Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην εφημερίδα “Free Sunday” 09/10
• Εκλογές το φθινόπωρο του 2019, είναι το μήνυμα από το Μέγαρο Μαξίμου. Αντέχει η κυβέρνηση μέχρι τότε την κοινωνική δυσθυμία;
Από τον Νοέμβριο του 1974, οπότε διεξάχθηκαν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές της μεταδικτατορικής περιόδου, έως τον Αύγουστο του 2015, όταν διαλύθηκε για τελευταία φορά η Βουλή, είχαμε 16 εκλογικές αναμετρήσεις, δηλαδή η μέση διάρκεια της βουλευτικής περιόδου είναι ελάχιστα πάνω από τα δυόμιση χρόνια. Εξάντληση της τετραετίας είχαμε μόνο δύο φορές στις δεκαέξι αυτές περιόδους (το 1985-89 και το 2000-2004), ενώ μια φορά πλησιάσαμε (Νοέμβριος 1977-Οκτώβριος 1981). Συνεπώς αν η παρούσα Βουλή επιβιώσει μετά τον Απρίλιο του 2018 και, πολύ περισσότερο, ως το φθινόπωρο του 2019, θα πρόκειται για ιστορική επιτυχία. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι προϋπολογισμός με πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,5% (όσο δηλ. απαιτούν οι δανειστές για το έτος 2018) δεν φαίνεται να ψηφίσθηκε παρά μόνο το 1994, σε όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης (ίσως και πολύ πριν από αυτήν).
• Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ραγδαία φθορά της κυβέρνησης. Είναι αναστρέψιμη αυτή η τάση;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τις στιγμιαίες τάσεις της κοινής γνώμης, οι οποίες μπορούν να μεταβληθούν ή και να αναστραφούν την ώρα των εκλογών. Το ζητούμενο συνεπώς για την κυβέρνηση δεν είναι να αγωνιά για τα δημοσκοπικά ευρήματα, αλλά να παράγει στην πράξη έργο με το οποίο να πείθει ότι είναι διαφορετική από τις προκατόχους της, ότι δηλ. δεν περιορίζεται στην έστω και απρόθυμη συμμόρφωση με τις επιταγές των δανειστών, αλλά διαθέτει και εφαρμόζει ένα δικό της («παράλληλο» ή όπως αλλιώς θα θέλαμε να το ονομάσουμε) πρόγραμμα, που οδηγεί στην έξοδο της χώρας από τη στενωπό των μνημονίων. Χρειαζόμαστε επομένως μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης, όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και σε δημογραφικό επίπεδο, έτσι ώστε να επιχειρήσουμε την ανατροπή των σημερινών ομόρροπων τάσεων πτωχοποίησης και πληθυσμιακής αποψίλωσης της χώρας, με μεταρρυθμίσεις δικής μας έμπνευσης, που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Για την εκπόνηση της στρατηγικής αυτής η κυβέρνηση θα μπορούσε να καλέσει σε διάλογο όλες τις πολιτικές δυνάμεις του «συνταγματικού τόξου» και όσοι τυχόν αρνούνταν να μετάσχουν θα υποχρεώνονταν να αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη έναντι των ψηφοφόρων τους.
