Η ευκαιρία των Ευρωεκλογών

Αναδημοσίευση από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 23/2/2014.

Η ευκαιρία των Ευρωεκλογών.

        Την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκε στην Αθήνα ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ, προκειμένου να μας παραδώσει «μαθήματα για την οικονομική διακυβέρνηση». Συμπτωματικά ή όχι, ο χώρος που επελέγη ήταν το Μέγαρο Μουσικής, ο Οργανισμός του οποίου παρέδωσε προσφάτως μαθήματα μεταφόρτωσης στο χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος των δικών του χρεών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ! Πέρα όμως από μαθήματα οικονομικών, ο πρώην άρχων της ευρωζώνης είχε την καλοσύνη να μας παραδώσει και μερικά μαθήματα …δημοκρατίας. Σε συνέντευξή του μας είπε ότι το μοντέλο της τριαρχίας των δανειστών είναι δημοκρατικό, αφού «το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) συγκροτείται από Δημοκρατίες και η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκροτείται από Δημοκρατίες», ενώ η ΕΚΤ είναι απλός «παρατηρητής». Και συμπλήρωσε ότι η τελική απόφαση για την αποδοχή της «βοήθειας» λαμβάνεται από την κυβέρνηση του κράτους που τη ζήτησε.

Η τριαρχία όμως παρέχει στην Ελλάδα (και τις άλλες υπερχρεωμένες χώρες της ευρωπεριφέρειας) μόνο δανεικά και μάλιστα, στα πρώτα δύο χρόνια, με τιμωρητικό επιτόκιο. Το μεγαλύτερο μέρος (σήμερα το σύνολο) από τα δανεικά αυτά προορίζεται για την αποπληρωμή τοκοχρεωλυσίων και βέβαια, στην περίπτωση της ΕΚΤ, τούτο μεταφράζεται σε υπερκέρδη της από ελληνικά ομόλογα αγορασμένα με σημαντική έκπτωση τους στη δευτερογενή αγορά. Εξάλλου τα δάνεια συνοδεύονται από όρους τόσο επαχθείς, σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική «εξυγίανση», ώστε να οδηγούμαστε σε κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας. Η «βοήθεια» συνεπώς είναι φάρμακο χειρότερο από την αρρώστια, ενώ η κυβέρνηση Παπανδρέου τη ζήτησε, χωρίς σχετική λαϊκή εντολή (αντίθετα, κατέλαβε την εξουσία πείθοντας τους ψηφοφόρους ότι «λεφτά υπάρχουν»).

Παραπέρα διαφεύγει της προσοχής του γηραιού τραπεζίτη ότι στο ΔΝΤ μετέχουν ως γνωστό και κράτη δεν εμπίπτουν σε κανένα στοιχειωδώς υποστηρίξιμο ορισμό της δημοκρατίας, ενώ αχανής συζήτηση έχει διεξαχθεί για το περιβόητο «δημοκρατικό έλλειμμα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ούτως ή άλλως όμως οι κρίσιμες αποφάσεις για το ελληνικό μνημόνιο υπαγορεύονται στο πλαίσιο της τελευταίας από το Eurogroup, δηλ. το συμβούλιο των Υπουργών Οικονομικών των κρατών μελών της ευρωζώνης. Όση δημοκρατική νομιμοποίηση έχουν οι υπουργοί αυτοί, προέρχεται από τους εθνικούς τους «δήμους». Έτσι όμως εκείνοι, ή μάλλον ο «δήμος» (στην πραγματικότητα η άρχουσα τάξη) της οικονομικά ασύγκριτα ισχυρότερης ευρωπαϊκής χώρας, ο Υπουργός της οποίας επηρεάζει καθοριστικά τις αποφάσεις του Eurogroup, καταλήγουν να αποφασίζουν για τις τύχες της ελληνικής κοινωνίας. Το μοντέλο αυτό δεν είναι δημοκρατικό αλλά αποικιοκρατικό.

Το ζήτημα πάντως δεν είναι κυρίως θεωρητικό ή φιλοσοφικό, αλλά νομικό και. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συγκροτήθηκε ως αυτοσκοπός, αλλά ως οργανισμός στηριγμένος σε συγκεκριμένες αρχές, καταγεγραμμένες στις ιδρυτικές της συνθήκες και στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (ΧΘΔΕΕ). Τα μνημόνια, όπως επιβάλλονται με «ειδοποιήσεις» (κατ΄  ουσία εντολές) του Eurogroup προς τις «αμαρτωλές» χώρες κατ΄ επίκληση του άρθρου 126 παρ. 9 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ένωσης (ΣΛΕΕ) παραβιάζουν σειρά θεμελιωδών διατάξεων του πρωτογενούς ευρωπαϊκού δικαίου. Παραβιάζεται π.χ. η αρχή της δοτής αρμοδιότητας (άρθρο 5 Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση), διότι το Eurogroup υπαγορεύει στα ελληνικά κρατικά όργανα πολιτικές σε πεδία που εκφεύγουν από τα συμφωνημένα όρια των αρμοδιοτήτων της Ένωσης, όπως με την αποστράγγιση των πόρων και τη συνακόλουθη υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας και υγείας (άρθρα 165 και 168 ΣΛΕΕ). Ισοπεδώνονται τα κοινωνικά δικαιώματα, όπως π.χ. το δικαίωμα σε «δίκαιες» συνθήκες εργασίας (άρθρο 31 ΧΘΔΕΕ) με τον καθορισμό των μισθών σε επίπεδα κάτω του ελάχιστου ορίου αξιοπρεπούς διαβίωσης, το δικαίωμα των ηλικιωμένων «να διάγουν αξιοπρεπή και ανεξάρτητη ζωή» (άρθρο 25 ΧΘΔΕΕ) με την περικοπή των γλίσχρων συντάξεων του ΟΓΑ κ.ά., το δικαίωμα ιδιοκτησίας (άρθρο 17 ΧΘΔΕΕ) με το «κούρεμα» των ομολόγων των φυσικών προσώπων κλπ.

Οι ευρωπαϊκές «ελίτ» υποσχέθηκαν στις κοινωνίες τον παράδεισο και τώρα τις εγκλωβίζουν στη νεοφιλελεύθερη κόλαση των μνημονίων. Οι επερχόμενες ευρωεκλογές μας δίνουν την ευκαιρία να τους απαντήσουμε με τον πιο ηχηρό τρόπο.