Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος

Αναδημοσίευση από εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 11/5/2014

Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία μας διδάσκει ότι «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», σύμφωνα με τη ρήση του Πρωταγόρα. Η ανοησία του σύγχρονου καπιταλισμού της παγκοσμιοποίησης εκφράζεται αντίθετα μέσα από την αγοραία αμερικανική έκφραση  «what is he (she) worth», δηλ. «τι αξίζει αυτός» (ή αυτή), που υπονοεί την περιουσία του προσώπου, ως αυτή να είναι το μοναδικό μέτρο. Η ίδια ανοησία διαπερνά ως κεντρική ιδέα ολόκληρο το μνημονιακό πρόγραμμα, το οποίο κατέστρωσε η τριαρχία (τρόικα) των δανειστών και εκτελεί η μνημονιακή συγκυβέρνηση.

Στο πλαίσιο των μνημονιακών υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει οι ελληνικές κυβερνήσεις ανήκει μεταξύ άλλων η κατάρτιση και η κατά διαστήματα επικαιροποίηση ενός μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού προγράμματος. Το τελευταίο δείγμα του είδους κατατέθηκε υπό μορφή νομοσχεδίου στη Βουλή και ψηφίσθηκε από αυτή την προηγούμενη εβδομάδα, περιλαμβάνοντας, ως συνήθως, σωρεία υπεραισιόδοξων προβλέψεων για να συγκαλυφθεί η οικτρή αποτυχία των υφεσιακών μνημονιακών συνταγών. Αν και καθεαυτός ο μεσοπρόθεσμος αλλά και μακροπρόθεσμος προγραμματισμός για τα δημόσια οικονομικά είναι αναγκαίος, από όλα αυτά τα προγράμματα λείπει εντελώς η εκτίμηση των συνεπειών τους στο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας μας, το οποίο είναι το πλέον σημαντικό και αναντικατάστατο.

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) αποδεικνύουν ότι από το 2008 ως το 2012, τελευταία χρονιά για την οποία υπάρχουν στατιστικά, οι γεννήσεις στη χώρα μας σημείωναν διαρκή πτώση, με αποτέλεσμα από τις 118.302 το 2008 να φθάσουν μόλις στις 100.371 το 2012. Και βέβαια τα επόμενα χρόνια θα αποδειχθούν πολύ χειρότερα, αφού η ανεργία ιδίως στους νέους έχει ανέλθει στα πρωτοφανή επίπεδα του 60% περίπου, με αποτέλεσμα να είναι για τους περισσότερους αδιανόητη η δημιουργία οικογένειας και η συντήρηση παιδιών.

Από την άλλη πλευρά παρατηρείται επίσης διαρκής κατ’ έτος αύξηση του αριθμού των θανάτων, προφανώς ως αποτέλεσμα της διαρκούς υποβάθμισης της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης μέσα από τις μνημονιακές πολιτικές. Έτσι από τους 107.979 το 2008 οι θάνατοι έφθασαν τους 116.670 το 2012, με αποτέλεσμα η φυσική κίνηση του πληθυσμού (γεννήσεις-θάνατοι) να έχει καταστεί αρνητική από το 2011, με διαρκώς επιδεινούμενη τάση. Τούτο δεν έχει προηγούμενο στην ελληνική ιστορία, εκτός από το πολεμικό έτος 1941.

Με άλλες λέξεις, το καθεστώς των μνημονίων και της χρεοκρατίας σηματοδοτεί μια μείζονα ιστορική καμπή, μετά την οποία ο ελληνισμός αρχίζει να τίθεται αντιμέτωπος με το απειλητικό φάσμα της φυσικής εξαφάνισης ή πάντως της διασποράς. Και τούτο διότι στην αρνητική φυσική κίνηση του πληθυσμού πρέπει να προστεθεί η μετανάστευση σε ετήσια βάση δεκάδων χιλιάδων ανέργων νέων στο εξωτερικό, προκειμένου να βρουν εκεί εργασία (προς το παρόν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά είναι εμφανής η τάση φυγής). Το ζητούμενο λοιπόν θα ήταν όχι ένα μεσοπρόθεσμο με ουτοπικές προβλέψεις για τα δημοσιονομικά μεγέθη, αλλά ένας ρεαλιστικός προγραμματισμός σε μακροπρόθεσμη βάση για να καταστούν διατηρήσιμα τα ανθρώπινα μεγέθη.

Κάτι τέτοιο όμως ξεφεύγει εντελώς από τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες της τριαρχίας και κατ’ επέκταση και από τον ορίζοντα της υποτελούς σε αυτή μνημονιακή συγκυβέρνηση. Χρειαζόμαστε συνεπώς τη μεγάλη ανατροπή, με αφετηρία τις επερχόμενες ευρωεκλογές έτσι ώστε το πρόταγμά μας να καταστεί ο άνθρωπος και όχι τα κέρδη του κεφαλαίου.