι Γερμανοί και οι δορυφόροι τους ή οι χώρες του Βίσεγκραντ που βλέπουν την Ευρώπη υπό το πρίσμα του στενού συμφέροντος της περιφέρειάς τους;
Δεν θέλω να δείξω κάποιον με το δάχτυλο. Υπάρχουν δύο τάσεις: Η μία είναι η ενοποιητική και προκύπτει από την αντίληψη ότι τα σημερινά προβλήματα είναι στη βάση τους παγκόσμια και είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν από ένα μεμονωμένο κράτος, άρα είναι ανάγκη συσπειρώσεων περισσότερων εθνικών κρατών. Από την άλλη πλευρά, το πολιτικό διακύβευμα, ο πολιτισμός και ο δημόσιος χώρος έχουν μείνει κατά βάση εθνικοί. Άρα είναι δύσκολο να δημιουργηθούν από τη μια μέρα στην άλλη, οι ευρύτερες συλλογικές ταυτότητες, όπως η ευρωπαϊκή ταυτότητα, οι οποίες θα επέτρεπαν την οικοδόμηση ισχυρών υπερεθνικών πολιτικών θεσμών και μάλιστα με δημοκρατική νομιμοποίηση. Εγώ βλέπω ότι το σημείο από το οποίο θα έπρεπε να ξεκινήσει το πράγμα θα ήταν η ενίσχυση της δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με μεγαλύτερη εξάρτηση της Κομισιόν από το ΕΚ και με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης σε τομείς που θα απέφεραν όφελος για όλους, όπως είναι για παράδειγμα μια κοινή άμυνα και μια κοινή εγγύηση των συνόρων. Αυτό θα σήμανε πολύ μεγάλες οικονομίες κλίμακος, ειδικά για τις χώρες στην περιφέρεια της Ένωσης που είναι εκτεθειμένες, όπως η Ελλάδα που είναι υποχρεωμένη να δαπανά γύρω στο 2,5% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες, ενώ άλλες χώρες δαπανούν λιγότερο από 1%. Αν μπορούσε να υπάρξει ενιαία ευρωπαϊκή άμυνα και κοινή εγγύηση των συνόρων, η εξοικονόμηση που θα μπορούσε να γίνει για την Ελλάδα και για άλλες χώρες θα ήταν πολύ σημαντική και μάλιστα αν την υπολογίσουμε σε βάθος χρόνου, διότι οι εξοπλιστικές δαπάνες πραγματοποιούνται με δανεικά χρήματα τα οποία τοκίζονται και επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος.
• Άρα μας συμφέρει να προχωρήσουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα μ΄ αυτούς που το θέλουν και αυτό είναι ένα θετικό παράδειγμα για την επιλογή των πολλαπλών επιλογών εφόσον δεν υπάρχουν αποκλεισμοί.
Το πρόβλημα, σ' αυτή την περίπτωση, όπως διαφαίνεται και στην περίπτωση της ευρωζώνης -η οποία είναι στην ουσία Ευρώπη των δύο ταχυτήτων- είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος, γιατί ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ούτε η Κομισιόν είναι θεσμοί της ευρωζώνης, ούτε θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κι άλλοι θεσμοί και άρα μένει μοναδικός θεσμός το Eurogroup, δηλαδή μια άτυπη σύναξη των υπουργών Οικονομικών, όπου τον κύριο λόγο έχουν οι υπουργοί Οικονομικών των ισχυρότερων χωρών και μεγαλύτερων οικονομιών. Δηλαδή μεγεθύνεται αντί να μικραίνει η διαφορά ισχύος και το αποτέλεσμα είναι να μεγαλώνουν και οι εντάσεις, όπου υπάρχουν διαφορές απόψεων. Το υγιές θα ήταν να υπάρχει δημοκρατική νομιμοποίηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά αυτό προϋποθέτει να είναι όλα τα κ-μ της ΕΕ μέλη της ευρωζώνης, ώστε να γίνει η οικονομική διαχείριση από ένα ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών. Διαφορετικά θα λειτουργούσε ως ένα διευθυντήριο, όπως γίνεται άλλωστε, καθώς ως υπουργός Οικονομικών της ευρωζώνης λειτουργεί ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, και αυτό λειτουργεί διαλυτικά για την ίδια την ΕΕ.
• Κι εμείς έχουμε ταλαιπωρηθεί πολύ απ΄ αυτή την άτυπη διακυβέρνηση ως χώρα. Αλλά από την άλλη, δεδομένου ότι το Eurogroup αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών-μελών και άρα επιβεβαιώνει την υπεροχή του Συμβουλίου και της διακυβερνητικής μεθόδου, μια πιο κοινοτική και αναδιανομή των αρμοδιοτήτων δεν θα προϋπέθετε αλλαγή των Συνθηκών;
Προφανώς όχι. Χρειάζονται αλλαγές που θα ενισχύσουν τη δυναμική των θεσμών της Ένωσης και θα εξασθενίσει η διακυβερνητική διάσταση, αλλά το ζητούμενο είναι να υπάρξει πολιτική βούληση γι΄ αυτό. Αν τελικώς δεν υπάρξει πολιτική βούληση, τότε φοβάμαι ότι η ΕΕ λειτουργώντας με τη λογική του ποδηλάτη, θα βρεθεί σε πορεία αποσύνθεσης.
• Δεν θα λειτουργήσει το ένστικτο της επιβίωσης, που απαιτεί τη συσπείρωση των κρατών σε μεγαλύτερες οντότητες όπως προείπατε;
Ας το ελπίσουμε. Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος σε παρακμή, σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο τόσο από πληθυσμιακή όσο και από οικονομική άποψη. Θα μπορέσει να διαχειριστεί με περισσότερη λογική αυτό το πρόβλημα αν είναι ενωμένη. Αν κατακερματιστεί, η παρακμή θα επιταχυνθεί και θα είναι δυσκολότερα για όλους.
• Οικονομικά γιατί είμαστε σε παρακμή;
Γιατί οι αναπτυξιακοί ρυθμοί είναι χαμηλότεροι από τον υπόλοιπο κόσμο, ορισμένες χώρες, όπως οι μεσογειακές έχουν πέσει σε στασιμότητα ή και σε σοβαρή ύφεση όπως η Ελλάδα και θα δούμε τι θα γίνει με τις υπόλοιπες που βρίσκονται σε έξαρση αλλά δεν δικαιολογείται από τα πράγματα. Για παράδειγμα, η αύξηση των εξαγωγών δεν μπορεί να είναι συνεχής. Κάποια στιγμή και άλλα κράτη θα μπορούν να ανταγωνιστούν την αυτοκινητοβιομηχανία των Γερμανών και άλλους τομείς και οι αγορές θα περιοριστούν για τα γερμανικά προϊόντα και δεν θα μπορούν οι Γερμανοί εξαγωγείς να τραβούν σαν ατμομηχανή τη γερμανική οικονομία διαρκώς μπροστά...
• Άρα τη συμφέρει και τη Γερμανία να είμαστε όλοι μαζί.
Το μακροπρόθεσμο συμφέρον όλων των κρατών-μελών είναι να υπάρξει μια πιο ισχυρή Ένωση, αλλά αυτό ορισμένες φορές προϋποθέτει πρόσκαιρες υποχωρήσεις. Η Γερμανία για παράδειγμα δεν μπορεί να αξιώνει ένα πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της τάξεως του 8% του ΑΕΠ της, ούτε να έχει ανεργία 3,5% -πρακτικά μηδενική- ενώ άλλοι έχουν 20 και πάνω. Πρέπει να υπάρξουν βήματα που θα διασφαλίσουν περισσότερη αλληλεγγύη και περισσότερη ισότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, άρα αναδιανομή από τους έχοντες στους μη έχοντες, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη συνοχή. Αν κάποιοι επιμένουν να εκμεταλλεύονται εγωιστικά τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που τους προσφέρουν οι στρεβλώσεις της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, θα δουν αυτή την αρχιτεκτονική να καταρρέει και η βλάβη θα είναι για όλους πολύ μεγαλύτερη.
• Για την Ελλάδα τι είναι πιο επωφελές;
Τον δρόμο προς το αύριο θα τον βρούμε μόνοι μας με σοβαρό διάλογο μεταξύ των δυνάμεων του συνταγματικού τόξου και μ΄ έναν σοβαρό και μακροπρόθεσμο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης. Η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες έχει χάσει το παραγωγικό της μοντέλο, έχει χάσει τη θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, πρέπει να ξαναβρεί έναν τρόπο για να παράγει ξανά προϊόντα και υπηρεσίες διεθνώς ανταγωνιστικά, κι αυτό προϋποθέτει δικό μας εθνικό σχεδιασμό, γιατί οι ξένοι ούτε ξέρουν τα προβλήματά μας, ούτε κι ενδιαφέρονται. Εμείς πρέπει να βρούμε τον δρόμο μας, στην καλύτερη περίπτωση μέσα σε μια ενωμένη Ευρώπη, στη χειρότερη περίπτωση, αν υπάρξει αποσύνθεση μετά από μερικές δεκαετίες, ενδεχομένως στο πλαίσιο άλλων σχημάτων που δεν ξέρουμε ποια θα είναι.
• Για να πετύχουμε στο οικονομικό επίπεδο, ποιο πρέπει να είναι το πολιτικό υπόβαθρο;
Πρέπει να ανακτήσουμε την πολιτική. Στην Ελλάδα παραδοσιακά, το πολιτικό διακύβευμα είναι λιγότερο πολιτικό απ' όσο θα έπρεπε και περισσότερο πελατειακό. Δηλαδή αντί να γίνεται συζήτηση για τα πολιτικά προβλήματα και τις επιλογές που έχει ο τόπος, γίνονται ανούσιες και φραστικά οξύτατες καρεκλομαχίες. Πρέπει να αλλάξει ο πολιτικός μας πολιτισμός, τα κόμματα πρέπει να γίνουν πιο δημοκρατικά στο εσωτερικό τους και πρέπει να έρθουν σε έναν πιο πολιτικό διάλογο μεταξύ τους, να σταματήσουν οι ανούσιες προσωπικές επιθέσεις και να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα του τόπου που είναι η διαφθορά, η διαπλοκή, η φοροδιαφυγή, η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού, η πολυνομία, η ασάφεια στο ρυθμιστικό πλαίσιο και όλα τα άλλα, τα οποία τα ξέρουμε όλοι μας, αλλά φαίνεται ως συλλογικότητα δεν έχουμε βρει τον τρόπο να τα αντιμετωπίσουμε. Πρέπει να βρούμε αυτή τη δυνατότητα και να ανατάξουμε αυτές τις παθογένειες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.
• Ποια είναι τα πρώτα βήματα στα οποία πρέπει να προχωρήσουμε;
Για μένα το πρώτο βήμα θα ήταν ένας σοβαρός πολιτικός διάλογος ουσίας, προκειμένου να καταλήξουμε σε ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης και να το υπηρετήσουμε με συνέπεια τα επόμενα 20-30 χρόνια, στα σημεία που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν οι πολιτικές δυνάμεις και δεν έχω αμφιβολία ότι θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε κάποια σημεία.
• Να συμφωνήσουν στο επίπεδο του δημόσιου διαλόγου, σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, ή με τη μορφή κυβερνητικής συνεργασίας;
Δεν μιλάω για κοινοβουλευτικές ή κυβερνητικές συνεργασίες και γι΄ αυτό σας είπα ότι πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική ότι όλα γίνονται για την καρέκλα. Μιλάω για έναν διάλογο ουσίας, για το πρόβλημα του τόπου, που είναι ότι δεν παράγει επαρκώς, πρέπει λοιπόν να υπάρξει ένας διάλογος ουσίας μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και να συμφωνήσουμε σε πέντε βασικούς άξονες και να τους τηρήσουν οι κυβερνήσεις των επόμενων 20-30 ετών, ανεξάρτητα από το ποιες θα είναι. Άρα πρέπει να βρούμε στοιχειώδεις συναινέσεις. Επίσης πρέπει να αντιμετωπίσουμε το δημογραφικό πρόβλημα που κινδυνεύει να γίνει ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας.
• Και δεν μιλάει κανείς γι΄ αυτό παρά μόνον ως παράμετρο του ασφαλιστικού.
Χρειαζόμαστε μια πολιτική με δίκαιη αντιμετώπιση των οικογενειών με παιδιά και σε ότι αφορά τη φορολογική μεταχείριση και στους ασφαλιστικούς συντελεστές. Δεν μπορούν να υπάρξουν συγκλίσεις σε όλους τους τομείς. Αλλά θα μπορούσαμε ας πούμε να συμφωνήσουμε ότι υπάρχουν δύο ή τρεις τομείς, οι οποίοι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ατμομηχανή για την ελληνική οικονομία και να τις προωθήσουμε όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Π.χ. η Ισπανία έχει καταφέρει να προσελκύσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο πολίτες άλλων ευρωπαϊκών κρατών σε περιοχές δεύτερης κατοικίας. Και ξέρετε ότι αυτός που έχει δεύτερη κατοικία είναι σταθερός πελάτης της οικονομίας, σε αντίθεση με τον τουρίστα που είναι περιστασιακός. Αυτός που έχει δεύτερη κατοικία ή θα έρχεται ο ίδιος κάθε χρόνο ή θα στέλνει κάποιον άλλον στο σπίτι, άρα θα κινείται η τοπική οικονομία.
• Έχουμε δώσει κάποια κίνητρα;
Έχουμε δώσει για πολίτες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, αλλά αυτό δεν είναι επαρκές ούτε μπορεί αυτή η πληθυσμιακή ομάδα να είναι ο κύριος στόχος μας. Όπως π.χ. οι Κινέζοι, διότι λόγω της απόστασης δεν μπορεί να είναι πάρα πολλοί. Ο κύριος στόχος πρέπει να είναι πληθυσμοί εντός της ΕΕ, π.χ. Ευρωπαίοι συνταξιούχοι, όπως δείχνει το ισπανικό μοντέλο, οι οποίοι ή θα έρχονται εδώ κάποιους μήνες και θα κινούν τις τοπικές οικονομίες και θα είναι μια αιμοδοσία από άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες προς την ελληνική, όπως υπάρχει μια διαρκής αιμοδοσία από τη βρετανική οικονομία προς την ισπανική. Θα μπορούσαμε να δούμε κάτι ανάλογο και σε άλλους τομείς. Στη ναυτιλία π.χ. αυτή τη στιγμή έχουμε τον μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο και παρόλα αυτά η απασχόληση των Ελλήνων είναι γύρω στο 15% των πληρωμάτων της ποντοπόρου ναυτιλίας. Πρέπει υπάρξει σοβαρός διάλογος με τους συλλογικούς φορείς εργοδοτών και εργαζομένων ώστε να δούμε πώς μπορούμε να ανακτήσουμε επίπεδα απασχόλησης τα οποία θα καταστήσουν την ελληνική κοινωνία βιώσιμη. Διότι αυτή τη στιγμή, με τόσο μεγάλη ανεργία, με τόσο μεγάλη φυγή των Ελλήνων στο εξωτερικό και με τόσο μεγάλη υπογεννητικότητα, η ελληνική κοινωνία αργοπεθαίνει.
• Με την Τουρκία πώς θα τα πάμε και η Ευρώπη και η Ελλάδα; Αυτή η ακραία ρητορική δικαιολογείται μόνον για εσωτερικούς και πεπερασμένης διάρκειας λόγους, όπως πχ το δημοψήφισμα του Απριλίου;
Εγώ δεν βλέπω το πρόβλημα σε προσωπική διάσταση. Στο εσωτερικό της τουρκικής κοινωνίας έχει αναπτυχθεί μια εκρηκτική δυναμική για μια σειρά από λόγους, η οποία μπορεί να εκφραστεί με διαφόρων ειδών απρόοπτα και περιπέτειες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό ήδη διεξάγεται ένας ακήρυκτος εμφύλιος πόλεμος, εδώ και αρκετές δεκαετίες λόγω της κουρδικής μειονότητας, στις νοτιοανατολικές επαρχίες του τουρκικού κράτους. Είναι ένας διαρκής κίνδυνος ο τουρκικός επεκτατισμός.
• Δεν μας συμφέρει η εσωτερική σταθερότητα της Τουρκίας;
Το ευκταίο θα ήταν μια ειρηνική και δημοκρατική Τουρκία. Δυστυχώς ούτε δημοκρατική είναι στο εσωτερικό της, ούτε ειρηνική είναι, τουλάχιστον φραστικά, προς τα έξω. Και όχι μόνον στο φραστικά: Κατέχει την Κύπρο, έχει διεισδύσει και κατέχει ένα μέρος της συριακής επικράτειας, συχνά πυκνά βομβαρδίζει και τους Κούρδους στο Β. Ιράκ, διεξάγει εμπορικό πόλεμο και αποκλεισμό κατά της Αρμενίας κλπ. Άρα είναι μια χώρα που βρίσκεται σε σχέση έντασης με το διεθνές δίκαιο, κάποια στιγμή αυτό μπορεί να εξελιχθεί επικίνδυνα. Δυστυχώς η Ελλάδα έχει μικρότερο πληθυσμιακό και οικονομικό μέγεθος, άρα σε βάθος χρόνου δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα εξισορροπήσουμε την τουρκική ένοπλη ισχύ μόνον με τις δικές μας προσπάθειες, χρειαζόμαστε συμμαχίες. Το κατά πόσον αυτές οι συμμαχίες θα είναι ευρωπαϊκές ή και ευρύτερες μένει να το δούμε. Πάντως το βέβαιο είναι ότι χρειαζόμαστε διεθνή ερείσματα για να μπορέσουμε σε βάθος χρόνου να αποκρούουμε σταθερά τον τουρκικό επεκτατισμό.
• Νομίζω ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Μα ένας από τους λόγους διαχρονικά που θέλουμε να είμαστε στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και μάλιστα στην πρώτη ταχύτητα είναι και αυτός, παρότι αυτή η ενοποίηση δεν έχει φτάσει σε αποτελεσματική κοινή εγγύηση των συνόρων. Από κει και πέρα πρέπει να έχουμε τα μάτια ανοιχτά, να επαγρυπνούμε και με ψυχραιμία και νηφαλιότητα βέβαια, να αντιμετωπίζουμε όλους τους κινδύνους.
• Θέλω να μου πείτε έστω επιγραμματικά, για τις εσωτερικές εξελίξεις, αν κλείνει η αξιολόγηση και αν βλέπετε εκλογές.
Θέλω να ελπίζω ότι η αξιολόγηση θα κλείσει σύντομα, διότι η παράταση δεν θα ωφελήσει τη χώρα και οι παράπλευρες συνέπειες είναι εξαιρετικά δυσμενείς. Αν πάντως οι δανειστές επιμείνουν σε παράλογες αξιώσεις και δεν μπορέσει τελικά να κλείσει η αξιολόγηση στις 7 Απριλίου, θεωρώ ότι θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να υπάρξει μια ανοιχτή συζήτηση στη Βουλή και να εκθέσουν οι αρμόδιοι υπουργοί ποια είναι ακριβώς τα σημεία διαφωνίας και όλες οι πολιτικές δυνάμεις να τοποθετηθούν υπεύθυνα πάνω σ' αυτά. Διότι η στάση της αντιπολίτευσης, η οποία μεν προτρέπει την κυβέρνηση να κλείσει την αξιολόγηση εδώ και τώρα, αλλά αρνείται να ψηφίσει τα μέτρα που θα απαιτηθούν, είναι τουλάχιστον ανακόλουθη. Κατά τα λοιπά, δεν θεωρώ ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να ωφελήσουν τον τόπο αυτή τη στιγμή. Εκείνο που προέχει είναι να ολοκληρωθεί επιτυχώς το πρόγραμμα και να επανέλθουμε στις αγορές το φθινόπωρο του 2018. Από κει και πέρα, όταν θα έχουμε ξαναγίνει ένα φυσιολογικό κράτος και το πολιτικό διακύβευμα θα είναι διαφορετικό και πολύ πιο ουσιαστικό, θα μπορούμε να κάνουμε όσες εκλογές θέλουμε.
• Εσείς σκέφτεστε να μετακινηθείτε στην ελληνική πολιτική ζωή;
Όχι, εγώ τον Μάιο του 2014 υποσχέθηκα ότι θα επιτελέσω ένα συγκεκριμένο έργο, αυτό προσπαθώ να επιτελέσω, προβάλλοντας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως τις παραβιάσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων, που προκύπτουν από τις πολιτικές λιτότητας που έχουν επιβληθεί στην Ελλάδα και θα συνεχίσω να το κάνω ως το τέλος της θητείας μου. Ελπίζω στο τέλος της θητείας μου, την άνοιξη του 2019, η κατάσταση να έχει ομαλοποιηθεί και η φιλοδοξία μου, σ' αυτή την περίπτωση, θα ήταν να επανέλθω σ' αυτά που έκανα προηγουμένως, στο Πανεπιστήμιο και στη δικηγορία. Δεν αισθάνομαι επαγγελματίας πολιτικός.
• Από τα σενάρια που πρότεινε ο πρόεδρος Γιούνκερ φαίνεται ότι προκρίνεται η λογική να προχωρήσουμε με πολλές ταχύτητες.
Η λογική αυτή είναι περισσότερο προέκταση του προβλήματος παρά απάντηση, διότι το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη επαρκούς συλλογικής ταυτότητας, δηλαδή αίσθηση του «εμείς» που δημιουργεί αντιπαλότητες και ανισότητες και καταλήγει σε σχήματα α λα καρτ, τα οποία φαίνεται ότι θα συνεχιστούν με άγνωστες επιπτώσεις, διότι μ αυτό τον τρόπο δεν διασφαλίζεται η ομοιογένεια της ΕΕ ούτε η βιωσιμότητά της. Το σημαντικότερο πρόβλημα που θα προκύψει θα είναι ας πούμε, αν υπάρχει μια ομάδα χωρών, οι οποίες θα ήθελαν να προχωρήσουν σε μια στενότερη συνεργασία, και κάποιες απ΄ αυτές στην πορεία διαφωνήσουν, θα δημιουργηθούν εντάσεις από τους αποκλεισμούς, που μπορεί να αποδειχθούν υπονομευτικές για τη συνοχή της Ένωσης.
• Ο κ. Γιούνκερ πάντως βάζει ως προϋπόθεση την αρχή του μη αποκλεισμού. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα ενισχυμένης συνεργασίας από τουλάχιστον εννιά χώρες.
Ο κ. Γιούνκερ έχει πει πολλά και τελευταία είπε ότι ισχύει το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, αλλά δεν είναι ιδεολογία, δηλαδή τα λέει κι έτσι τα λέει κι αλλιώς. Αν πάντως επικρατήσει μια τέτοια λογική σε ευρύτερη κλίμακα απ' αυτή που συμβαίνει σήμερα με την ευρωζώνη και τη Σένγκεν, θα οδηγήσει σε μια τελείως διαφορετική Ευρώπη, που θα επιτείνει τα προβλήματά της.
• Ποιος φταίει γι αυτό; Οι Γερμανοί και οι δορυφόροι τους ή οι χώρες του Βίσεγκραντ που βλέπουν την Ευρώπη υπό το πρίσμα του στενού συμφέροντος της περιφέρειάς τους;
Δεν θέλω να δείξω κάποιον με το δάχτυλο. Υπάρχουν δύο τάσεις: Η μία είναι η ενοποιητική και προκύπτει από την αντίληψη ότι τα σημερινά προβλήματα είναι στη βάση τους παγκόσμια και είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν από ένα μεμονωμένο κράτος, άρα είναι ανάγκη συσπειρώσεων περισσότερων εθνικών κρατών. Από την άλλη πλευρά, το πολιτικό διακύβευμα, ο πολιτισμός και ο δημόσιος χώρος έχουν μείνει κατά βάση εθνικοί. Άρα είναι δύσκολο να δημιουργηθούν από τη μια μέρα στην άλλη, οι ευρύτερες συλλογικές ταυτότητες, όπως η ευρωπαϊκή ταυτότητα, οι οποίες θα επέτρεπαν την οικοδόμηση ισχυρών υπερεθνικών πολιτικών θεσμών και μάλιστα με δημοκρατική νομιμοποίηση. Εγώ βλέπω ότι το σημείο από το οποίο θα έπρεπε να ξεκινήσει το πράγμα θα ήταν η ενίσχυση της δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με μεγαλύτερη εξάρτηση της Κομισιόν από το ΕΚ και με ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης σε τομείς που θα απέφεραν όφελος για όλους, όπως είναι για παράδειγμα μια κοινή άμυνα και μια κοινή εγγύηση των συνόρων. Αυτό θα σήμανε πολύ μεγάλες οικονομίες κλίμακος, ειδικά για τις χώρες στην περιφέρεια της Ένωσης που είναι εκτεθειμένες, όπως η Ελλάδα που είναι υποχρεωμένη να δαπανά γύρω στο 2,5% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες, ενώ άλλες χώρες δαπανούν λιγότερο από 1%. Αν μπορούσε να υπάρξει ενιαία ευρωπαϊκή άμυνα και κοινή εγγύηση των συνόρων, η εξοικονόμηση που θα μπορούσε να γίνει για την Ελλάδα και για άλλες χώρες θα ήταν πολύ σημαντική και μάλιστα αν την υπολογίσουμε σε βάθος χρόνου, διότι οι εξοπλιστικές δαπάνες πραγματοποιούνται με δανεικά χρήματα τα οποία τοκίζονται και επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος.
• Άρα μας συμφέρει να προχωρήσουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα μ΄ αυτούς που το θέλουν και αυτό είναι ένα θετικό παράδειγμα για την επιλογή των πολλαπλών επιλογών εφόσον δεν υπάρχουν αποκλεισμοί.
Το πρόβλημα, σ' αυτή την περίπτωση, όπως διαφαίνεται και στην περίπτωση της ευρωζώνης -η οποία είναι στην ουσία Ευρώπη των δύο ταχυτήτων- είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος, γιατί ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ούτε η Κομισιόν είναι θεσμοί της ευρωζώνης, ούτε θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κι άλλοι θεσμοί και άρα μένει μοναδικός θεσμός το Eurogroup, δηλαδή μια άτυπη σύναξη των υπουργών Οικονομικών, όπου τον κύριο λόγο έχουν οι υπουργοί Οικονομικών των ισχυρότερων χωρών και μεγαλύτερων οικονομιών. Δηλαδή μεγεθύνεται αντί να μικραίνει η διαφορά ισχύος και το αποτέλεσμα είναι να μεγαλώνουν και οι εντάσεις, όπου υπάρχουν διαφορές απόψεων. Το υγιές θα ήταν να υπάρχει δημοκρατική νομιμοποίηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά αυτό προϋποθέτει να είναι όλα τα κ-μ της ΕΕ μέλη της ευρωζώνης, ώστε να γίνει η οικονομική διαχείριση από ένα ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών. Διαφορετικά θα λειτουργούσε ως ένα διευθυντήριο, όπως γίνεται άλλωστε, καθώς ως υπουργός Οικονομικών της ευρωζώνης λειτουργεί ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, και αυτό λειτουργεί διαλυτικά για την ίδια την ΕΕ.
• Κι εμείς έχουμε ταλαιπωρηθεί πολύ απ΄ αυτή την άτυπη διακυβέρνηση ως χώρα. Αλλά από την άλλη, δεδομένου ότι το Eurogroup αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών-μελών και άρα επιβεβαιώνει την υπεροχή του Συμβουλίου και της διακυβερνητικής μεθόδου, μια πιο κοινοτική και αναδιανομή των αρμοδιοτήτων δεν θα προϋπέθετε αλλαγή των Συνθηκών;
Προφανώς όχι. Χρειάζονται αλλαγές που θα ενισχύσουν τη δυναμική των θεσμών της Ένωσης και θα εξασθενίσει η διακυβερνητική διάσταση, αλλά το ζητούμενο είναι να υπάρξει πολιτική βούληση γι΄ αυτό. Αν τελικώς δεν υπάρξει πολιτική βούληση, τότε φοβάμαι ότι η ΕΕ λειτουργώντας με τη λογική του ποδηλάτη, θα βρεθεί σε πορεία αποσύνθεσης.
• Δεν θα λειτουργήσει το ένστικτο της επιβίωσης, που απαιτεί τη συσπείρωση των κρατών σε μεγαλύτερες οντότητες όπως προείπατε;
Ας το ελπίσουμε. Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος σε παρακμή, σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο τόσο από πληθυσμιακή όσο και από οικονομική άποψη. Θα μπορέσει να διαχειριστεί με περισσότερη λογική αυτό το πρόβλημα αν είναι ενωμένη. Αν κατακερματιστεί, η παρακμή θα επιταχυνθεί και θα είναι δυσκολότερα για όλους.
• Οικονομικά γιατί είμαστε σε παρακμή;
Γιατί οι αναπτυξιακοί ρυθμοί είναι χαμηλότεροι από τον υπόλοιπο κόσμο, ορισμένες χώρες, όπως οι μεσογειακές έχουν πέσει σε στασιμότητα ή και σε σοβαρή ύφεση όπως η Ελλάδα και θα δούμε τι θα γίνει με τις υπόλοιπες που βρίσκονται σε έξαρση αλλά δεν δικαιολογείται από τα πράγματα. Για παράδειγμα, η αύξηση των εξαγωγών δεν μπορεί να είναι συνεχής. Κάποια στιγμή και άλλα κράτη θα μπορούν να ανταγωνιστούν την αυτοκινητοβιομηχανία των Γερμανών και άλλους τομείς και οι αγορές θα περιοριστούν για τα γερμανικά προϊόντα και δεν θα μπορούν οι Γερμανοί εξαγωγείς να τραβούν σαν ατμομηχανή τη γερμανική οικονομία διαρκώς μπροστά...
• Άρα τη συμφέρει και τη Γερμανία να είμαστε όλοι μαζί.
Το μακροπρόθεσμο συμφέρον όλων των κρατών-μελών είναι να υπάρξει μια πιο ισχυρή Ένωση, αλλά αυτό ορισμένες φορές προϋποθέτει πρόσκαιρες υποχωρήσεις. Η Γερμανία για παράδειγμα δεν μπορεί να αξιώνει ένα πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της τάξεως του 8% του ΑΕΠ της, ούτε να έχει ανεργία 3,5% -πρακτικά μηδενική- ενώ άλλοι έχουν 20 και πάνω. Πρέπει να υπάρξουν βήματα που θα διασφαλίσουν περισσότερη αλληλεγγύη και περισσότερη ισότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, άρα αναδιανομή από τους έχοντες στους μη έχοντες, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη συνοχή. Αν κάποιοι επιμένουν να εκμεταλλεύονται εγωιστικά τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που τους προσφέρουν οι στρεβλώσεις της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, θα δουν αυτή την αρχιτεκτονική να καταρρέει και η βλάβη θα είναι για όλους πολύ μεγαλύτερη.
• Για την Ελλάδα τι είναι πιο επωφελές;
Τον δρόμο προς το αύριο θα τον βρούμε μόνοι μας με σοβαρό διάλογο μεταξύ των δυνάμεων του συνταγματικού τόξου και μ΄ έναν σοβαρό και μακροπρόθεσμο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης. Η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες έχει χάσει το παραγωγικό της μοντέλο, έχει χάσει τη θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, πρέπει να ξαναβρεί έναν τρόπο για να παράγει ξανά προϊόντα και υπηρεσίες διεθνώς ανταγωνιστικά, κι αυτό προϋποθέτει δικό μας εθνικό σχεδιασμό, γιατί οι ξένοι ούτε ξέρουν τα προβλήματά μας, ούτε κι ενδιαφέρονται. Εμείς πρέπει να βρούμε τον δρόμο μας, στην καλύτερη περίπτωση μέσα σε μια ενωμένη Ευρώπη, στη χειρότερη περίπτωση, αν υπάρξει αποσύνθεση μετά από μερικές δεκαετίες, ενδεχομένως στο πλαίσιο άλλων σχημάτων που δεν ξέρουμε ποια θα είναι.
• Για να πετύχουμε στο οικονομικό επίπεδο, ποιο πρέπει να είναι το πολιτικό υπόβαθρο;
Πρέπει να ανακτήσουμε την πολιτική. Στην Ελλάδα παραδοσιακά, το πολιτικό διακύβευμα είναι λιγότερο πολιτικό απ' όσο θα έπρεπε και περισσότερο πελατειακό. Δηλαδή αντί να γίνεται συζήτηση για τα πολιτικά προβλήματα και τις επιλογές που έχει ο τόπος, γίνονται ανούσιες και φραστικά οξύτατες καρεκλομαχίες. Πρέπει να αλλάξει ο πολιτικός μας πολιτισμός, τα κόμματα πρέπει να γίνουν πιο δημοκρατικά στο εσωτερικό τους και πρέπει να έρθουν σε έναν πιο πολιτικό διάλογο μεταξύ τους, να σταματήσουν οι ανούσιες προσωπικές επιθέσεις και να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα του τόπου που είναι η διαφθορά, η διαπλοκή, η φοροδιαφυγή, η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού, η πολυνομία, η ασάφεια στο ρυθμιστικό πλαίσιο και όλα τα άλλα, τα οποία τα ξέρουμε όλοι μας, αλλά φαίνεται ως συλλογικότητα δεν έχουμε βρει τον τρόπο να τα αντιμετωπίσουμε. Πρέπει να βρούμε αυτή τη δυνατότητα και να ανατάξουμε αυτές τις παθογένειες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.
• Ποια είναι τα πρώτα βήματα στα οποία πρέπει να προχωρήσουμε;
Για μένα το πρώτο βήμα θα ήταν ένας σοβαρός πολιτικός διάλογος ουσίας, προκειμένου να καταλήξουμε σε ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης και να το υπηρετήσουμε με συνέπεια τα επόμενα 20-30 χρόνια, στα σημεία που θα μπορούσαν να συμφωνήσουν οι πολιτικές δυνάμεις και δεν έχω αμφιβολία ότι θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε κάποια σημεία.
• Να συμφωνήσουν στο επίπεδο του δημόσιου διαλόγου, σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, ή με τη μορφή κυβερνητικής συνεργασίας;
Δεν μιλάω για κοινοβουλευτικές ή κυβερνητικές συνεργασίες και γι΄ αυτό σας είπα ότι πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική ότι όλα γίνονται για την καρέκλα. Μιλάω για έναν διάλογο ουσίας, για το πρόβλημα του τόπου, που είναι ότι δεν παράγει επαρκώς, πρέπει λοιπόν να υπάρξει ένας διάλογος ουσίας μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και να συμφωνήσουμε σε πέντε βασικούς άξονες και να τους τηρήσουν οι κυβερνήσεις των επόμενων 20-30 ετών, ανεξάρτητα από το ποιες θα είναι. Άρα πρέπει να βρούμε στοιχειώδεις συναινέσεις. Επίσης πρέπει να αντιμετωπίσουμε το δημογραφικό πρόβλημα που κινδυνεύει να γίνει ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας.
• Και δεν μιλάει κανείς γι΄ αυτό παρά μόνον ως παράμετρο του ασφαλιστικού.
Χρειαζόμαστε μια πολιτική με δίκαιη αντιμετώπιση των οικογενειών με παιδιά και σε ότι αφορά τη φορολογική μεταχείριση και στους ασφαλιστικούς συντελεστές. Δεν μπορούν να υπάρξουν συγκλίσεις σε όλους τους τομείς. Αλλά θα μπορούσαμε ας πούμε να συμφωνήσουμε ότι υπάρχουν δύο ή τρεις τομείς, οι οποίοι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ατμομηχανή για την ελληνική οικονομία και να τις προωθήσουμε όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Π.χ. η Ισπανία έχει καταφέρει να προσελκύσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο πολίτες άλλων ευρωπαϊκών κρατών σε περιοχές δεύτερης κατοικίας. Και ξέρετε ότι αυτός που έχει δεύτερη κατοικία είναι σταθερός πελάτης της οικονομίας, σε αντίθεση με τον τουρίστα που είναι περιστασιακός. Αυτός που έχει δεύτερη κατοικία ή θα έρχεται ο ίδιος κάθε χρόνο ή θα στέλνει κάποιον άλλον στο σπίτι, άρα θα κινείται η τοπική οικονομία.
• Έχουμε δώσει κάποια κίνητρα;
Έχουμε δώσει για πολίτες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, αλλά αυτό δεν είναι επαρκές ούτε μπορεί αυτή η πληθυσμιακή ομάδα να είναι ο κύριος στόχος μας. Όπως π.χ. οι Κινέζοι, διότι λόγω της απόστασης δεν μπορεί να είναι πάρα πολλοί. Ο κύριος στόχος πρέπει να είναι πληθυσμοί εντός της ΕΕ, π.χ. Ευρωπαίοι συνταξιούχοι, όπως δείχνει το ισπανικό μοντέλο, οι οποίοι ή θα έρχονται εδώ κάποιους μήνες και θα κινούν τις τοπικές οικονομίες και θα είναι μια αιμοδοσία από άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες προς την ελληνική, όπως υπάρχει μια διαρκής αιμοδοσία από τη βρετανική οικονομία προς την ισπανική. Θα μπορούσαμε να δούμε κάτι ανάλογο και σε άλλους τομείς. Στη ναυτιλία π.χ. αυτή τη στιγμή έχουμε τον μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο και παρόλα αυτά η απασχόληση των Ελλήνων είναι γύρω στο 15% των πληρωμάτων της ποντοπόρου ναυτιλίας. Πρέπει υπάρξει σοβαρός διάλογος με τους συλλογικούς φορείς εργοδοτών και εργαζομένων ώστε να δούμε πώς μπορούμε να ανακτήσουμε επίπεδα απασχόλησης τα οποία θα καταστήσουν την ελληνική κοινωνία βιώσιμη. Διότι αυτή τη στιγμή, με τόσο μεγάλη ανεργία, με τόσο μεγάλη φυγή των Ελλήνων στο εξωτερικό και με τόσο μεγάλη υπογεννητικότητα, η ελληνική κοινωνία αργοπεθαίνει.
• Με την Τουρκία πώς θα τα πάμε και η Ευρώπη και η Ελλάδα; Αυτή η ακραία ρητορική δικαιολογείται μόνον για εσωτερικούς και πεπερασμένης διάρκειας λόγους, όπως πχ το δημοψήφισμα του Απριλίου;
Εγώ δεν βλέπω το πρόβλημα σε προσωπική διάσταση. Στο εσωτερικό της τουρκικής κοινωνίας έχει αναπτυχθεί μια εκρηκτική δυναμική για μια σειρά από λόγους, η οποία μπορεί να εκφραστεί με διαφόρων ειδών απρόοπτα και περιπέτειες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό ήδη διεξάγεται ένας ακήρυκτος εμφύλιος πόλεμος, εδώ και αρκετές δεκαετίες λόγω της κουρδικής μειονότητας, στις νοτιοανατολικές επαρχίες του τουρκικού κράτους. Είναι ένας διαρκής κίνδυνος ο τουρκικός επεκτατισμός.
• Δεν μας συμφέρει η εσωτερική σταθερότητα της Τουρκίας;
Το ευκταίο θα ήταν μια ειρηνική και δημοκρατική Τουρκία. Δυστυχώς ούτε δημοκρατική είναι στο εσωτερικό της, ούτε ειρηνική είναι, τουλάχιστον φραστικά, προς τα έξω. Και όχι μόνον στο φραστικά: Κατέχει την Κύπρο, έχει διεισδύσει και κατέχει ένα μέρος της συριακής επικράτειας, συχνά πυκνά βομβαρδίζει και τους Κούρδους στο Β. Ιράκ, διεξάγει εμπορικό πόλεμο και αποκλεισμό κατά της Αρμενίας κλπ. Άρα είναι μια χώρα που βρίσκεται σε σχέση έντασης με το διεθνές δίκαιο, κάποια στιγμή αυτό μπορεί να εξελιχθεί επικίνδυνα. Δυστυχώς η Ελλάδα έχει μικρότερο πληθυσμιακό και οικονομικό μέγεθος, άρα σε βάθος χρόνου δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα εξισορροπήσουμε την τουρκική ένοπλη ισχύ μόνον με τις δικές μας προσπάθειες, χρειαζόμαστε συμμαχίες. Το κατά πόσον αυτές οι συμμαχίες θα είναι ευρωπαϊκές ή και ευρύτερες μένει να το δούμε. Πάντως το βέβαιο είναι ότι χρειαζόμαστε διεθνή ερείσματα για να μπορέσουμε σε βάθος χρόνου να αποκρούουμε σταθερά τον τουρκικό επεκτατισμό.
• Νομίζω ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Μα ένας από τους λόγους διαχρονικά που θέλουμε να είμαστε στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και μάλιστα στην πρώτη ταχύτητα είναι και αυτός, παρότι αυτή η ενοποίηση δεν έχει φτάσει σε αποτελεσματική κοινή εγγύηση των συνόρων. Από κει και πέρα πρέπει να έχουμε τα μάτια ανοιχτά, να επαγρυπνούμε και με ψυχραιμία και νηφαλιότητα βέβαια, να αντιμετωπίζουμε όλους τους κινδύνους.
• Θέλω να μου πείτε έστω επιγραμματικά, για τις εσωτερικές εξελίξεις, αν κλείνει η αξιολόγηση και αν βλέπετε εκλογές.
Θέλω να ελπίζω ότι η αξιολόγηση θα κλείσει σύντομα, διότι η παράταση δεν θα ωφελήσει τη χώρα και οι παράπλευρες συνέπειες είναι εξαιρετικά δυσμενείς. Αν πάντως οι δανειστές επιμείνουν σε παράλογες αξιώσεις και δεν μπορέσει τελικά να κλείσει η αξιολόγηση στις 7 Απριλίου, θεωρώ ότι θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να υπάρξει μια ανοιχτή συζήτηση στη Βουλή και να εκθέσουν οι αρμόδιοι υπουργοί ποια είναι ακριβώς τα σημεία διαφωνίας και όλες οι πολιτικές δυνάμεις να τοποθετηθούν υπεύθυνα πάνω σ' αυτά. Διότι η στάση της αντιπολίτευσης, η οποία μεν προτρέπει την κυβέρνηση να κλείσει την αξιολόγηση εδώ και τώρα, αλλά αρνείται να ψηφίσει τα μέτρα που θα απαιτηθούν, είναι τουλάχιστον ανακόλουθη. Κατά τα λοιπά, δεν θεωρώ ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να ωφελήσουν τον τόπο αυτή τη στιγμή. Εκείνο που προέχει είναι να ολοκληρωθεί επιτυχώς το πρόγραμμα και να επανέλθουμε στις αγορές το φθινόπωρο του 2018. Από κει και πέρα, όταν θα έχουμε ξαναγίνει ένα φυσιολογικό κράτος και το πολιτικό διακύβευμα θα είναι διαφορετικό και πολύ πιο ουσιαστικό, θα μπορούμε να κάνουμε όσες εκλογές θέλουμε.
• Εσείς σκέφτεστε να μετακινηθείτε στην ελληνική πολιτική ζωή;
Όχι, εγώ τον Μάιο του 2014 υποσχέθηκα ότι θα επιτελέσω ένα συγκεκριμένο έργο, αυτό προσπαθώ να επιτελέσω, προβάλλοντας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως τις παραβιάσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων, που προκύπτουν από τις πολιτικές λιτότητας που έχουν επιβληθεί στην Ελλάδα και θα συνεχίσω να το κάνω ως το τέλος της θητείας μου. Ελπίζω στο τέλος της θητείας μου, την άνοιξη του 2019, η κατάσταση να έχει ομαλοποιηθεί και η φιλοδοξία μου, σ' αυτή την περίπτωση, θα ήταν να επανέλθω σ' αυτά που έκανα προηγουμένως, στο Πανεπιστήμιο και στη δικηγορία. Δεν αισθάνομαι επαγγελματίας πολιτικός.
Συμφωνίες και διαφωνίες για τη συνταγματική αναθεώρηση
Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην εφημερίδα Realnews 02/04
Οι ιδέες για μία μελλοντική συνταγματική αναθεώρηση, που έδωσε στην δημοσιότητα την προηγούμενη εβδομάδα η ομάδα εργασίας η οποία συγκροτήθηκε με τη συμμετοχή των καθηγητών Βερναρδάκη, Δημητρόπουλου, Ζώρα, Κατρούγκαλου, Νικολόπουλου, Σπουρδαλάκη και του γράφοντος, δεν αποτελούν μια οριστική πρόταση ούτε βέβαια θέτουν σε κίνηση κάποια διαδικασία αναθεώρησης. Η τελευταία θα προϋπέθετε, σύμφωνα με το άρθρο 110 παρ. 2 του Συντάγματος, υποβολή πρότασης πενήντα τουλάχιστον βουλευτών προς τη Βουλή για τη διαπίστωση ανάγκης αναθεώρησης και έγκρισή της σε δύο ψηφοφορίες με απόσταση ενός τουλάχιστον μήνα μεταξύ τους. Στη συνέχεια, μετά τη διεξαγωγή των επόμενων βουλευτικών εκλογών, η Αναθεωρητική Βουλή που θα προκύψει από εκείνες αποφασίζει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις.
Η Αναθεωρητική Βουλή μπορεί να έχει εντελώς διαφορετική κομματική σύνθεση από την προηγούμενη, η οποία διαπιστώνει την ανάγκη αναθεώρησης, και συνεπώς να καταψηφίσει την πρόταση, αφήνοντας το Σύνταγμα αναλλοίωτο. Διίστανται οι γνώμες ως προς το αν η Αναθεωρητική Βουλή θα μπορούσε να αναθεωρήσει μεν τις διατάξεις που τίθενται στην κρίση της, αλλά με περιεχόμενο διαφορετικό και μάλιστα αντίστροφο από εκείνο που πρότεινε η προηγούμενη Βουλή (π.χ. να διαπιστωθεί από τη σημερινή Βουλή η ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 22 παρ.4 του Συντάγματος προς την κατεύθυνση της συρρίκνωσης των περιπτώσεων και δυνατοτήτων επιβολής «πολιτικής επιστράτευσης», αλλά η Αναθεωρητική Βουλή αντίθετα να τις διευρύνει, ώστε να μπορεί να γίνεται συχνότερη χρήση του θεσμού). Ενόψει της αβεβαιότητας αυτής είναι πολιτικά σκόπιμο, αν τελικά υπάρξει διαπίστωση ανάγκης αναθεώρησης από την παρούσα Βουλή, τούτο να γίνει προς το τέλος της βουλευτικής περιόδου και αφού θα υπάρχει μια σαφέστερη εικόνα τόσο για τις θέσεις όλων των πολιτικών κομμάτων σε σχέση με την αναθεώρηση όσο και για τους προβλεπόμενους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων μετά τις επικείμενες τότε εκλογές.
Κεντρικός άξονας του κειμένου που δόθηκε στη δημοσιότητα από την ομάδα εργασίας είναι η αντίληψη ότι η αναθεώρηση πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση ενός βαθύτερου εκδημοκρατισμού της πολιτείας. Μέσα στο πλαίσιο αυτό υπήρξε ανταλλαγή απόψεων και σύγκλιση των μελών της ομάδας, χωρίς τούτο να σημαίνει πως όλοι συμφωνούν εξίσου σε όλα.
Σε ό, τι με αφορά, εξέφρασα τη διαφωνία μου, η οποία καταγράφεται με τη μορφή υποσημειώσεων στο τελικό κείμενο σε δύο σημεία: Πρώτο, στη διατύπωση της πρότασης για το άρθρο 15 του Συντάγματος, επειδή αυτή δίνει την εντύπωση ότι επιχειρεί να παρακάμψει την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας στο ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών, περιορίζοντας το εύρος της αρμοδιότητας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης στον έλεγχο της λειτουργίας (και όχι στην αδειοδότηση) των σταθμών, πράγμα άτοπο. Και δεύτερο, στην πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 110, με την εισαγωγή του δημοψηφίσματος ως στοιχείου μελλοντικής αναθεωρητικής διαδικασίας, επειδή πάγια επιστημονική θέση μου, εκφρασμένη πριν από πολλά χρόνια στο βιβλίο μου «Συνταγματικό Δίκαιο» (α’ έκδοση 2003, β’ έκδοση 2014), είναι ότι δεν επιτρέπεται κανενός είδους παρέμβαση του αναθεωρητικού νομοθέτη στο συγκεκριμένο άρθρο, αφού αυτό πρέπει να θεωρηθεί ότι ανήκει στον σκληρό πυρήνα των μη αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος.
Ελπίζω ότι το κείμενο της ομάδας εργασίας μπορεί να συμβάλει προς την κατεύθυνση της διεξαγωγής ενός ψύχραιμου και γόνιμου διαλόγου μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του τόπου για το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Αυτό άλλωστε είναι σήμερα το κυρίως ζητούμενο, δηλαδή ένα διαφορετικό πολιτικό κλίμα, με λιγότερη φραστική οξύτητα, λιγότερες προσωπικές αντεγκλήσεις, λιγότερους εμφυλιοπολεμικούς χαρακτηρισμούς και με περισσότερη εστίαση στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και η χώρα και που απαιτούν ρεαλιστικές λύσεις.
Οι ιδέες για μία μελλοντική συνταγματική αναθεώρηση, που έδωσε στην δημοσιότητα την προηγούμενη εβδομάδα η ομάδα εργασίας η οποία συγκροτήθηκε με τη συμμετοχή των καθηγητών Βερναρδάκη, Δημητρόπουλου, Ζώρα, Κατρούγκαλου, Νικολόπουλου, Σπουρδαλάκη και του γράφοντος, δεν αποτελούν μια οριστική πρόταση ούτε βέβαια θέτουν σε κίνηση κάποια διαδικασία αναθεώρησης. Η τελευταία θα προϋπέθετε, σύμφωνα με το άρθρο 110 παρ. 2 του Συντάγματος, υποβολή πρότασης πενήντα τουλάχιστον βουλευτών προς τη Βουλή για τη διαπίστωση ανάγκης αναθεώρησης και έγκρισή της σε δύο ψηφοφορίες με απόσταση ενός τουλάχιστον μήνα μεταξύ τους. Στη συνέχεια, μετά τη διεξαγωγή των επόμενων βουλευτικών εκλογών, η Αναθεωρητική Βουλή που θα προκύψει από εκείνες αποφασίζει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις.
Η Αναθεωρητική Βουλή μπορεί να έχει εντελώς διαφορετική κομματική σύνθεση από την προηγούμενη, η οποία διαπιστώνει την ανάγκη αναθεώρησης, και συνεπώς να καταψηφίσει την πρόταση, αφήνοντας το Σύνταγμα αναλλοίωτο. Διίστανται οι γνώμες ως προς το αν η Αναθεωρητική Βουλή θα μπορούσε να αναθεωρήσει μεν τις διατάξεις που τίθενται στην κρίση της, αλλά με περιεχόμενο διαφορετικό και μάλιστα αντίστροφο από εκείνο που πρότεινε η προηγούμενη Βουλή (π.χ. να διαπιστωθεί από τη σημερινή Βουλή η ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 22 παρ.4 του Συντάγματος προς την κατεύθυνση της συρρίκνωσης των περιπτώσεων και δυνατοτήτων επιβολής «πολιτικής επιστράτευσης», αλλά η Αναθεωρητική Βουλή αντίθετα να τις διευρύνει, ώστε να μπορεί να γίνεται συχνότερη χρήση του θεσμού). Ενόψει της αβεβαιότητας αυτής είναι πολιτικά σκόπιμο, αν τελικά υπάρξει διαπίστωση ανάγκης αναθεώρησης από την παρούσα Βουλή, τούτο να γίνει προς το τέλος της βουλευτικής περιόδου και αφού θα υπάρχει μια σαφέστερη εικόνα τόσο για τις θέσεις όλων των πολιτικών κομμάτων σε σχέση με την αναθεώρηση όσο και για τους προβλεπόμενους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων μετά τις επικείμενες τότε εκλογές.
Κεντρικός άξονας του κειμένου που δόθηκε στη δημοσιότητα από την ομάδα εργασίας είναι η αντίληψη ότι η αναθεώρηση πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση ενός βαθύτερου εκδημοκρατισμού της πολιτείας. Μέσα στο πλαίσιο αυτό υπήρξε ανταλλαγή απόψεων και σύγκλιση των μελών της ομάδας, χωρίς τούτο να σημαίνει πως όλοι συμφωνούν εξίσου σε όλα.
Σε ό, τι με αφορά, εξέφρασα τη διαφωνία μου, η οποία καταγράφεται με τη μορφή υποσημειώσεων στο τελικό κείμενο σε δύο σημεία: Πρώτο, στη διατύπωση της πρότασης για το άρθρο 15 του Συντάγματος, επειδή αυτή δίνει την εντύπωση ότι επιχειρεί να παρακάμψει την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας στο ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών, περιορίζοντας το εύρος της αρμοδιότητας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης στον έλεγχο της λειτουργίας (και όχι στην αδειοδότηση) των σταθμών, πράγμα άτοπο. Και δεύτερο, στην πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 110, με την εισαγωγή του δημοψηφίσματος ως στοιχείου μελλοντικής αναθεωρητικής διαδικασίας, επειδή πάγια επιστημονική θέση μου, εκφρασμένη πριν από πολλά χρόνια στο βιβλίο μου «Συνταγματικό Δίκαιο» (α’ έκδοση 2003, β’ έκδοση 2014), είναι ότι δεν επιτρέπεται κανενός είδους παρέμβαση του αναθεωρητικού νομοθέτη στο συγκεκριμένο άρθρο, αφού αυτό πρέπει να θεωρηθεί ότι ανήκει στον σκληρό πυρήνα των μη αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος.
Ελπίζω ότι το κείμενο της ομάδας εργασίας μπορεί να συμβάλει προς την κατεύθυνση της διεξαγωγής ενός ψύχραιμου και γόνιμου διαλόγου μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του τόπου για το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Αυτό άλλωστε είναι σήμερα το κυρίως ζητούμενο, δηλαδή ένα διαφορετικό πολιτικό κλίμα, με λιγότερη φραστική οξύτητα, λιγότερες προσωπικές αντεγκλήσεις, λιγότερους εμφυλιοπολεμικούς χαρακτηρισμούς και με περισσότερη εστίαση στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και η χώρα και που απαιτούν ρεαλιστικές λύσεις.
Να μη συρθούμε μέχρι το καλοκαίρι για την αξιολόγηση
Συνέντευξη του Κώστα Χρυσόγονου στην εφημερίδα Kontranews 02/04
1. κ. Χρυσόγονε, εσείς που βρίσκετε συνεχώς στους διαδρόμους των κέντρων λήψης αποφάσεων. Θα έχουμε κλείσιμο της αξιολόγησης στις 7 Απριλίου ή θα συρθούμε μέχρι το καλοκαίρι;
Εδώ υπάρχει μια παρανόηση. Το κέντρο λήψης των αποφάσεων για το ελληνικό πρόγραμμα δυστυχώς δεν είναι το Ευρωκοινοβούλιο, όπου οι συσχετισμοί των πολιτικών δυνάμεων θα οδηγούσαν σε μία αρκετά ηπιότερη μεταχείριση της χώρας μας. Το κέντρο λήψης αποφάσεων δεν είναι ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή , στην οποία τα κράτη – δανειστές ανέθεσαν «εργολαβικά» τη συνδιαχείριση του προγράμματος, χωρίς όμως κατά βάθος να την εμπιστεύονται, με αποτέλεσμα τον κύριο λόγο στα διαπραγματεύσεις να τον έχει το παραδοσιακά «σκληρό» Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Επιτροπή να περιορίζεται de facto σε ρόλο παρατηρητή. Το κέντρο λήψης αποφάσεων είναι η σύνοδος των Υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, δηλ. το Eurogroup. Και επειδή τα κεφάλαια που θα μπορούσαν όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ευρωζώνης να μας δανείσουν, αν έλειπε η Γερμανία, δεν θα έφθαναν για την κάλυψη των αναγκών μας, στην πραγματικότητα το κέντρο λήψης των αποφάσεων είναι το γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών. Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, με το ελληνικό δημόσιο χρέος να οφείλεται στο μεγαλύτερο μέρος του σε κράτη και να διέπεται από το αγγλικό δίκαιο, ο τρόπος για να ξεφύγουμε από τη μνημονιακή υποτέλεια είναι η ανάκτηση της φερεγγυότητας του ελληνικού δημοσίου και η επάνοδος στις αγορές το φθινόπωρο του 2018. Αυτή είναι η κρίσιμη «μάχη» και όχι οι μάχες οπισθοφυλακών, δηλ. οι αξιολογήσεις, όπου η προσπάθεια της ελληνικής πλευράς είναι απλώς να περιορίζει κάθε φορά τις απώλειές της, περιστέλλοντας κάπως τις επαχθείς και τιμωρητικές απαιτήσεις απαιτήσεις των δανειστών, αλλά με τη δαμόκλειο σπάθη της άτακτης χρεοκοπίας και του Grexit να επικρέμεται. Συνεπώς ελπίζω να μπορέσει να κλείσει η αξιολόγηση στις 7 Απριλίου, ώστε να μη συρθούμε ως το καλοκαίρι, διότι κάτι τέτοιο θα καθιστούσε ανέφικτη την επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ το 2017.
2. Με δεδομένη τη στάση Σόιμπλε και τις πιέσεις που ασκεί η κ. Λαγκάρντ, στο θέμα του χρέους τι περιμένετε; Ο κ. Μητσοτάκης πάντως λέει ότι από μεριάς του θα απαιτήσει γενναία ρύθμιση…
Ο κ. Μητσοτάκης λέει και υπόσχεται πολλά, τα οποία όμως δεν έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει αν δεν αποσπάσει τη συναίνεση των δανειστών. Μετά εξάλλου την επίσκεψή του στο Βερολίνο και τη συνάντησή του με τον κ. Σόϊμπλε δεν τον άκουσα να πραγματοποιεί δηλώσεις. Δικαιούμαι λοιπόν να υποθέσω ότι μάλλον δεν βρήκε ευήκοα ώτα εκεί. Σε κάθε περίπτωση το Eurogroup τον Μάϊο του 2016 συζήτησε για τα μακροπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, που είναι αναγκαία για να ορθοποδήσει η χώρα μας και πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν και ποσοτικοποιηθούν το συντομότερο δυνατό.
3. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε ότι η κυβέρνηση έριξε όλα τα βάρη στη μεσαία τάξη. Συμφωνείτε;
Τα περισσότερα βάρη τα έχουν επωμισθεί γενικά οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι και οι χαμηλόμισθοι. Μέσα στο πλαίσιο αυτό η πάλαι ποτέ μεσαία τάξη προλεταριοποιείται με εντεινόμενους ρυθμούς. Όλα αυτά εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο πτωχοποίησης της ελληνικής κοινωνίας, η οποία μπορεί να σταματήσει και να αντιστραφεί μόνο εάν ανατάξουμε τις παθογένειες της πολιτείας και της κοινωνίας μας, που μας εμποδίζουν να αναπτύξουμε τις παραγωγικές μας δυνατότητες. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να παράγει διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες σε πολύ ευρύτερη κλίμακα από ό,τι συμβαίνει σήμερα, εφόσον κατορθώσει να αποκτήσει σαφέστερο και πιο σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο, πιο επαγγελματική, πιο αμερόληπτη και πιο αξιοκρατική δημόσια διοίκηση, πιο γρήγορη και πιο ανεξάρτητη απονομή δικαιοσύνης κ.ο.κ. Και ακόμη πρέπει να ανακτήσουμε τον σεβασμό στην έννοια και την αξία της εργασίας, που τον έχουμε χάσει σταδιακά από την εποχή της φρενίτιδας του χρηματιστηρίου έως το σήμερα των μισθών πείνας, να αντιληφθούμε ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε ως κοινωνία παραβιάζοντας διαρκώς τους κανόνες τους οποίους εμείς οι ίδιοι θέτουμε, είτε πρόκειται για την οδική κυκλοφορία είτε για την δόμηση είτε για τη φορολογία κλπ.
4. Εσείς κ. Χρυσόγονε τον Γιάννη Στουρνάρα τον εμπιστεύεστε; Ναι ή όχι;
Προσωπικά δεν τον γνωρίζω και δεν μπορώ να έχω γνώμη. Προφανώς διαθέτει το τεκμήριο επιστημονικής επάρκειας ως καθηγητής οικονομολόγος, όπως βέβαια και πολλοί άλλοι. Το ζήτημα πάντως είναι ότι ανέλαβε μια θέση υπερκομματική, όπως του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, έχοντας έναν έντονο πολιτικό χρωματισμό λόγω της προηγούμενης θητείας του ως Υπουργός Οικονομικών. Θα ήταν προτιμότερο να επιλέγονται πρόσωπα πιο ουδέτερα για τη θέση αυτή. Κατά τα άλλα, σε σχέση με τις πρόσφατες δηλώσεις του θα ήθελα να παρατηρήσω ότι η ευκταία λύση για το συνταξιοδοτικό δεν είναι οι ολοένα χειρότερες μειώσεις των συντάξεων, ώστε να οδηγηθούν οι άνθρωποι στην πλήρη εξαθλίωση, αλλά η ανάπτυξη και η συνακόλουθη αύξηση της απασχόλησης, ώστε να αυξηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και να εξευρεθούν έτσι υγιείς πόροι για το σύστημα.
5. Οι 153 θεωρείτε ότι όταν έρθει η ώρα των ψηφοφοριών θα βάλουν πλάτη;
Αυτό αρμοδιότεροι να το πουν είναι οι ίδιοι. Κινούμενος μεταξύ Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται η οικογένειά μου, και Βρυξελλών/Στρασβούργου, όπου εδρεύει το Ευρωκοινοβούλιο, δεν μπορώ να κάνω προβλέψεις μετά λόγου γνώσεως για τη μελλοντική συμπεριφορά των βουλευτών στην Αθήνα. Πάντως όσοι τυχόν καταψηφίσουν, αδιακρίτως της κομματικής τους προέλευσης, θα ήταν πιο πειστικοί αν μπορούσαν να συνδέσουν την αρνητική ψήφο τους και με μια συγκεκριμένη πρόταση για το μέλλον της χώρας σε περίπτωση οριστικής ρήξης με τους δανειστές.
6. Τις εξελίξεις με το Brexit πως τις σχολιάζετε;
Το Brexit θα είναι επώδυνο για την Ένωση, η οποία θα στερηθεί μια καθαρή συνεισφορά περίπου 9 ή 10 δις ευρώ ετησίως από τη Βρετανία. Θα είναι όμως πιο επώδυνο για την τελευταία, που θα χάσει κάποιες δεκάδες δις ετησίως από το ΑΕΠ της και κινδυνεύει και με απόσχιση τουλάχιστον της Σκωτίας. Όσο για το μέλλον της Ευρώπης, χρειαζόμαστε περισσότερη ενότητα με περισσότερη αλληλεγγύη και αναδιανομή από τους έχοντες προς τους μη έχοντες και όχι το αντίστροφο, όπως σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει σήμερα.
Στην Στέλλα Γκαντώνα
1. κ. Χρυσόγονε, εσείς που βρίσκετε συνεχώς στους διαδρόμους των κέντρων λήψης αποφάσεων. Θα έχουμε κλείσιμο της αξιολόγησης στις 7 Απριλίου ή θα συρθούμε μέχρι το καλοκαίρι;
Εδώ υπάρχει μια παρανόηση. Το κέντρο λήψης των αποφάσεων για το ελληνικό πρόγραμμα δυστυχώς δεν είναι το Ευρωκοινοβούλιο, όπου οι συσχετισμοί των πολιτικών δυνάμεων θα οδηγούσαν σε μία αρκετά ηπιότερη μεταχείριση της χώρας μας. Το κέντρο λήψης αποφάσεων δεν είναι ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή , στην οποία τα κράτη – δανειστές ανέθεσαν «εργολαβικά» τη συνδιαχείριση του προγράμματος, χωρίς όμως κατά βάθος να την εμπιστεύονται, με αποτέλεσμα τον κύριο λόγο στα διαπραγματεύσεις να τον έχει το παραδοσιακά «σκληρό» Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Επιτροπή να περιορίζεται de facto σε ρόλο παρατηρητή. Το κέντρο λήψης αποφάσεων είναι η σύνοδος των Υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, δηλ. το Eurogroup. Και επειδή τα κεφάλαια που θα μπορούσαν όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ευρωζώνης να μας δανείσουν, αν έλειπε η Γερμανία, δεν θα έφθαναν για την κάλυψη των αναγκών μας, στην πραγματικότητα το κέντρο λήψης των αποφάσεων είναι το γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών. Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, με το ελληνικό δημόσιο χρέος να οφείλεται στο μεγαλύτερο μέρος του σε κράτη και να διέπεται από το αγγλικό δίκαιο, ο τρόπος για να ξεφύγουμε από τη μνημονιακή υποτέλεια είναι η ανάκτηση της φερεγγυότητας του ελληνικού δημοσίου και η επάνοδος στις αγορές το φθινόπωρο του 2018. Αυτή είναι η κρίσιμη «μάχη» και όχι οι μάχες οπισθοφυλακών, δηλ. οι αξιολογήσεις, όπου η προσπάθεια της ελληνικής πλευράς είναι απλώς να περιορίζει κάθε φορά τις απώλειές της, περιστέλλοντας κάπως τις επαχθείς και τιμωρητικές απαιτήσεις απαιτήσεις των δανειστών, αλλά με τη δαμόκλειο σπάθη της άτακτης χρεοκοπίας και του Grexit να επικρέμεται. Συνεπώς ελπίζω να μπορέσει να κλείσει η αξιολόγηση στις 7 Απριλίου, ώστε να μη συρθούμε ως το καλοκαίρι, διότι κάτι τέτοιο θα καθιστούσε ανέφικτη την επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη 2,7% του ΑΕΠ το 2017.
2. Με δεδομένη τη στάση Σόιμπλε και τις πιέσεις που ασκεί η κ. Λαγκάρντ, στο θέμα του χρέους τι περιμένετε; Ο κ. Μητσοτάκης πάντως λέει ότι από μεριάς του θα απαιτήσει γενναία ρύθμιση…
Ο κ. Μητσοτάκης λέει και υπόσχεται πολλά, τα οποία όμως δεν έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει αν δεν αποσπάσει τη συναίνεση των δανειστών. Μετά εξάλλου την επίσκεψή του στο Βερολίνο και τη συνάντησή του με τον κ. Σόϊμπλε δεν τον άκουσα να πραγματοποιεί δηλώσεις. Δικαιούμαι λοιπόν να υποθέσω ότι μάλλον δεν βρήκε ευήκοα ώτα εκεί. Σε κάθε περίπτωση το Eurogroup τον Μάϊο του 2016 συζήτησε για τα μακροπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, που είναι αναγκαία για να ορθοποδήσει η χώρα μας και πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν και ποσοτικοποιηθούν το συντομότερο δυνατό.
3. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε ότι η κυβέρνηση έριξε όλα τα βάρη στη μεσαία τάξη. Συμφωνείτε;
Τα περισσότερα βάρη τα έχουν επωμισθεί γενικά οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι και οι χαμηλόμισθοι. Μέσα στο πλαίσιο αυτό η πάλαι ποτέ μεσαία τάξη προλεταριοποιείται με εντεινόμενους ρυθμούς. Όλα αυτά εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο πτωχοποίησης της ελληνικής κοινωνίας, η οποία μπορεί να σταματήσει και να αντιστραφεί μόνο εάν ανατάξουμε τις παθογένειες της πολιτείας και της κοινωνίας μας, που μας εμποδίζουν να αναπτύξουμε τις παραγωγικές μας δυνατότητες. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να παράγει διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες σε πολύ ευρύτερη κλίμακα από ό,τι συμβαίνει σήμερα, εφόσον κατορθώσει να αποκτήσει σαφέστερο και πιο σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο, πιο επαγγελματική, πιο αμερόληπτη και πιο αξιοκρατική δημόσια διοίκηση, πιο γρήγορη και πιο ανεξάρτητη απονομή δικαιοσύνης κ.ο.κ. Και ακόμη πρέπει να ανακτήσουμε τον σεβασμό στην έννοια και την αξία της εργασίας, που τον έχουμε χάσει σταδιακά από την εποχή της φρενίτιδας του χρηματιστηρίου έως το σήμερα των μισθών πείνας, να αντιληφθούμε ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε ως κοινωνία παραβιάζοντας διαρκώς τους κανόνες τους οποίους εμείς οι ίδιοι θέτουμε, είτε πρόκειται για την οδική κυκλοφορία είτε για την δόμηση είτε για τη φορολογία κλπ.
4. Εσείς κ. Χρυσόγονε τον Γιάννη Στουρνάρα τον εμπιστεύεστε; Ναι ή όχι;
Προσωπικά δεν τον γνωρίζω και δεν μπορώ να έχω γνώμη. Προφανώς διαθέτει το τεκμήριο επιστημονικής επάρκειας ως καθηγητής οικονομολόγος, όπως βέβαια και πολλοί άλλοι. Το ζήτημα πάντως είναι ότι ανέλαβε μια θέση υπερκομματική, όπως του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, έχοντας έναν έντονο πολιτικό χρωματισμό λόγω της προηγούμενης θητείας του ως Υπουργός Οικονομικών. Θα ήταν προτιμότερο να επιλέγονται πρόσωπα πιο ουδέτερα για τη θέση αυτή. Κατά τα άλλα, σε σχέση με τις πρόσφατες δηλώσεις του θα ήθελα να παρατηρήσω ότι η ευκταία λύση για το συνταξιοδοτικό δεν είναι οι ολοένα χειρότερες μειώσεις των συντάξεων, ώστε να οδηγηθούν οι άνθρωποι στην πλήρη εξαθλίωση, αλλά η ανάπτυξη και η συνακόλουθη αύξηση της απασχόλησης, ώστε να αυξηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και να εξευρεθούν έτσι υγιείς πόροι για το σύστημα.
5. Οι 153 θεωρείτε ότι όταν έρθει η ώρα των ψηφοφοριών θα βάλουν πλάτη;
Αυτό αρμοδιότεροι να το πουν είναι οι ίδιοι. Κινούμενος μεταξύ Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται η οικογένειά μου, και Βρυξελλών/Στρασβούργου, όπου εδρεύει το Ευρωκοινοβούλιο, δεν μπορώ να κάνω προβλέψεις μετά λόγου γνώσεως για τη μελλοντική συμπεριφορά των βουλευτών στην Αθήνα. Πάντως όσοι τυχόν καταψηφίσουν, αδιακρίτως της κομματικής τους προέλευσης, θα ήταν πιο πειστικοί αν μπορούσαν να συνδέσουν την αρνητική ψήφο τους και με μια συγκεκριμένη πρόταση για το μέλλον της χώρας σε περίπτωση οριστικής ρήξης με τους δανειστές.
6. Τις εξελίξεις με το Brexit πως τις σχολιάζετε;
Το Brexit θα είναι επώδυνο για την Ένωση, η οποία θα στερηθεί μια καθαρή συνεισφορά περίπου 9 ή 10 δις ευρώ ετησίως από τη Βρετανία. Θα είναι όμως πιο επώδυνο για την τελευταία, που θα χάσει κάποιες δεκάδες δις ετησίως από το ΑΕΠ της και κινδυνεύει και με απόσχιση τουλάχιστον της Σκωτίας. Όσο για το μέλλον της Ευρώπης, χρειαζόμαστε περισσότερη ενότητα με περισσότερη αλληλεγγύη και αναδιανομή από τους έχοντες προς τους μη έχοντες και όχι το αντίστροφο, όπως σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει σήμερα.
Στην Στέλλα Γκαντώνα
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)