• Στο πλαίσιο του εσωκομματικού διαλόγου ενόψει του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ ασκήσατε κριτική που από πολλές πλευρές εκλήφθηκε ως αποδόμηση της εικόνας της κυβέρνησης. Γράψατε, μεταξύ άλλων, ότι το ποιος είναι προοδευτικός φαίνεται από το αποτέλεσμα. Αναδίπλωση για τα θρησκευτικά μετά τις αντιδράσεις της Εκκλησίας, χημικά από τα ΜΑΤ στους συνταξιούχους... Είναι προοδευτική αυτή η κυβέρνηση;
Άσκησα εποικοδομητική κριτική με συγκεκριμένες προτάσεις σε μια σειρά ζητημάτων, όπως φορολογικό, ασφαλιστικό, δικαιοσύνη, πολιτικό σύστημα, τηλεοπτικές άδειες κ.ά., στο κείμενο 14 θέσεων που είναι δημοσιευμένο στο ιστολόγιό μου (http://chrysogonos.blogspot.com). Εάν η κυβέρνηση θελήσει να τις ακολουθήσει, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα είναι η δραστική βελτίωση της εικόνας της και όχι η αποδόμησή της. Γενικότερα άλλωστε πρέπει να διδαχθούμε από τα παθήματα μας των τελευταίων ετών και να ξεφύγουμε από τις «οπαδικές» προσεγγίσεις της πολιτικής. Αν θέλουμε να ανοικοδομήσουμε τη ρημαγμένη οικονομία και κοινωνία μας, πρέπει να τελειώνουμε με τη νοοτροπία των μαχών «εκ παρατάξεως» μεταξύ πελατειακών στρατών, όπου όποιος τολμήσει να αρθρώσει κριτικό λόγο αντιμετωπίζεται ως ύποπτος, καλείται να παραιτηθεί κλπ., και να αναβαθμίσουμε το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου, εστιάζοντας στην αντιμετώπιση των τεράστιων προβλημάτων της χώρας. Και βέβαια το αν και πόσο προοδευτική είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ μπορεί να κριθεί μετά λόγου γνώσεως μόνο στο τέλος της θητείας της, όταν έρθει αυτό, και πάνω στη βάση του συνόλου των πεπραγμένων της, δηλ. κατά πόσο θα καταφέρει να βελτιώσει ουσιαστικά την κατάσταση της χώρας γενικά και ειδικά την κατάσταση των ανθρώπων που έχουν υποφέρει περισσότερο στα χρόνια των μνημονίων (άνεργοι, νεόπτωχοι, ασθενείς κ.ά.). Προς γαρ το τελευταίον εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται.
• Σώζεται η παρτίδα με έναν ανασχηματισμό;
Η επιλογή των προσώπων που στελεχώνουν το κυβερνητικό σχήμα ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του πρωθυπουργού (με κάποια σύμπραξη του κυβερνητικού εταίρου, εφόσον πρόκειται για κυβέρνηση συνασπισμού). Δική του θα είναι και η συνολική ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα.
• Πρέπει να στραφεί ο ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο και αν ναι, με ποιους όρους;
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στραφεί προς τους πολίτες που τον ψήφισαν και να επιδιώξει να τους εντάξει σε θεσμοθετημένες διαδικασίες λήψης των κομματικών αποφάσεων, ώστε η εσωκομματική δημοκρατία να γίνει δικαίωμα των πολλών και όχι προνόμιο των λίγων. Λογικές του τύπου «φροντίζουμε πριν από σας για σας» δεν είναι ούτε αριστερές ούτε προοδευτικές. Δεν νοείται ένα κόμμα εξουσίας με σχεδόν 2 εκατομμύρια ψηφοφόρους στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 να αυτοπεριορίζεται σε μια βάση 20 ή 30 (;) χιλιάδων οργανωμένων μελών, σε μεγάλων βαθμό ίδιων με την εποχή του «Συνασπισμού» του 4%. Δεδομένου ότι στην τριετία από το προηγούμενο συνέδριο (2013) έως σήμερα οι κομματικές οργανώσεις αποδείχθηκαν ότι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να ανοίξουν τις πύλες τους στους ψηφοφόρους, σε μαζική κλίμακα, έχω διατυπώσει προτάσεις για αλλαγές στο καταστατικό, ώστε να καταστεί εφικτή η άμεση εκλογή τόσο της Κεντρικής Επιτροπής όσο και του Προέδρου του κόμματος από τη βάση, με την αυτοδίκαιη εγγραφή ως μελών όσων προσέρχονται για να ψηφίσουν.
• Έχει βάση η εκτίμηση ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι το έχουν παρατήσει επί της ουσίας το ελληνικό ζήτημα και απλώς δεν μας τραβούν την πρίζα (της χρηματοδότησης);
Δυστυχώς η πολιτική κατάσταση στα περισσότερα (και πάντως στα πιο κρίσιμα) ευρωπαϊκά κράτη επιδεινώνεται σε σχέση με τη διαχείριση του ελληνικού προβλήματος. Η άνοδος της ευρωφοβικής ακροδεξιάς, ιδιαίτερα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία, καθιστά ολοένα και πιο απομακρυσμένο το ενδεχόμενο να επεκταθεί ο διακρατικός δανεισμός προς την Ελλάδα μετά το 2018, οπότε τελειώνει το τρέχον πρόγραμμα. Σημειωτέον ότι από τα περίπου 320 δις ευρώ του δημόσιο χρέους μόνο τα 206 οφείλονται στα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, τον EFSF και τον ESM (δηλ. επί της ουσίας και πάλι στα κράτη αυτά). Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης θα είναι διατεθειμένα να επεκτείνουν τις λήξεις αυτών των 206 δις, η Ελλάδα πρέπει να καταφέρει να αναχρηματοδοτήσει τα υπόλοιπα από τις κεφαλαιαγορές ή να τα καλύψει κατά ένα μέρος με πρωτογενή πλεονάσματα στα επόμενα χρόνια.
• Έτσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα, υπάρχει διέξοδος για τη χώρα μας;
Διέξοδος θα υπάρξει μόνο αν κατορθώσουμε να εισέλθουμε σε σταθερή τροχιά ανάπτυξης από το 2017 και μετά, παράγοντας διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες σε ευρύτερη κλίμακα από ό,τι συμβαίνει σήμερα. Σωρευτικά προς αυτό θα απαιτηθεί μια γενναία αναδιάρθρωση (επί της ουσίας ελάφρυνση) του διακρατικού ιδίως δημόσιου χρέους. Όλα αυτά τελούν υπό την περαιτέρω προϋπόθεση ότι δεν θα εμφανισθεί στα επόμενα χρόνια κάποια μείζονος σημασίας παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, όπου ένα από τα πρώτα θύματα θα ήταν μάλλον και η Ελλάδα, αφού η χώρα μας είναι σήμερα από τις πιο ευάλωτες σε παγκόσμια κλίμακα και θα χρειασθεί καιρός για να ανακτήσει την αξιοπιστία της, περιορίζοντας δραστικά το δημόσιο χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
• Το ΣτΕ δεν πήρε θέση για το διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες λόγω "κλίματος". Τι να πιστέψουμε οι πολίτες για την ανεξαρτησία και την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης; Και τελικά, έτσι χτυπιέται η διαπλοκή;
Το Συμβούλιο της Επικρατείας θα πραγματοποιήσει τη διάσκεψη για την υπόθεση αυτή λίαν προσεχώς και ελπίζω να εκδοθεί η απόφασή του μέσα σε εύλογο, για τις περιστάσεις και τη σημασία της υπόθεσης, χρόνο. Ως τότε θα ήταν χρήσιμο να κρατήσουμε όλοι χαμηλούς τόνους και να αφήσουμε τους δικαστές να επιτελέσουν το έργο τους ανεπηρέαστοι από κραυγές και ψιθύρους.
• Εκλογές το φθινόπωρο του 2019, είναι το μήνυμα από το Μέγαρο Μαξίμου. Αντέχει η κυβέρνηση μέχρι τότε την κοινωνική δυσθυμία;
Από τον Νοέμβριο του 1974, οπότε διεξάχθηκαν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές της μεταδικτατορικής περιόδου, έως τον Αύγουστο του 2015, όταν διαλύθηκε για τελευταία φορά η Βουλή, είχαμε 16 εκλογικές αναμετρήσεις, δηλαδή η μέση διάρκεια της βουλευτικής περιόδου είναι ελάχιστα πάνω από τα δυόμιση χρόνια. Εξάντληση της τετραετίας είχαμε μόνο δύο φορές στις δεκαέξι αυτές περιόδους (το 1985-89 και το 2000-2004), ενώ μια φορά πλησιάσαμε (Νοέμβριος 1977-Οκτώβριος 1981). Συνεπώς αν η παρούσα Βουλή επιβιώσει μετά τον Απρίλιο του 2018 και, πολύ περισσότερο, ως το φθινόπωρο του 2019, θα πρόκειται για ιστορική επιτυχία. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι προϋπολογισμός με πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,5% (όσο δηλ. απαιτούν οι δανειστές για το έτος 2018) δεν φαίνεται να ψηφίσθηκε παρά μόνο το 1994, σε όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης (ίσως και πολύ πριν από αυτήν).
• Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ραγδαία φθορά της κυβέρνησης. Είναι αναστρέψιμη αυτή η τάση;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τις στιγμιαίες τάσεις της κοινής γνώμης, οι οποίες μπορούν να μεταβληθούν ή και να αναστραφούν την ώρα των εκλογών. Το ζητούμενο συνεπώς για την κυβέρνηση δεν είναι να αγωνιά για τα δημοσκοπικά ευρήματα, αλλά να παράγει στην πράξη έργο με το οποίο να πείθει ότι είναι διαφορετική από τις προκατόχους της, ότι δηλ. δεν περιορίζεται στην έστω και απρόθυμη συμμόρφωση με τις επιταγές των δανειστών, αλλά διαθέτει και εφαρμόζει ένα δικό της («παράλληλο» ή όπως αλλιώς θα θέλαμε να το ονομάσουμε) πρόγραμμα, που οδηγεί στην έξοδο της χώρας από τη στενωπό των μνημονίων. Χρειαζόμαστε επομένως μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης, όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και σε δημογραφικό επίπεδο, έτσι ώστε να επιχειρήσουμε την ανατροπή των σημερινών ομόρροπων τάσεων πτωχοποίησης και πληθυσμιακής αποψίλωσης της χώρας, με μεταρρυθμίσεις δικής μας έμπνευσης, που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Για την εκπόνηση της στρατηγικής αυτής η κυβέρνηση θα μπορούσε να καλέσει σε διάλογο όλες τις πολιτικές δυνάμεις του «συνταγματικού τόξου» και όσοι τυχόν αρνούνταν να μετάσχουν θα υποχρεώνονταν να αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη έναντι των ψηφοφόρων τους.
• Στο πλαίσιο του εσωκομματικού διαλόγου ενόψει του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ ασκήσατε κριτική που από πολλές πλευρές εκλήφθηκε ως αποδόμηση της εικόνας της κυβέρνησης. Γράψατε, μεταξύ άλλων, ότι το ποιος είναι προοδευτικός φαίνεται από το αποτέλεσμα. Αναδίπλωση για τα θρησκευτικά μετά τις αντιδράσεις της Εκκλησίας, χημικά από τα ΜΑΤ στους συνταξιούχους... Είναι προοδευτική αυτή η κυβέρνηση;
Άσκησα εποικοδομητική κριτική με συγκεκριμένες προτάσεις σε μια σειρά ζητημάτων, όπως φορολογικό, ασφαλιστικό, δικαιοσύνη, πολιτικό σύστημα, τηλεοπτικές άδειες κ.ά., στο κείμενο 14 θέσεων που είναι δημοσιευμένο στο ιστολόγιό μου (http://chrysogonos.blogspot.com). Εάν η κυβέρνηση θελήσει να τις ακολουθήσει, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα είναι η δραστική βελτίωση της εικόνας της και όχι η αποδόμησή της. Γενικότερα άλλωστε πρέπει να διδαχθούμε από τα παθήματα μας των τελευταίων ετών και να ξεφύγουμε από τις «οπαδικές» προσεγγίσεις της πολιτικής. Αν θέλουμε να ανοικοδομήσουμε τη ρημαγμένη οικονομία και κοινωνία μας, πρέπει να τελειώνουμε με τη νοοτροπία των μαχών «εκ παρατάξεως» μεταξύ πελατειακών στρατών, όπου όποιος τολμήσει να αρθρώσει κριτικό λόγο αντιμετωπίζεται ως ύποπτος, καλείται να παραιτηθεί κλπ., και να αναβαθμίσουμε το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου, εστιάζοντας στην αντιμετώπιση των τεράστιων προβλημάτων της χώρας. Και βέβαια το αν και πόσο προοδευτική είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ μπορεί να κριθεί μετά λόγου γνώσεως μόνο στο τέλος της θητείας της, όταν έρθει αυτό, και πάνω στη βάση του συνόλου των πεπραγμένων της, δηλ. κατά πόσο θα καταφέρει να βελτιώσει ουσιαστικά την κατάσταση της χώρας γενικά και ειδικά την κατάσταση των ανθρώπων που έχουν υποφέρει περισσότερο στα χρόνια των μνημονίων (άνεργοι, νεόπτωχοι, ασθενείς κ.ά.). Προς γαρ το τελευταίον εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται.
• Σώζεται η παρτίδα με έναν ανασχηματισμό;
Η επιλογή των προσώπων που στελεχώνουν το κυβερνητικό σχήμα ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του πρωθυπουργού (με κάποια σύμπραξη του κυβερνητικού εταίρου, εφόσον πρόκειται για κυβέρνηση συνασπισμού). Δική του θα είναι και η συνολική ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα.
