Εθνική συνεννόηση

Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην εφημερίδα Realnews 24/12


Η Ελλάδα έχει καταστεί από τη άνοιξη του 2010 «δοσομανής» χώρα, αφού έχασε τη φερεγγυότητα της και είναι εξαρτημένη από δανεισμό, ο οποίος παρέχεται από τα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ υπό επαχθείς όρους («μνημόνια»). Ο δανεισμός του είδους αυτού έχει όμως μεγάλο πολιτικό κόστος για τα πολιτικά συστήματα των κρατών-δανειστών και γι’ αυτό φαίνεται, με βάση τα σημερινά δεδομένα, μάλλον ανέφικτη η παράταση του μετά τα μέσα του 2018, όταν τελειώνει το τρέχον, τρίτο κατά σειρά, σχετικό πρόγραμμα. Και επειδή η καταβολή των τοκοχρεολυσίων του δημοσίου χρέους χωρίς νέο δανεισμό είναι ανέφικτη για διάστημα περισσότερο των λίγων μηνών, ή θα πρέπει στο επόμενο ενάμιση έτος να ανακτήσουμε τη φερεγγυότητα μας ή θα οδηγηθούμε στην χρεοκοπία.

Υπάρχουν βέβαια πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα οι οποίες έχουν θεωρητικοποιήσει τη χρεοκοπία, ανάγοντας την σε πολιτικό πρόγραμμα επανόδου σε εθνικό νόμισμα. Τούτο θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να αποτελεί μια ρεαλιστική (αν και βραχυπρόθεσμα ακόμη πιο επώδυνη) επιλογή το 2010 όταν το ελληνικό δημόσιο χρέος υπαγόταν ακόμη στο ελληνικό δίκαιο και οφειλόταν στο σύνολο του σε ιδιώτες. Σήμερα, με τα ¾ του χρέους να κατέχονται από δημόσιους/διεθνείς φορείς και με το σύνολό του σχεδόν να διέπεται από το αγγλικό δίκαιο, η επιλογή αυτή είναι εμφανώς ουτοπική. Η μονομερής παύση πληρωμών θα μας εξέθετε σε κάθε είδους οικονομικά και άλλα αντίποινα, όχι μόνο από τα άλλα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και από τα άλλα κράτη-μέλη του ΔΝΤ, δηλ. ολόκληρο τον πλανήτη, όπως άλλωστε είχα αναλύσει στην από 19.03.2015 επιστολή μου προς τον πρωθυπουργό (http://chrysogonos.blogspot.gr/2015/06/19-2015.html).

Επομένως, η επιτυχής ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και η επάνοδος στις κεφαλαιαγορές, προκειμένου να δανειζόμαστε από εκεί ως ένα «φυσιολογικό» κράτος, είναι αναγκαία για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Η πρόοδος όμως που έχει συντελεσθεί προς την κατεύθυνση αυτή είναι ακόμη αργή και μέχρι στιγμής ανεπαρκής. Στο τέλος του 2012 οι αποδόσεις των ελληνικών δεκαετών ομολόγων βρισκόταν στο αστρονομικό 13,33 % ετησίως. Στο τέλος του 2013 αυτό είχε αποκλιμακωθεί στο 8,66 %, στο τέλος του 2014 στο 8,42 % και στο τέλος του 2015 στο 8,21 %, ενώ το 2016 φαίνεται πως θα κλείσει στα επίπεδα περίπου του 7 %. Για να υπάρξει προοπτική επανόδου στις αγορές οι αποδόσεις αυτές πρέπει να κατέλθουν κατά προσέγγιση στο 3 %, όσο και εκείνο των κυπριακών και πορτογαλικών ομολόγων (δηλ. χωρών οι οποίες χρειάσθηκαν διακρατικό δανεισμό για περισσότερο διάστημα και στη συνέχεια ανέκτησαν τη φερεγγυότητα τους).

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος πρέπει να εμπεδωθεί μια αίσθηση πολιτικής σταθερότητας και να υπάρξει προοπτική σοβαρής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Η πρώτη προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο θα ήταν να γίνει ένας διάλογος ουσίας μεταξύ των κομμάτων του συνταγματικού τόξου και των συλλογικών οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων, προκειμένου να εκπονηθεί ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης, με προοπτική δεκαετιών και ανεξάρτητα από την αναμενόμενη φυσιολογική εναλλαγή των κυβερνήσεων. Μόνο έτσι μπορούμε να προσελκύσουμε σοβαρούς επενδυτές με μακροπρόθεσμο ορίζοντα αντί για τα αρπακτικά hedge funds που επιδιώκουν να αγοράσουν ακίνητα υπερχρεωμένων Ελλήνων σε εξευτελιστικές τιμές και να τα μεταπωλήσουν για να εξασφαλίσουν ένα ευκαιριακό κέρδος. Και μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα δημιουργηθούν στη χώρα μας ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες είναι απαραίτητες μέσα σε μια δεκαετία περίπου, ώστε να καταστεί βιώσιμη η ελληνική κοινωνία. Διαφορετικά η υψηλή ανεργία, συνδυαζόμενη με την υπογεννητικότητα και τη φυγή των νέων μας στο εξωτερικό, απειλεί την Ελλάδα με αποψίλωση από τον γηγενή πληθυσμό της, με απροσμέτρητες περαιτέρω συνέπειες.

Πρέπει ακόμη να σταματήσουν οι κραυγές για πρόωρες εκλογές και οι ψίθυροι περί δημοψηφίσματος και να ενισχυθεί η διαπραγματευτική μας ομάδα έναντι των δανειστών με την παρουσία παρατηρητών από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Πρέπει να αναδειχθούν οι συγκλίσεις μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων εκεί όπου υπάρχουν, π.χ. στην επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την απόκρουση των ακραίων απαιτήσεων του ΔΝΤ για τη νομοθέτηση από τώρα μέτρων για το 2019-2020, και κατά τα άλλα να πέσουν οι τόνοι της κομματικής αντιπαράθεσης και να σταματήσουν οι εκατέρωθεν υβριστικοί χαρακτηρισμοί. Για μια φορά στην ιστορία μας να δείξουμε επιτέλους ότι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης στους Έλληνες είναι ισχυρότερο από εκείνο της αυτοκαταστροφής.