• Πρέπει να στραφεί ο ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο και αν ναι, με ποιους όρους;
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στραφεί προς τους πολίτες που τον ψήφισαν και να επιδιώξει να τους εντάξει σε θεσμοθετημένες διαδικασίες λήψης των κομματικών αποφάσεων, ώστε η εσωκομματική δημοκρατία να γίνει δικαίωμα των πολλών και όχι προνόμιο των λίγων. Λογικές του τύπου «φροντίζουμε πριν από σας για σας» δεν είναι ούτε αριστερές ούτε προοδευτικές. Δεν νοείται ένα κόμμα εξουσίας με σχεδόν 2 εκατομμύρια ψηφοφόρους στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 να αυτοπεριορίζεται σε μια βάση 20 ή 30 (;) χιλιάδων οργανωμένων μελών, σε μεγάλων βαθμό ίδιων με την εποχή του «Συνασπισμού» του 4%. Δεδομένου ότι στην τριετία από το προηγούμενο συνέδριο (2013) έως σήμερα οι κομματικές οργανώσεις αποδείχθηκαν ότι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να ανοίξουν τις πύλες τους στους ψηφοφόρους, σε μαζική κλίμακα, έχω διατυπώσει προτάσεις για αλλαγές στο καταστατικό, ώστε να καταστεί εφικτή η άμεση εκλογή τόσο της Κεντρικής Επιτροπής όσο και του Προέδρου του κόμματος από τη βάση, με την αυτοδίκαιη εγγραφή ως μελών όσων προσέρχονται για να ψηφίσουν.
• Έχει βάση η εκτίμηση ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι το έχουν παρατήσει επί της ουσίας το ελληνικό ζήτημα και απλώς δεν μας τραβούν την πρίζα (της χρηματοδότησης);
Δυστυχώς η πολιτική κατάσταση στα περισσότερα (και πάντως στα πιο κρίσιμα) ευρωπαϊκά κράτη επιδεινώνεται σε σχέση με τη διαχείριση του ελληνικού προβλήματος. Η άνοδος της ευρωφοβικής ακροδεξιάς, ιδιαίτερα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ολλανδία, καθιστά ολοένα και πιο απομακρυσμένο το ενδεχόμενο να επεκταθεί ο διακρατικός δανεισμός προς την Ελλάδα μετά το 2018, οπότε τελειώνει το τρέχον πρόγραμμα. Σημειωτέον ότι από τα περίπου 320 δις ευρώ του δημόσιο χρέους μόνο τα 206 οφείλονται στα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, τον EFSF και τον ESM (δηλ. επί της ουσίας και πάλι στα κράτη αυτά). Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης θα είναι διατεθειμένα να επεκτείνουν τις λήξεις αυτών των 206 δις, η Ελλάδα πρέπει να καταφέρει να αναχρηματοδοτήσει τα υπόλοιπα από τις κεφαλαιαγορές ή να τα καλύψει κατά ένα μέρος με πρωτογενή πλεονάσματα στα επόμενα χρόνια.
• Έτσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα, υπάρχει διέξοδος για τη χώρα μας;
Διέξοδος θα υπάρξει μόνο αν κατορθώσουμε να εισέλθουμε σε σταθερή τροχιά ανάπτυξης από το 2017 και μετά, παράγοντας διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες σε ευρύτερη κλίμακα από ό,τι συμβαίνει σήμερα. Σωρευτικά προς αυτό θα απαιτηθεί μια γενναία αναδιάρθρωση (επί της ουσίας ελάφρυνση) του διακρατικού ιδίως δημόσιου χρέους. Όλα αυτά τελούν υπό την περαιτέρω προϋπόθεση ότι δεν θα εμφανισθεί στα επόμενα χρόνια κάποια μείζονος σημασίας παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, όπου ένα από τα πρώτα θύματα θα ήταν μάλλον και η Ελλάδα, αφού η χώρα μας είναι σήμερα από τις πιο ευάλωτες σε παγκόσμια κλίμακα και θα χρειασθεί καιρός για να ανακτήσει την αξιοπιστία της, περιορίζοντας δραστικά το δημόσιο χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
• Το ΣτΕ δεν πήρε θέση για το διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες λόγω "κλίματος". Τι να πιστέψουμε οι πολίτες για την ανεξαρτησία και την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης; Και τελικά, έτσι χτυπιέται η διαπλοκή;
Το Συμβούλιο της Επικρατείας θα πραγματοποιήσει τη διάσκεψη για την υπόθεση αυτή λίαν προσεχώς και ελπίζω να εκδοθεί η απόφασή του μέσα σε εύλογο, για τις περιστάσεις και τη σημασία της υπόθεσης, χρόνο. Ως τότε θα ήταν χρήσιμο να κρατήσουμε όλοι χαμηλούς τόνους και να αφήσουμε τους δικαστές να επιτελέσουν το έργο τους ανεπηρέαστοι από κραυγές και ψιθύρους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου