Οι ευρωπαίοι πολίτες απαιτούν έργα και όχι λόγια, στην απασχόληση, την Παιδεία, την Υγεία και την Κοινωνική Ασφάλιση

Είναι ολοφάνερο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση εξαιτίας της δυσαρέσκειας των πολιτών απέναντί της. Το Brexit είναι η πρώτη αποχώρηση ενός κράτους μέλους και εάν δεν αλλάξουν οι ευρωπαϊκές πολιτικές, ίσως ακολουθήσουν και άλλα.

Η Ένωση πρέπει να κάνει ουσιαστικές κινήσεις για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Αντί γι' αυτό όμως βλέπουμε κινήσεις φθηνού εντυπωσιασμού, όπως οι εξαγγελίες της Συνόδου Κορυφής για ένα πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, ο οποίος στην πραγματικότητα αποτελεί αντιγραφή των διατάξεων του υφιστάμενου χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ένωσης, σχετικά με την κοινωνική προστασία. Χρειαζόμαστε έργα και όχι λόγια. Χρειαζόμαστε πολιτικές που θα στηρίξουν την απασχόληση, την Παιδεία, την Υγεία και την Κοινωνική Ασφάλιση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Για να γίνουν αυτά χρειαζόμαστε αύξηση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μεγαλύτερη συνεισφορά από τα οικονομικά εύρωστα κράτη - μέλη. Αλλάξτε πολιτική πριν να είναι πολύ αργά.

Ευχαριστώ

Η Ευρώπη πρέπει να δείξει αλληλεγγύη, στην τραγωδία της Δυτικής Αττικής

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή ανθρώπινη τραγωδία με δεκάδες νεκρούς, ως συνέπεια αφενός των ακραίων καιρικών φαινομένων που προκαλεί η κλιματική αλλαγή και αφετέρου της έλλειψης επαρκούς αντιπλημμυρικού σχεδιασμού.

Η Ευρώπη πρέπει να δείξει την αλληλεγγύη της.

Η Ευρώπη όμως αυτή τη στιγμή είναι αμφίβολο αν έχει τα θεσμικά εργαλεία, που θα της επέτρεπαν να δείξει την αλληλεγγύη αυτή. Πρέπει λοιπόν να αναθεωρηθεί ο κανονισμός για το Ταμείο Αλληλεγγύης. Το όριο του 1,5% του περιφερειακού ΑΕΠ, πρώτον είναι υπερβολικά ανελαστικό και αυτό φαίνεται στη περίπτωση της περιφέρειας Αττικής, που είναι μια τεράστια περιφέρεια με το μισό σχεδόν ΑΕΠ της Ελλάδας και άρα είναι περίπου αδύνατον ή πάρα πολύ δυσχερές να κινητοποιείται το Ταμείο και αφετέρου είναι ένα όριο που κακώς εκφράζεται μόνον από οικονομική άποψη, ενώ θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη ο ανθρώπινος παράγων. Είναι αδιανόητο να έχουμε δεκάδες νεκρούς και να μην συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να δοθεί βοήθεια από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Πρέπει να αναθεωρηθεί λοιπόν ο κανονισμός, ώστε να γίνει πιο ευέλικτος και πιο ανθρωπιστικός.

Σας ευχαριστώ πολύ.  

Ο Κώστας Χρυσόγονος στη ΔΙΟΝ Τηλεόραση

Απάντηση της Επιτροπής σε γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για την παιδική φτώχεια και την υλοποίηση του κοινού πλαισίου στρατηγικής για μια νέα Ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 28/11/2017

Σε ερώτηση που κατέθεσε ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παιδική φτώχεια με αφορμή πρόσφατη έρευνα της UNICEF που καταδεικνύει ότι η ΕΕ υπολείπεται στην εξάλειψή της και εν γένει στην εκπλήρωση των συμφωνηθέντων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, η Επιτροπή απάντησε ότι συμμερίζεται τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας. Έτσι επιβεβαιώνονται τα σχετικά στοιχεία που παρέθεσε ο Κώστας Χρυσόγονος. Σημείωσε μάλιστα ότι το 2015, το 26,9 % των παιδιών αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 37,8 %. Παράλληλα, το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού για τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας ήταν 24,7 % (ΕΕ) και 39,4 % (Ελλάδα).

Αν και η Επιτροπή απέφυγε να λάβει ευθέως θέση στο ερώτημα του Κώστα Χρυσόγονου, για το αν θεωρεί ότι η εμμονή στην άσκηση πολιτικών λιτότητας λειτουργεί προς όφελος της ευημερίας των παιδιών και εν γένει των πολιτών και εξυπηρετεί την επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, επισήμανε ωστόσο ότι τα πολύ υψηλά ποσοστά φτώχειας σε χώρες όπως η Ελλάδα είναι συνέπεια της εξαιρετικά σοβαρής και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, σε συνδυασμό με ένα ανεπαρκές σύστημα κοινωνικής προστασίας. Για την ουσιαστική βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της παιδικής φτώχειας, η Επιτροπή αναφέρει γενικόλογα ότι η χώρα πρέπει να επιστρέψει σε πορεία βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Αναγκαία είναι και η εξασφάλιση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών, σε συνδυασμό με μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας.

Σε ό,τι αφορά τους τρόπους υλοποίησης της νέας «Ευρωπαϊκής Κοινής Αντίληψης για την Ανάπτυξη» για την αντιμετώπιση μεταξύ άλλων και της παιδικής φτώχειας, η Επιτροπή περιορίζεται περισσότερο σε γενικές εκτιμήσεις και προβλέψεις παρά στην υπόδειξη συγκεκριμένων τρόπων δράσης. Δηλώνει ότι η νέα «Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη» αντιπροσωπεύει ένα νέο κοινό όραμα για την αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ και των κρατών μελών της. Η εξάλειψη της φτώχειας παραμένει πρωταρχικός στόχος της αναπτυξιακής πολιτικής, ενώ εκτιμά ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε όσους βρίσκονται σε μειονεκτική, ευάλωτη και περιθωριοποιημένη θέση, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών. Μεταξύ των δράσεων που θα καλύψουν τις ειδικές ανάγκες των νέων σε όλο τον κόσμο περιλαμβάνονται η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών των παιδιών, η αντιμετώπιση του υποσιτισμού και της κακής διατροφής, η βελτίωση της κοινωνικής προστασίας και η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, η αύξηση της ποιοτικής απασχόλησης και των ευκαιριών επιχειρηματικότητας, η ενίσχυση των δεξιοτήτων τους και η πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες και υπηρεσίες. Η Επιτροπή προβλέπει μάλιστα ότι στο πλαίσιο της νέας κοινής αντίληψης, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα βελτιώσουν περαιτέρω τον τρόπο συνεργασίας τους, μεταξύ άλλων αναπτύσσοντας καλύτερες σχέσεις συνεργασίας, στις οποίες θα λαμβάνονται υπόψη τα αντίστοιχα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους. αντιπροσωπεύει ένα νέο κοινό όραμα για την αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ και των κρατών μελών της. Συμπερασματικά, αν και η Επιτροπή παραδέχεται το οξυμένο πρόβλημα της παιδικής φτώχειας στην Ελλάδα ως συνέπεια της εξαιρετικά σοβαρής και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, δεν δεσμεύεται ότι θα λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της. 


Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης και της απάντησης:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-004258/2017 προς την Επιτροπή 
Άρθρο 130 του Κανονισμού
Kostas Chrysogonos (GUE/NGL)
Θέμα: Παιδική φτώχεια και υλοποίηση του κοινού πλαισίου στρατηγικής για μια "νέα Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη"

Πρόσφατη έρευνα της UNICEF καταδεικνύει ότι η ΕΕ υπολείπεται στην εξάλειψη της παιδικής φτώχειας και εν γένει στην εκπλήρωση των συμφωνηθέντων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΕ) [1]. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα και στις χώρες υψηλού εισοδήματος κατά μέσο όρο περίπου 1 στα 5 παιδιά ζει σε σχετική εισοδηματική φτώχεια, ενώ 1 στα 8 παιδιά αντιμετωπίζει επισιτιστική ανασφάλεια. Ειδικότερα, η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την παιδική φτώχεια κατατάσσεται στην 31η θέση από τις 41 χώρες της ΕΕ/ΟΟΣΑ. Εκτιμάται ότι το 25,5% των παιδιών στην Ελλάδα ζουν σε σχετική εισοδηματική φτώχεια, ενώ το 39% των παιδιών βιώνουν πολυδιάστατη φτώχεια [2]. Επισημαίνεται ακόμη ότι τα υψηλότερα εισοδήματα δεν οδηγούν αυτόματα σε βελτίωση της παιδικής φτώχειας, καθώς συχνά συνοδεύονται από εμβάθυνση των ανισοτήτων [3]. Δεδομένου ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη υπέγραψαν πρόσφατα κοινό πλαίσιο στρατηγικής για μια «νέα Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη» με πρωταρχικό στόχο την εξάλειψη της φτώχειας, την ενίσχυση της αναπτυξιακής συνεργασίας και γενικά την επίτευξη των ΣΒΕ [4], ερωτάται η Επιτροπή:

1. Συμφωνεί με τα πορίσματα της έρευνας;
2. Θεωρεί ότι η εμμονή στην άσκηση πολιτικών λιτότητας λειτουργεί προς όφελος της ευημερίας των παιδιών και, κατ’ επέκταση, των πολιτών και εξυπηρετεί την επίτευξη των συμφωνηθέντων ΣΒΕ;
3. Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους προτίθεται να υλοποιήσει το ανωτέρω πλαίσιο στρατηγικής;


EL
E-004258/2017
Απάντηση του Αντιπροέδρου κ. Dombrovskis
εξ ονόματος της Επιτροπής
(22.9.2017)


1. Η Επιτροπή συμμερίζεται σε γενικές γραμμές τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF). Σύμφωνα με την ετήσια επισκόπηση «Απασχόληση και κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη - 2017» [5], ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού παραμένει σημαντική πρόκληση, ιδίως στις χώρες της Βαλτικής και τα κράτη μέλη της Νότιας Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Το 2015, το 26,9 % των παιδιών αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 37,8 %. Το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού για τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας ήταν 24,7 % (ΕΕ) και 39,4 % (Ελλάδα).

2. Τα πολύ υψηλά ποσοστά φτώχειας σε χώρες όπως η Ελλάδα είναι συνέπεια της εξαιρετικά σοβαρής και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, σε συνδυασμό με ένα ανεπαρκές σύστημα κοινωνικής προστασίας. Για την ουσιαστική βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της παιδικής φτώχειας, η χώρα πρέπει να επιστρέψει σε πορεία βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Προς τούτο είναι αποφασιστικής σημασίας η εξασφάλιση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών, σε συνδυασμό με μεταρρυθμιστικές προσπάθειες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας.

3. Η νέα «Ευρωπαϊκή Κοινή Αντίληψη για την Ανάπτυξη» [6] αντιπροσωπεύει ένα νέο κοινό όραμα για την αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ και των κρατών μελών της και αποτελεί τμήμα της ευρύτερης απάντησης στο θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τους συναφείς Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η εξάλειψη της φτώχειας παραμένει πρωταρχικός στόχος της αναπτυξιακής πολιτικής. Η κοινή αντίληψη τονίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε όσους βρίσκονται σε μειονεκτική, ευάλωτη και περιθωριοποιημένη θέση, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών. Μεταξύ των δράσεων που θα καλύψουν τις ειδικές ανάγκες των νέων σε όλο τον κόσμο περιλαμβάνονται η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών των παιδιών, η αντιμετώπιση του υποσιτισμού και της κακής διατροφής, η βελτίωση της κοινωνικής προστασίας και η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, ύδρευσης και αποχέτευσης, η προώθηση της συμμετοχής και της προστασίας από τις διακρίσεις, η αύξηση της ποιοτικής απασχόλησης και των ευκαιριών επιχειρηματικότητας, η ενίσχυση των δεξιοτήτων τους και η πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες και υπηρεσίες, καθώς και η ενίσχυση των δικαιωμάτων και της χειραφέτησής τους. Στο πλαίσιο της νέας κοινής αντίληψης, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα βελτιώσουν περαιτέρω τον τρόπο συνεργασίας τους, μεταξύ άλλων αναπτύσσοντας καλύτερες σχέσεις συνεργασίας, στις οποίες θα λαμβάνονται υπόψη τα αντίστοιχα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους.

________________________________________

[1] https://www.unicef-irc.org/publications/pdf/RC14_eng.pdf

[2] http://www.liberal.gr/arthro/145201/epikairotita/2017/-ereuna-Unicef-i-ellada-25i-se-katataxi-29-choron-os-pros-tin-isonproodo-gia-tin-euimeriasin-ton-paidion.html

[3] Ibid, σ. 52 επ.

[4] Πρβλ. ενδεικτικά http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-1503_el.htm

[5] http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=8030&furtherPubs=yes

[6] 2017/C 210/01

Πρόσκληση από Κώστα Χρυσόγονο για την ανοιχτή πολιτική εκδήλωση διαλόγου την Παρασκευή 1.12.2017 στη Θεσσαλονίκη

Ο Κώστας Χρυσόγονος στο κανάλι "BLUE SKY" με τον Άκη Παυλόπουλο

Απάντηση της Επιτροπής σε γραπτή ερώτηση του Κ. Χρυσόγονου για την ενίσχυση της αποκέντρωσης

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 23/11/2017

Σε ερώτηση που κατέθεσε ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάγκη ανάπτυξης των περιφερειακών περιοχών με στόχο την προσέλκυση εργαζομένων που θα οδηγήσει στην αναβάθμισή τους, απάντησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Επιτροπή επισήμανε σιβυλλικά στην απάντησή της ότι δεν είναι στις προθέσεις της να ενισχύσει μέσω των πολιτικών την ούτε την αστυφιλία, ούτε την αποκέντρωση. Από αυτό συνάγεται ότι τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων προς την κατεύθυνση της αποκέντρωσης. Η Επίτροπος Creţu σημείωσε ωστόσο ότι η ΕΕ στοχεύει στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των περιφερειών της. Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε μάλιστα ότι ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στις αγροτικές περιοχές, στις περιοχές που επηρεάζονται από τη βιομηχανική μετάβαση, καθώς και στις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, όπως ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες υπερβόρειες περιφέρειες και οι νησιωτικές, οι διασυνοριακές και οι ορεινές περιφέρειες. Η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη γενικά και αόριστα, ότι η πολιτική για τη συνοχή, ιδίως μέσω έξυπνων στρατηγικών εξειδίκευσης, βοηθά να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα των περιφερειών, ώστε να υπάρξει ανάπτυξη και να υποστηριχθεί η βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη της ΕΕ στο σύνολό της.
Τέλος, η Επιτροπή υπογράμμισε τις ευθύνες των κρατών μελών στην ορθή διαχείριση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών κονδυλίων. Υπό αυτό το πρίσμα, τόνισε ότι τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ενωσιακή χρηματοδότηση και τεχνογνωσία για να αντιμετωπίσουν σύγχρονες προκλήσεις, να βελτιώσουν την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, σε αποτελεσματικά μέσα μεταφοράς, αξιόπιστα ενεργειακά δίκτυα και ευρυζωνική κάλυψη, καθώς και να ενισχύσουν την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Παραμένει ωστόσο ανοιχτό το ερώτημα, αν η εν λόγω περιορισμένη χρηματοδότηση είναι ικανή να τονώσει αποτελεσματικά τις αναπτυξιακές προοπτικές των οικονομικά ασθενέστερων κρατών μελών, όπως η Ελλάδα. Και τούτο, την ίδια στιγμή μάλιστα που σε αυτές τις χώρες, με τη συμμετοχή και εποπτεία της ΕΕ, εφαρμόζονται πολιτικές που πλήττουν δυσβάστακτα την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και εν γένει την ομαλή οικονομική ζωή.


Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης και της απάντησης:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-006215/2017
προς την Επιτροπή
Άρθρο 130 του Κανονισμού
Kostas Chrysogonos (GUE/NGL)
Θέμα: Προκαλεί προβλήματα η συγκέντρωση πληθυσμού και πλούτου σε μητροπολιτικές περιοχές

Σύμφωνα με έκθεση της Eurostat, το μερίδιο που αναλογεί στην παραγωγή πλούτου από τις μητροπολιτικές και αστικές περιοχές στα κράτη μέλη της ΕΕ ανέρχεται σε περίπου 70% [1], γεγονός που συνεπάγεται και τη συγκέντρωση πληθυσμού στις περιοχές αυτές. Η πραγματικότητα αυτή είναι εμφανής ιδιαίτερα σε κράτη μέλη τα οποία δεν διαθέτουν τη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή των κρατών της βόρειας Ευρώπης. Καθώς διανύουμε μια περίοδο διαφοροποίησης του παραγωγικού μοντέλου σε όλο τον κόσμο, η ανάγκη ανάπτυξης των περιφερειακών περιοχών με στόχο την προσέλκυση εργαζομένων θα οδηγούσε στην αναβάθμισή τους, με θετικές οικονομικές αλλά και περιβαλλοντικές συνέπειες, χάρη στη μείωση του πληθυσμού των μητροπολιτικών περιοχών.

Ερωτάται η Επιτροπή:

Ποιες δράσεις σχεδιάζει ώστε να δοθούν ευκαιρίες αποκέντρωσης, ειδικότερα στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση και χρειάζονται προοπτικές αναδόμησης με στόχο την οικονομική ανάκαμψη;


EL
E-006215/2017
Απάντηση της κ. Creţu
εξ ονόματος της Επιτροπής
(21.11.2017)

Τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός των πολιτών της ΕΕ που ζουν σε πόλεις και μητροπολιτικές περιοχές έχει αυξηθεί σταθερά, γεγονός το οποίο οφείλεται σε πολλούς κοινωνικοοικονομικούς και ιστορικούς λόγους. Δεν είναι στις προθέσεις της Επιτροπής να ενισχύσει μέσω των πολιτικών της είτε την αστυφιλία είτε την αποκέντρωση.

Η ΕΕ επιδιώκει να προωθήσει τη συνολική της ανάπτυξη και να ενισχύσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της. Ειδικότερα, η ΕΕ στοχεύει στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των περιφερειών της. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις αγροτικές περιοχές, στις περιοχές που επηρεάζονται από τη βιομηχανική μετάβαση, καθώς και στις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, όπως οι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες υπερβόρειες περιφέρειες και οι νησιωτικές, οι διασυνοριακές και οι ορεινές περιφέρειες.

Η πολιτική για τη συνοχή, ιδίως μέσω έξυπνων στρατηγικών εξειδίκευσης, βοηθά να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα των περιφερειών, ώστε να υπάρξει ανάπτυξη και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να υποστηριχθεί η βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη της ΕΕ στο σύνολό της. Τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ενωσιακή χρηματοδότηση και τεχνογνωσία για να αντιμετωπίσουν τις κυριότερες προκλήσεις, να βελτιώσουν την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, σε αποτελεσματικά μέσα μεταφοράς, αξιόπιστα ενεργειακά δίκτυα και ευρυζωνική κάλυψη, καθώς και να ενισχύσουν την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.

________________________________________

[1] http://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/8222062/KS-HA-17-001-EN-N.pdf/eaebe7fa-0c80-45af-ab41-0f806c433763

Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για τους εξονυχιστικούς ελέγχους που υφίστανται στη Γερμανία οι επιβάτες από την Ελλάδα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 23/11/2017

Ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος κατέθεσε γραπτή ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με αφορμή τις συνθήκες εκτός Σένγκεν που ταξιδεύουν οι Έλληνες επιβάτες στη Γερμανία. Οι γερμανικές αρχές υποχρεώνουν τα αεροπλάνα από την Ελλάδα να προσγειώνονται σε ειδικές εξόδους και να ελέγχουν εξονυχιστικά τους επιβάτες. Με αυτή την πρακτική παρακάμπτονται οι κανόνες της συνθήκης Σένγκεν, ενώ οι επιβάτες από την Ελλάδα, ανεξαρτήτως διαβατηρίου υφίστανται απίστευτη ταλαιπωρία, καθώς οδηγούνται με πούλμαν σε ειδικούς χώρους ελέγχου με ατελείωτες ουρές κόσμου και υπερβολικούς χρόνους αναμονής. Στη πραγματικότητα τα μέτρα αυτά μεταχειρίζονται την Ελλάδα ως χώρα εκτός Σένγκεν.
 Στο πλαίσιο αυτό, ο Έλληνας ευρωβουλευτής καλεί την επιτροπή να απαντήσει αν συνάδει αυτά τα μέτρα συνάδουν με το δίκαιο της ΕΕ, καθώς και σε ποιες ενέργειες σχεδιάζει να προβεί, προκειμένου να σταματήσει αυτή η πρακτική;


Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:

Από τις αρχές Νοεμβρίου 2017, η Γερμανία πραγματοποιεί ελέγχους στα αεροδρόμια και τα σύνορά της που αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τους επιβάτες που προέρχονται από την Ελλάδα. Τα αεροπλάνα που έρχονται από την Ελλάδα υποχρεώνονται να προσγειώνονται σε ειδικές εξόδους προκειμένου να ελεγχθούν εξονυχιστικά όλοι οι επιβάτες. Πρόκειται για λεπτομερείς ελέγχους που δεν είναι ούτε στοχευμένοι, ούτε περιορισμένοι στο χρόνο και στο εύρος τους, καθώς προβλέπεται ότι θα ισχύσουν τουλάχιστον ως το Μάιο του 2018. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι επιβάτες από την Ελλάδα να υφίστανται διακριτική μεταχείριση και υπέρμετρη ταλαιπωρία σε σύγκριση με τους επιβάτες που έρχονται από άλλα κράτη μέλη [1]. Oι επιβάτες από την Ελλάδα υποβάλλονται σε μία ιδιότυπη καραντίνα. Οδηγούνται με πούλμαν σε ειδικούς χώρους ελέγχου μόνο για επιβάτες εκτός Σένγκεν (με επιγραφή ‘for travellers from Greece only’), όπου ο χρόνος αναμονής είναι υπερβολικός, καθώς όλοι, ανεξαρτήτως διαβατηρίου, είναι υποχρεωμένοι να ελεγχθούν εξονυχιστικά και να απαντήσουν αναλυτικά σε λεπτομερείς ερωτήσεις για το σκοπό του ταξιδιού τους, τη διάρκεια παραμονής τους στη Γερμανία κ.ά.[2] Τα μέτρα αυτά δε συνάδουν ούτε με τις δεσμεύσεις του άρθρου 3 ΣΕΕ, ούτε με τις διατάξεις της Συνθήκης του Σένγκεν.

Ερωτάται η Επιτροπή:
1) Πώς σχολιάζει αυτή την πρακτική;
2) Σε ποιες ενέργειες σχεδιάζει να προβεί, προκειμένου να σταματήσει αυτή η πρακτική;

________________________________________

[1] Βλ. https://www.efsyn.gr/arthro/ti-trehei-me-toys-ellines-epivates-sti-germania

[2] Βλ. http://www.protothema.gr/greece/article/731868/to-xespasma-ellina-epivati-gia-tin-karadina-sta-germanika-aerodromia/

Κάλεσμα διαλόγου με την κοινωνία και τους πολίτες: 1/12 Θεσσαλονίκη & 09/12 Αθήνα

Μετά την αποχώρησή της από το Σύριζα, η ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ ολοκληρώνει τον μετασχηματισμό της σε αυτόνομη πολιτική κίνηση, με δύο ανοιχτές εκδηλώσεις διαλόγου με την κοινωνία και τους πολίτες.

Την 1η Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη και στις 9 Δεκεμβρίου στην Αθήνα.

Καλούμε όλες και όλους, όσοι θέλουν να συμμετάσχουν στο νέο αυτό ξεκίνημα, να πάρουν μέρος και να συμβάλλουν, τόσο στο προσδιορισμό της νέας μας ονομασίας, όσο και στο σχεδιασμό του καταστατικού μας και της πολιτικής μας πρότασης. Μιας πρότασης, της οποίας βασικό χαρακτηριστικό είναι η αποδόμηση του πελατειακού συστήματος και η ανασυγκρότηση της χώρας σε νέες και πιο υγιείς βάσεις, ούτως ώστε να καταφέρουμε να πετύχουμε ανάπτυξη για τον τόπο, ανάπτυξη για τους πολίτες, δουλειές για τους νέους μας, ώστε να σταματήσουν να φεύγουν στο εξωτερικό. Να καταφέρουμε να γίνουμε κοινωνικά βιώσιμοι. Να καταφέρουμε να αποκτήσει ο Ελληνισμός ένα μέλλον στον ελλαδικό χώρο.  

 

Η πολύνεκρη πλημμύρα στη Μάνδρα αναδεικνύει ανάγλυφα τις παθογένειες του ελληνικού κράτους και της κοινωνίας μας

Η πολύνεκρη πλημμύρα στη Μάνδρα αναδεικνύει ανάγλυφα τις παθογένειες του ελληνικού κράτους και της κοινωνίας μας. Οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος είναι αυταπόδεικτες.

Εκείνοι που κυβερνούσαν τις προηγούμενες δεκαετίες επέτρεψαν την οικοδόμηση πάνω σε ρέματα, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για να θρηνήσουμε θύματα και εκείνοι που κυβερνούν σήμερα, παρέλειψαν να υλοποιήσουν τον υφιστάμενο αντιπλημμυρικό σχεδιασμό την τελευταία τριετία και έγιναν έτσι συνένοχοι των προκατόχων τους στο έγκλημα αυτό. Το χειρότερο είναι πως ακόμη και σήμερα, όλοι τους, παλιοί και νέοι εξουσιαστές, αρνούνται να κάτσουν σε ένα τραπέζι και να συμφωνήσουν στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν τα επόμενα χρόνια, ώστε τουλάχιστον να μην θρηνήσουμε και άλλα θύματα.

Χρειαζόμαστε ένα διαφορετικό πολιτικό σύστημα. Ένα πολιτικό σύστημα που θα παράγει πολιτική ωφέλιμη για τους πολίτες και για το κοινωνικό σύνολο και όχι ανούσιες φραστικές αντεγκλήσεις και προσωπικές εξυπηρετήσεις.

Πρέπει να πάρουμε τη χώρα μας, στα χέρια μας.  

 

Κοινωνικό Μέρισμα: Η χώρα δεν χρειάζεται αναδιανομή εξαθλίωσης. Η χώρα χρειάζεται ανάπτυξη!

Το λεγόμενο κοινωνικό μέρισμα είναι στην πραγματικότητα προσχηματικό. Τα μισά περίπου χρήματα οφείλονται από το κράτος στους νόμιμους δικαιούχους και συνεπώς η διανομή τους δεν συνιστά κατά κανένα τρόπο μέρισμα. Τα υπόλοιπα μισά είναι ένα εφάπαξ βοήθημα για μερικές εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες, που ανακουφίζει προσωρινά μόνο τα προβλήματά τους, χωρίς να έχει καμιά προοπτική για το μέλλον.

Η χώρα δεν χρειάζεται αναδιανομή εξαθλίωσης. Η χώρα χρειάζεται ανάπτυξη και για να έρθει ανάπτυξη πρέπει να διορθώσουμε τις παθογένειες που υπάρχουν στο ελληνικό κράτος και κυρίως να αποδομήσουμε το πελατειακό σύστημα. Αυτό το οποίο οικοδόμησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, επί δεκαετίες και εξακολουθεί να το υπηρετεί και να το οικοδομεί παραπέρα, η σημερινή κυβέρνηση.

Χρειαζόμαστε μια διαφορετική πολιτική. Χρειαζόμαστε μια πολιτική που θα παράγεται από τους πολίτες, με πιο άμεση συμμετοχή και θα παράγει ωφέλιμο αποτέλεσμα, για τους πολίτες και για το κοινωνικό σύνολο

Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση των καταναλωτικών δαπανών στην Ελλάδα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 17/11/2017

Γραπτή ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε ο ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος επιχειρώντας να αναδείξει το θέμα της συνεχιζόμενης συρρίκνωσης των καταναλωτικών δαπανών, αλλά και τη μείωση της αποταμίευσης των ελληνικών νοικοκυριών ως συνέπεια της εφαρμογής του οικονομικού προγράμματος που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα. Ο Κώστας Χρυσόγονος σημείωσε ότι τα το οικονομικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, υπό την έγκριση και επίβλεψη ενωσιακών θεσμών, επιβαρύνει δυσβάστακτα τα νοικοκυριά και οδηγεί σε οικονομική συρρίκνωση και φτωχοποίηση των πολιτών. Κάλεσε την Επιτροπή να εκφράσει τη γνώμη της απέναντι στα παραπάνω, αλλά και να ξεκαθαρίσει, αν συμμετέχει και με ποιους τρόπους στην κατάρτιση αυτής της πολιτικής. Ρώτησε τέλος, αν η ΕΕ υπό το πρίσμα των δυσμενών οικονομικών συνεπειών για τα ελληνικά νοικοκυριά, προτίθεται να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αλλαγή της πολιτικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών και την αποτελεσματική ενίσχυση της οικονομίας της Ελλάδας και ιδιαίτερα των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών;


Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

Συνεχιζόμενη συρρίκνωση των καταναλωτικών δαπανών στην Ελλάδα

Στοιχεία της Eurostat καταγράφουν ότι το 23,7% των Ευρωπαίων πολιτών και το 35,7% των Ελλήνων ζουν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού [1]. Ειδικά σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η κατανάλωση των νοικοκυριών το 2016 μειώθηκε κατά 2,7 δισ. ευρώ (μείωση 2,3% συγκριτικά με το 2015) [2]. Ομοίως, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που εξυπηρετούν νοικοκυριά περιορίστηκε κατά 1,3 δισ. ευρώ (μείωση 1% συγκριτικά με το 2015). Συγχρόνως, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών το 2016 μειώθηκε 6,8%, έναντι 5,4% το 2015 [3]. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο οι φόροι επί των προϊόντων το 2016 αυξήθηκαν κατά 7,8% [4]. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι το οικονομικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, αλλά και συναφή προγράμματα που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες, υπό την έγκριση και επίβλεψη ενωσιακών θεσμών, επιβαρύνει δυσβάστακτα τα νοικοκυριά, οδηγώντας σε οικονομική συρρίκνωση και φτωχοποίηση των πολιτών.

Ερωτάται η Επιτροπή:
1) Πώς σχολιάζει τα παραπάνω στοιχεία;
2) Συμμετέχει η ΕΕ στην κατάρτιση αυτής της πολιτικής και με ποιους τρόπους;
3) Ενόψει αυτών των συνεπειών, σχεδιάζει η ΕΕ να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αλλαγή της πολιτικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών και την αποτελεσματική ενίσχυση της οικονομίας της Ελλάδας και ιδιαίτερα των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών;

________________________________________

[1] http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Europe_2020_indicators_-_poverty_and_social_exclusion

[2] http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SEL39/;

http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1576274/ptosh-23-sto-eisodhma-ton-noikokyrion-to-2016.html

[3] http://www.capital.gr/oikonomia/3252230/sterepsan-oi-apotamieuseis-exasan-eisodima-2-7-dis-euro-oi-ellines-to-2016

[4] Ibid.

Γραπτή ερώτηση του Κώστα Χρυσόγονου για τη θαλάσσια ρύπανση

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες , 17/11/2017

Ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος κατέθεσε γραπτή ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη θαλάσσια ρύπανση με αφορμή τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ». Ο Έλληνας ευρωβουλευτής επισήμανε ότι η ρύπανση των θαλασσών από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η ρίψη ή διαρροή πετρελαιοειδών στην θάλασσα αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας. Εκατομμύρια πτηνά, ψάρια και χιλιάδες θαλάσσια θηλαστικά υπολογίζεται ότι πεθαίνουν κάθε χρόνο μόνο από την κατανάλωση υπολειμμάτων και πλαστικών απορριμμάτων που καταλήγουν στη θάλασσα. Τόνισε επίσης ότι από την θαλάσσια ρύπανση επηρεάζεται και η τροφική αλυσίδα με αποτέλεσμα να απειλείται η υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ο ευρωβουλευτής καλεί την Επιτροπή να απαντήσει, αν έχει διερευνήσει επαρκώς τις επιπτώσεις αυτών των φαινομένων στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Τέλος ζητά να από την Κομισιόν να ενημερώσει τους πολίτες με ποιους τρόπους και μέσα σκοπεύει να δράσει για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης αλλά και την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλεί.


Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης:

Η θαλάσσια ρύπανση από ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η ρίψη αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών, η απορροή φυτοφαρμάκων και άλλων αστικών ή βιομηχανικών λυμάτων, η ρίψη ή διαρροή πετρελαιοειδών στη θάλασσα αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, όχι μόνο για την ΕΕ, αλλά και διεθνώς [1]. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η ρύπανση του Σαρωνικού κόλπου, το Σεπτέμβριο του 2017, από τη διαρροή σημαντικής ποσότητας πετρελαιοειδών εξαιτίας της βύθισης δεξαμενόπλοιου [2]. Είναι ενδεικτικό ότι εκατομμύρια πτηνά, ψάρια και περίπου 100.000 θαλάσσια θηλαστικά υπολογίζεται ότι πεθαίνουν κάθε χρόνο μόνο από την κατανάλωση υπολειμμάτων πλαστικών απορριμμάτων που καταλήγουν στη θάλασσα [3]. Παρατηρείται ακόμη ότι η θαλάσσια ρύπανση διεισδύει συχνά στην τροφική αλυσίδα, με αποτέλεσμα μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων θαλάσσιων ειδών να προσβάλλεται ή να απειλείται η υγεία εκατομμυρίων ανυποψίαστων ανθρώπων [4].

Ερωτάται η Επιτροπή:
1) Έχει διερευνήσει επαρκώς τις επιπτώσεις αυτών των φαινομένων στον άνθρωπο και το περιβάλλον;
2) Με ποιους τρόπους και μέσα σκοπεύει να δράσει για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, αλλά και την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλεί;

________________________________________

[1] Πρβλ. https://serc.carleton.edu/NAGTWorkshops/health/case_studies/plastics.html; http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4676275/;

http://www.greenpeace.org/greece/Global/greece/report/2006/8/591349.pdf;

http://www.itopf.com/knowledge-resources/data-statistics/statistics/

[2] Πρβλ. http://www.protothema.gr/greece/article/714688/i-petrelaiokilida-troei-ton-saroniko-katastrafike-perivallon-kai-epiheiriseis/

[3] Πρβλ. http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/ioc-oceans/focus-areas/rio-20-ocean/blueprint-for-the-future-we-want/marine-pollution/facts-and-figures-on-marine-pollution/

[4] Πρβλ. Bosch a.o., Heavy metals in marine fish meat and consumer health, SCI 2016, p. 32 ff.

Ο Κώστας Χρυσόγονος στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου για την προστασία των καταναλωτών

     

Ο Κώστας Χρυσόγονος στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών. 


Ομιλία του ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου

"Η Έκθεση για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών με στόχο την προστασία των καταναλωτών αποτελεί μέρος της συζήτησης του νέου κανονισμού. 
Η ταχύτατη ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου σε ψηφιακό περιβάλλον προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες αλλά παράγει και σημαντικούς κινδύνους για τους καταναλωτές, με αρνητικές οικονομικές συνέπειες σε ατομικό, κρατικό και ενωσιακό επίπεδο. Τούτο οδηγεί σε υπονόμευση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών προς τις διασυνοριακές συναλλαγές. Υπολογίζεται πως περίπου το 1/3 των ιστότοπων ηλεκτρονικού εμπορίου παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία προστασίας του καταναλωτή.
Συνεπώς, δεν αρκεί η θεωρητική αναβάθμιση των δυνατοτήτων των εθνικών αρχών που προβλέπει ο νέος κανονισμός. Οφείλουμε στην πράξη να ενισχύσουμε τις δυνατότητες των αρχών, ιδιαίτερα των πλέον ευάλωτων οικονομικά κρατών της Ένωσης, με στόχο την καταπολέμηση αθέμιτων πρακτικών που απειλούν τους πολίτες και την οικονομία."
 

Αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο για την περιβαλλοντική ευθύνη στην ΕΕ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 10/11/2017

Έγκριση ψηφίσματος στην Ολομέλεια για την εφαρμογή της Οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη - Σημασία 

Με μεγάλη πλειοψηφία (502 ψήφοι υπέρ, 74 κατά και 35 αποχές) [1] ψηφίστηκε στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου (26.10.2017) ψήφισμα για την εφαρμογή της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας (2016/2251(INI)) [2]. Ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος διαδραμάτισε καίριο ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του ψηφίσματος, ως σκιώδης εισηγητής της ευρωομάδας της Αριστεράς. Οι τροπολογίες που κατέθεσε στο πλαίσιο της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων έγιναν στο σύνολό τους δεκτές, τόσο στην ψηφοφορία της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων, όσο και στην τελική ψηφοφορία της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου [3].
Το παρόν ψήφισμα αποσκοπεί να συμβάλλει στη βελτίωση εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας, που αφορά το κρίσιμο θέμα της βιώσιμης ισορροπίας ανάμεσα στην ανθρώπινη δραστηριότητα και το περιβάλλον. Στο επίκεντρο της προσοχής βρίσκεται η πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας, που αφορά τους φυσικούς οικότοπους, τα είδη χλωρίδας και πανίδας, τα επιφανειακά, υπόγεια και θαλάσσια ύδατα, καθώς και τη ρύπανση του εδάφους, εφόσον αυτή προκαλεί σοβαρό κίνδυνο δυσμενών συνεπειών για την ανθρώπινη υγεία.

Αδυναμίες στην εφαρμογή της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη 

Το παρόν ψήφισμα, υιοθετώντας τροπολογίες του Έλληνα ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου υπογραμμίζει μεταξύ άλλων τις βασικές αδυναμίες της εν λόγω ευρωπαϊκής οδηγίας. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι λόγω της εκτενούς διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στο πλαίσιο αυτής της οδηγίας και της σημαντικής έλλειψης σαφήνειας και ενιαίας εφαρμογής βασικών εννοιών, καθώς και λόγω ελλιπούς επιστημονικής αξιολόγησης, η μεταφορά αυτής της οδηγίας στα κράτη μέλη δεν έχει οδηγήσει ως τώρα σε ίσους όρους ανταγωνισμού. Επισημαίνεται ακόμη ότι η οδηγία παρουσιάζει ανομοιογένεια, τόσο από νομικής όσο και από πρακτικής άποψης. Κατά συνέπεια, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να καταστεί δυνατή η εναρμόνιση της σχετικής νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ (βλ. παρ. 4 ψηφίσματος / τροπολ. 6 ΚΧ).
Ακόμη, αναφέρεται ότι η διαφορετική ερμηνεία και εφαρμογή της έννοιας του «ορίου σημαντικότητας» για την περιβαλλοντική ζημία από τα κράτη μέλη αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια για την αποτελεσματική και ομοιόμορφη εφαρμογή της οδηγίας. Συγχρόνως, επισημαίνεται ότι τα στοιχεία σχετικά με τις διοικητικές δαπάνες των δημόσιων αρχών για την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντική ζημίας, όπως στοιχεία σχετικά με την εφαρμογή συμπληρωματικής και αντισταθμιστικής αποκατάστασης, είναι ανακριβή και ελλιπή, ενώ παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις. Παράλληλα, τα σχετικά στοιχεία που αφορούν τις επιχειρήσεις είναι ανύπαρκτα (βλ. παρ. 9 έκθεσης / τροπολ. 7 ΚΧ).
Το ψήφισμα θεωρεί ως προβληματικό και το γεγονός ότι, στο πλαίσιο της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, τα συμβάντα που προκαλούν ζημία, ορίζονται στην οδηγία ως «σοβαρά» μόνο εάν προκαλούν θανάτους ή σοβαρούς τραυματισμούς. Παρά ταύτα φαίνεται ότι αποσιωπάται κάποια αναφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν, ακόμη κι αν αυτές οι επιπτώσεις είναι σοβαρές για το φυσικό περιβάλλον. Έτσι δημιουργείται το εξής παράδοξο: Ενώ ένα συμβάν μπορεί στην πραγματικότητα να έχει σοβαρό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον, ακόμα και αν δεν προκαλούνται άμεσα θάνατοι ή σοβαροί τραυματισμοί, π.χ. επειδή επηρεάζει μόνο ακατοίκητες προστατευμένες ζώνες, προστατευμένα είδη ή ιδιαίτερα ευαίσθητους οικοτόπους, αυτό το συμβάν αντιμετωπίζεται στην πράξη ως μη σοβαρό στο πλαίσιο της οδηγίας (βλ. παρ. 10 ψηφίσματος / τροπολ. 8 ΚΧ).
Συγχρόνως, υπογραμμίζεται ότι εξακολουθούν να υφίστανται προβλήματα όσον αφορά την εφαρμογή της οδηγίας σε περιπτώσεις συμβάντων μεγάλης κλίμακας. Αυτό συμβαίνει ιδίως, όταν δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός του υπεύθυνου για τη ρύπανση και / ή όταν ο ρυπαίνων καταστεί αφερέγγυος ή χρεοκοπήσει (βλ. παρ. 15 ψηφίσματος / τροπολ. 9 ΚΧ).

Αποτελεσματικός χειρισμός διασυνοριακών απαιτήσεων αποζημίωσης

Ένα ακόμη ζήτημα που εισάγεται στο ψήφισμα με τροπολογία του Κώστα Χρυσόγονου αφορά τη διαχείριση των διασυνοριακών απαιτήσεων αποζημίωσης σε περίπτωση περιβαλλοντικών ζημιών που εκτείνονται πέρα από τα σύνορα ενός κράτους. Τονίζεται συνεπώς ότι, μέσω των ρυθμίσεων σχετικά με την αποζημίωση πρέπει να καθίσταται δυνατός ο αποτελεσματικός χειρισμός διασυνοριακών απαιτήσεων, με ταχύτητα, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και χωρίς να ασκούνται διακρίσεις σε βάρος εναγόντων από διαφορετικές χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Συγχρόνως, συνιστάται να υπαχθούν στις εν λόγω ρυθμίσεις τόσο οι πρωτογενείς όσο και οι δευτερογενείς ζημίες, που προκαλούνται από επιβλαβή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον συμβάντα σε όλες τις θιγόμενες περιοχές, δεδομένου ότι τέτοια συμβάντα επηρεάζουν αρνητικά ευρύτερες περιοχές, που μπορεί να ανήκουν σε διάφορα κράτη και μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες. Είναι επομένως αναγκαίο οι γειτονικές ιδίως χώρες που πλήττονται περιβαλλοντικά από κάποιο συμβάν, και οι οποίες δεν είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, να σέβονται το διεθνές δίκαιο σχετικά με την περιβαλλοντική προστασία και ευθύνη (βλ. παρ. 22 ψηφίσματος / τροπολ. 10 ΚΧ).

Υποχρεωτική ασφάλιση για περιβαλλοντική ευθύνη και ίδρυση Ευρωπαϊκού Ταμείου για την προστασία του περιβάλλοντος

Ένα επιπλέον αξιόλογο σημείο του ψηφίσματος αφορά και τη σύσταση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει υποχρεωτική ασφάλιση περιβαλλοντικής ευθύνης για τους φορείς εκμετάλλευσης. Ζητεί επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει εναρμονισμένη ενωσιακή μεθοδολογία για τον υπολογισμό των ανώτατων ορίων περιβαλλοντικής ευθύνης, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά κάθε δραστηριότητας, που μπορεί να πλήξει το περιβάλλον, αλλά και των γειτονικών περιοχών. 
Επιπρόσθετα, καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα δημιουργίας Ευρωπαϊκού Ταμείου για την προστασία του περιβάλλοντος από τις ζημίες που οφείλονται σε βιομηχανικές δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της συγκεκριμένη οδηγίας, χωρίς να υπονομεύεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η σύσταση αυτού του Ταμείου οφείλει να στοχεύει στην κάλυψη μόνο από τον κίνδυνο αφερεγγυότητας του εκάστοτε ρυπαίνοντος, και μόνο στις περιπτώσεις που δεν υφίστανται αγορές χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Θεωρεί μάλιστα ότι το ίδιο θα πρέπει να ισχύει σε περιπτώσεις ατυχημάτων μεγάλης κλίμακας, όταν είναι αδύνατον να εντοπιστεί ο φορέας εκμετάλλευσης που ευθύνεται για τη ζημία (παρ. 29 ψηφίσματος / τροπολ. 11 ΚΧ). Με τους παραπάνω τρόπους επιχειρείται να διασφαλιστεί η αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών, ακόμη και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ρυπαίνων αδυνατεί για διάφορους λόγους να το πράξει.

Διαφάνεια και ενημέρωση για την πρόληψη των περιβαλλοντικών ζημιών

Το ψήφισμα τονίζει ακόμη ότι όλες οι περιπτώσεις αποδεδειγμένης περιβαλλοντικής ευθύνης, καθώς και τα στοιχεία που αφορούν τις σχετικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν, πρέπει να δημοσιοποιούνται προκειμένου να υπάρχει διαφάνεια όσον αφορά το πραγματικό κόστος των περιβαλλοντικών ζημιών (παρ. 42 ψηφίσματος / τροπολ. 13 ΚΧ). Εξίσου σημαντική όμως είναι και η καλλιέργεια ενός πνεύματος πρόληψης των περιβαλλοντικών ζημιών μέσω μιας συστηματικής εκστρατείας ενημέρωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, το ψήφισμα σημειώνει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν ότι οι δυνητικοί ρυπαίνοντες και τα δυνητικά θύματα θα ενημερώνονται κατάλληλα για τους κινδύνους που διατρέχουν, τη διαθεσιμότητα ασφάλισης ή άλλων χρηματοοικονομικών, αλλά και νομικών μέσων που μπορούν να χρησιμοποιήσουν, για να τους προστατεύσουν από τους εν λόγω κινδύνους, καθώς και για τα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν από την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος (βλ. παρ. 41 ψηφίσματος / τροπολ. 12 ΚΧ).

Η προστασία του περιβάλλοντος αλληλένδετη με την προστασία της υγείας

Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ρύπανση του περιβάλλοντος θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, αλλά και γενικότερα τη βιωσιμότητα και την ισορροπία των βιολογικών και βιοεξελικτικών διεργασιών με τρόπους που ακόμη δεν έχουν διευκρινιστεί επακριβώς (σημ. ΙΒ’ ψηφίσματος / τροπολ. 4). Η ολοκληρωμένη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι συνεπώς αλληλένδετη με την προστασία της ανθρώπινης υγείας και ευημερίας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω οι προσπάθειες για την πρόληψη και αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών, αλλά και για τη διασάφιση και ορθή εφαρμογή της κρίσιμης οδηγίας για την περιβαλλοντικής ευθύνης σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο.

________________________________________
[1] Γενικό αποτέλεσμα ψηφοφορίας - βλ. σελ. 1-2
Ονομαστικό αποτέλεσμα ψηφοφορίας στην Ολομέλεια - σελ. 5-6.
[2] Τελικό ψηφισθέν κείμενο - ελληνικά
[3] Τροπολογίες Κώστα Χρυσόγονου για την περιβαλλοντική ευθύνη - english.

Ο Κώστας Χρυσόγονος στο ΑΡΤ

Ο Κώστας Χρυσόγονος στο κανάλι "Ε" με την Φαίη Μαυραγάνη

Μέτρα για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 03/11/2017

Υπερψήφιση της έκθεσης για την προστασία των εργαζομένων από την έκθεσή τους σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες

Με μεγάλη πλειοψηφία (540 ψήφοι υπέρ, 6 αποχές, 119 κατά) [1] ψηφίστηκε από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου (25.10.2017) [2] νομοθετικό ψήφισμα της έκθεσης Ulvskog (A8-0064/2017) σχετικά με πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2004/37/EΚ για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία [COM(2016)0248 - C8-0181/2016 - 2016/0130(COD)]. Ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, μέλος της ευρωομάδας της ενωμένης ευρωπαϊκής Αριστεράς Κώστας Χρυσόγονος συνέβαλε στη διαμόρφωση αυτής της έκθεσης, καθώς υπήρξε εισηγητής της γνωμοδότησης πάνω στον σχετικό φάκελο στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου [3]. Καίρια σημεία των τροπολογιών της εισήγησής του (εφεξής τροπολ. ΚΧ) υιοθετήθηκαν και ενσωματώθηκαν στο τελικό κείμενο της προαναφερόμενης έκθεσης.

Σημασία και στόχοι του νομοθετικού ψηφίσματος

Αρκεί να αναφερθεί ότι ο καρκίνος αποτελεί σήμερα την κύρια αιτία θανάτου που συναρτάται με την εργασία στην ΕΕ (53%), προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σημασία αυτού του ψηφίσματος. Για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, ο καρκίνος δεν επιφέρει μόνο σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους αλλά και άμεσες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης, και έμμεση απώλεια τρεχόντων και μελλοντικών εισοδημάτων. Ασθένειες, όπως ο καρκίνος, που συνδέονται με την εργασία επηρεάζουν συνεπώς σε μεγάλο βαθμό την οικονομία, περιορίζοντας την προσφορά εργασίας, μειώνοντας την παραγωγικότητα και αυξάνοντας το βάρος στα δημόσια οικονομικά μέσω των δημόσιων δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη, και άλλα επιδόματα που διαφορετικά θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
To συγκεκριμένο νομοθετικό ψήφισμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς αποσκοπεί να διασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και εργασιακής ασφάλειας των εργαζομένων στην ΕΕ. Αυτό επιτυγχάνεται εν προκειμένω με την καθιέρωση, σε επίπεδο ΕΕ, αποτελεσματικότερων προτύπων, όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες στην εργασία τους. Επιπλέον, στοχεύει στην εξασφάλιση μεγαλύτερης σαφήνειας σε αυτό το πεδίο, στη δημιουργία κατά το δυνατό ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τους επιχειρηματικούς παράγοντες, αλλά και στο να καταστήσει αποτελεσματικότερο το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ σε αυτό το πεδίο, με τη συνεχή επικαιροποίησή του, βάσει των πιο σύγχρονων διαθέσιμων επιστημονικών και τεχνικών δεδομένων.
Ακόμη, το εν λόγω νομοθετικό ψήφισμα αποσκοπεί να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/37/ΕΚ με σειρά χημικών παραγόντων που έχουν αναγνωρισθεί ως καρκινογόνοι για τον άνθρωπο σε τρίτες χώρες ή από διεθνείς οργανισμούς αλλά δεν έχουν ακόμη καταχωρισθεί στο υφιστάμενο σύστημα της ΕΕ. Συγκεκριμένα, προτείνεται η αναθεώρηση των ανώτερων τιμών έκθεσης στην εργασία και η εισαγωγή νέων όσον αφορά 13 χημικούς παράγοντες (μεταξύ άλλων της σκόνης σκληρών ξύλων, ενώσεων εξασθενούς χρωμίου, κεραμικών πυρίμαχων ινών, αναπνεύσιμης σκόνης, κρυσταλλικού διοξειδίου του πυριτίου, βενζολίου κ.ά.) με βάση τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα. Εκτιμάται μάλιστα ότι η εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων θα σώσει τη ζωή τουλάχιστον 100.000 ανθρώπων έως το 2069 και θα συμβάλλει στη συνολική εξοικονόμηση δαπανών που κυμαίνονται μεταξύ 34 έως 89 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ενσωμάτωση της αρχής της προφύλαξης

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Έλληνας ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος με το περιεχόμενο της γνωμοδότησής του στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων συνέβαλε, μεταξύ άλλων, στη ρητή ενσωμάτωση της αρχής της προφύλαξης στο συγκεκριμένο ψήφισμα.
Η εφαρμογή αυτής της αρχής στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ιδιαίτερα σημαντική, ιδίως όταν υπάρχει αβεβαιότητα όσον αφορά την επίπτωση ορισμένων ενώσεων τοξικών παραγόντων στην υγεία των εργαζομένων ή όταν δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα. Η εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης επιβάλλει ουσιαστικά τη δημιουργία ενός νέου και αποτελεσματικού προτύπου πρόληψης του καρκίνου και των συναφών προβλημάτων υγείας που λαμβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση πολλών επιζήμιων για την υγεία παραγόντων, καθώς και τις πρόσφατες βελτιώσεις στον τομέα των τεχνικών μέτρησης, των μέτρων διαχείρισης των κινδύνων και άλλων συναφών στοιχείων. Υπό αυτό το πρίσμα, τονίζεται συνεπώς ρητά στην έκθεση, ότι στο πλαίσιο αντικατάστασης των καρκινογόνων ή μεταλλαξιογόνων παραγόντων από ουσίες, μίγματα ή διαδικασίες που δεν είναι επικίνδυνες ή έστω είναι λιγότερο επικίνδυνες για την υγεία των εργαζομένων ή άλλα μέτρα που αποσκοπούν στη μείωση του επιπέδου έκθεσης των εργαζομένων είναι απαραίτητο να λαμβάνεται υπόψη η αρχή της προφύλαξης όταν υπάρχουν αβεβαιότητες. (βλ. σημ. 2 εδ. 2 έκθεσης / τροπολ. 3 ΚΧ).

Ανάγκη επέκτασης του θεσμικού πεδίου εφαρμογής και σε τοξικές ουσίες επιζήμιες για το αναπαραγωγικό σύστημα

Η έκθεση επισημαίνει ακόμη ότι στον χώρο εργασίας, άνδρες και γυναίκες εκτίθενται συχνά σε μείγματα ουσιών, τα οποία μπορεί να αυξήσουν τους κινδύνους για την υγεία και να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις, μεταξύ άλλων στο αναπαραγωγικό τους σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης γονιμότητας ή της στειρότητας, και να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του εμβρύου και στον θηλασμό. Ορίζεται συνεπώς ότι η ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει την ανάγκη να επεκταθεί η εφαρμογή των μέτρων για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων που προβλέπονται στην οδηγία 2004/37/ΕΚ και σε όλες τις τοξικές ουσίες για την αναπαραγωγή των ανθρώπων που εκτίθενται σε αυτές κατά την εργασία τους (βλ. σημ. 32 έκθεσης / τροπολ. 4, 6 ΚΧ).

Διαρκείς επικαιροποιήσεις των οριακών τιμών με βάση τα πιο σύγχρονα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα

Συγχρόνως, υπογραμμίζεται ότι οι οριακές τιμές των ουσιών που ορίζονται στο παρόν νομοθετικό ψήφισμα θα πρέπει να αναθεωρούνται όταν είναι απαραίτητο υπό το φως των διαθέσιμων πληροφοριών, περιλαμβανομένων των νέων επιστημονικών και τεχνικών δεδομένων και τεκμηριωμένων βέλτιστων πρακτικών, τεχνικών και πρωτοκόλλων για τη μέτρηση του επιπέδου έκθεσης στον χώρο εργασίας. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει, όπου είναι δυνατό, να περιλαμβάνουν δεδομένα για τον υπολειπόμενο κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, αλλά και γνωμοδοτήσεις της Επιστημονικής Επιτροπής για τα Όρια Επαγγελματικής Έκθεσης και άλλων αρμόδιων υπηρεσιών. Σημειώνεται ακόμη ότι η διαφάνεια τέτοιων πληροφοριών θα πρέπει να ενθαρρυνθεί περαιτέρω. (βλ. σημ. 6, 10 έκθεσης / τροπολ. 5, 11 ΚΧ).
Σε αυτό το πλαίσιο, οφείλει να ενισχυθεί και ο ρόλος της Επιστημονικής Επιτροπής για τα Όρια Επαγγελματικής Έκθεσης, η οποία επικουρεί την Επιτροπή, ιδίως στον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τη λεπτομερή ανάλυση των πλέον πρόσφατων διαθέσιμων επιστημονικών στοιχείων, καθώς και στην εισήγηση των ορίων επαγγελματικής έκθεσης για την προστασία των εργαζομένων από χημικούς κινδύνους, που πρόκειται να θεσπιστούν σε ενωσιακό επίπεδο (βλ. σημ. 12 έκθεσης / τροπολ. 9 ΚΧ ).

Έμφαση στο σεβασμό του δικαιώματος στη ζωή και του δικαιώματος για δίκαιες και πρόσφορες συνθήκες εργασίας

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην παρούσα έκθεση ενσωματώθηκε τροπολογία της γνωμοδότησης του ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου, που ορίζει ρητά ότι η προτεινόμενη οδηγία οφείλει να σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και να τηρεί τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίδεται στο σεβασμό του δικαιώματος στη ζωή και του δικαιώματος σε δίκαιες και πρόσφορες συνθήκες εργασίας (βλ. σημ. 33 έκθεσης / τροπολ. 15 ΚΧ).

Ανάγκη για μεγαλύτερη προστασία της υγείας των εργαζομένων

Το παρόν νομοθετικό ψήφισμα αποτελεί ένα θετικό βήμα για την προστασία της υγείας των εργαζομένων από την έκθεση τους σε επιβλαβείς για την υγεία τους παράγοντες κατά την εργασία τους. Ωστόσο δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι πρέπει να καταβληθούν ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες και να αναληφθούν περισσότερες πρωτοβουλίες, προκειμένου να προστατεύονται αποτελεσματικά οι εργαζόμενοι από τους προαναφερόμενους κινδύνους. Και τούτο, διότι υπάρχουν κι άλλες βλαπτικές για τους εργαζόμενους ουσίες, για τις οποίες θα πρέπει να ληφθούν ανάλογα μέτρα, προκειμένου να περιοριστούν οι αρνητικές επιδράσεις στην υγεία τους. Συμπερασματικά, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να προστατεύονται θεσμικά από όλες τις ουσίες που βλάπτουν ή απειλούν την υγεία τους, καθώς το δικαίωμα στην υγεία και τη ζωή οφείλει να έχει προτεραιότητα έναντι άλλων συμφερόντων και σκοπιμοτήτων.

________________________________________
[1] Γενικό αποτέλεσμα ψηφοφορίας 25.10.2017- βλ. σελ. 30-31
Αποτελέσματα ονομαστικής ψηφοφορίας 25.10.2017 - βλ. σελ. 198
[2] Τελικό ψηφισθέν κείμενο – ελληνικά
[3] Γνωμοδότηση Κ. Χρυσόγονου - βλ. σελ. 42-56

Προς ένα θεσμικό πλαίσιο προστασίας των καταγγελτών που ενεργούν προς το δημόσιο συμφέρον σε επίπεδο ΕΕ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Βρυξέλλες, 31/10/2017

Η σημασία της υπερψήφισης της έκθεσης για την προστασία των καταγγελτών από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου

Υπερψηφίστηκε (24.10.2017) από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου με ισχυρή πλειοψηφία (399 ψήφοι υπέρ, 101 κατά, 99 αποχές) [1] η έκθεση Rozière (A8-0295/2017) με τίτλο «Θεμιτά μέτρα για την προστασία των καταγγελτών που ενεργούν προς το δημόσιο συμφέρον όταν αποκαλύπτουν εμπιστευτικές πληροφορίες για επιχειρήσεις και δημόσιους οργανισμούς (A8-0295/2017) [2].
Η ψήφιση αυτής της έκθεσης έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς ύστερα από πολυετείς διεργασίες για πρώτη φορά το Ευρωκοινβούλιο ψηφίζει μία έκθεση με αυτό το αντικείμενο. Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για τη θέσπιση νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ που θα αφορά την ολοκληρωμένη και εναρμονισμένη προστασία των καταγγελτών δημοσίου συμφέροντος, δηλ. των προσώπων που καταγγέλλουν ή αποκαλύπτουν πληροφορίες για το δημόσιο συμφέρον, συμπεριλαμβανομένου και του ευρωπαϊκού δημόσιου συμφέροντος. Στη σύνταξη αυτής της έκθεσης συνέβαλε καίρια και ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος, καθώς είχε οριστεί σκιώδης εισηγητής της ευρωομάδας της Αριστεράς τόσο στην βασική έκθεση της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων, όσο και στη σχετική γνωμοδότηση που συντάχθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κώστας Χρυσόγονος είχε καταθέσει καίριες τροπολογίες (τροπολ. ΚΧ) [3], που σε μεγάλο βαθμό υιοθετήθηκαν στο κείμενο της εν λόγω έκθεσης που εγκρίθηκε κατ’ αρχήν από την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων και στη συνέχεια υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια τους Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Παρακάτω παρατίθενται βασικά σημεία της έκθεσης που βασίζονται στις τροπολογίες του ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου. 

Η σημασία της προστασίας των καταγγελτών 

Συγκεκριμένα, στην έκθεση αυτή υπογραμμίζεται η πολύπλευρη συμβολή των καταγγελτών δημοσίου συμφέροντος. Επισημαίνεται ότι με τη δράση τους βοηθούν τα κράτη μέλη και τα όργανα της ΕΕ να προλαμβάνουν και να αντιμετωπίζουν, μεταξύ άλλων, θεσμικές παραβιάσεις, αλλά και εν γένει καταχρήσεις εξουσίας, που απειλούν να υπονομεύσουν ή όντως υπονομεύουν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, τη χρηματοπιστωτική ακεραιότητα, την οικονομία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον ή το κράτος δικαίου, και οι οποίες επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις στο δημόσιο συμφέρον, αυξάνοντας την ανεργία, ενώ άλλοτε περιορίζουν αθέμιτα ή στρεβλώνον τον θεμιτό ανταγωνισμό και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς και τις δημοκρατικές διαδικασίες σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο (βλ. σημ. Ζ έκθεσης / τροπολ. 9 ΚΧ).

Ανάγκη θέσπισης ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου για την προστασία των καταγγελτών

Προ πάντων δίδεται έμφαση στην ανάγκη να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή ένα οριζόντιο, ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα προστατεύει αποτελεσματικά τους καταγγέλτες σε όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης, καθώς και στα θεσμικά όργανα, στις αρχές και στους οργανισμούς της Ένωσης (βλ. σημ ΛΣΤ έκθεσης / τροπολ. 22 ΚΧ). Το πλαίσιο αυτό οφείλει να εγγυάται υψηλό επίπεδο προστασίας, σε όλα τα επίπεδα τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και του τομέα των εθνικών και ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, χωρίς να περιορίζεται η δυνατότητα των κρατών μελών να λάβουν περαιτέρω μέτρα (βλ. παρ. 1 έκθεσης / τροπολ. 23 ΚΧ).

Διασφάλιση του απορρήτου

Συγχρόνως, στην έκθεση λαμβάνεται πρόνοια για τη διασφάλιση του απορρήτου των καταγγελτών. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι η διασφάλιση του απορρήτου συμβάλλει στη δημιουργία πιο αποτελεσματικών διαύλων για την καταγγελία περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς και άλλων συναφών παραβιάσεων (βλ. σημ. ΙΑ έκθεσης / τροπολ. 10 ΚΧ). Σημειώνεται ότι το απόρρητο θα πρέπει να διασφαλίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας καταγγελιών και ότι η ταυτότητα του καταγγέλτη σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αποκαλύπτεται χωρίς τη συγκατάθεσή του. Η παραβίαση του απορρήτου της ταυτότητας χωρίς τη συγκατάθεση του καταγγέλτη θα πρέπει να επισύρει ποινές και κυρώσεις (βλ. παρ. 47 έκθεσης / τροπολ. 41 ΚΧ). Πέραν τούτων, η έκθεση καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν, ώστε να προστατευθεί αποτελεσματικά το δικαίωμα των δημοσιογράφων να μην αποκαλύπτουν την ταυτότητα της πηγής τους και να απολαύουν της απαραίτητης νομικής προστασίας (βλ. παρ. 21 / τροπολ. 33 ΚΧ).
Από την άλλη πλευρά, σημειώνεται ότι οι μηχανισμοί προστασίας των καταγγελτών δημοσίου συμφέροντος θα πρέπει να είναι ισορροπημένοι και να διασφαλίζουν τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών και νομικών δικαιωμάτων όλων των προσώπων, ακόμη και αυτών έναντι των οποίων υποβάλλονται οι καταγγελίες (βλ. σημ. Κ έκθεσης / τροπολ. 12 ΚΧ).

Διευρυμένη η έννοια του καταγγέλτη

Είναι αξιοσημείωτο ότι το τελικό κείμενο της έκθεσης που ψηφίστηκε στην Ολομέλεια υιοθετεί τελικά τις τροπολογίες του Κώστα Χρυσόγονου που στοχεύουν στη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της έννοιας του καταγγέλτη. Ως καταγγέλτης θεωρείται συνεπώς οποιοδήποτε πρόσωπο καταγγέλλει ή αποκαλύπτει πληροφορίες προς το δημόσιο συμφέρον, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού δημόσιου συμφέροντος, για παράνομη ή αθέμιτη πράξη ή πράξη, ή για πράξη που συνιστά απειλή ή συνεπάγεται βλάβη, η οποία υπονομεύει ή θέτει σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον.
Είναι σημαντικό ότι στην έννοια των καταγγελτών, που υιοθετεί η συγκεκριμένη έκθεση, δεν υπάγονται μόνο πρόσωπα που αποκαλύπτουν πληροφορίες στο πλαίσιο της εργασιακής του σχέσης, της συμβατικής τους σχέσης, είτε της συνδικαλιστικής ή συλλογικής δραστηριότητάς του στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Στην έννοια του καταγγέλτη συμπεριλαμβάνονται, σύμφωνα με τη σχετική έκθεση, και πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στην παραδοσιακή σχέση εργοδότη-εργαζόμενου. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι σύμβουλοι, συμβασιούχοι, ασκούμενοι, εθελοντές, εργαζόμενοι φοιτητές, εργαζόμενοι με σύμβαση απασχόλησης ορισμένου χρόνου, πρώην εργαζόμενοι που διαθέτουν στοιχεία για τέτοιες πράξεις και έχουν την εύλογη υποψία να πιστεύουν ότι η αναφερόμενη πληροφορία είναι αληθής (βλ. παρ. 14 έκθεσης / τροπολ. 30 ΚΧ).

Προβολή του θετικού ρόλου των καταγγελτών

Επιπρόσθετα, τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ καλούνται να προβάλλουν, ιδίως μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης και προστασίας, τόσο τον θετικό ρόλο των καταγγελτών προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και να αναδείξουν τις σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ευάλωτη θέση τους. Απαιτείται εν προκειμένω να δημιουργηθεί ένας ειδικός ιστότοπος, εύκολα προσβάσιμος από τους πολίτες, όπου θα παρέχονται χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την προστασία των καταγγελτών, και θα μπορούν να υποβάλλονται σχετικές καταγγελίες, ενώ θα τηρείται η ανωνυμία σχετικά με τα δεδομένα που αποκαλύπτουν (βλ. παρ. 24 έκθεσης / τροπολ. 34 ΚΧ).

Δημιουργία αξιόπιστου συστήματος υποβολής καταγγελιών

Επίσης, η έκθεση υιοθετώντας και σε αυτό το θέμα τις τροπολογίες του Κώστα Χρυσόγονου απαιτεί να οριστούν διαφανείς δίαυλοι για την αποκάλυψη των πληροφοριών που αποκαλύπτουν οι καταγγέλτες. Υπό αυτό το πρίσμα, ζητείται να εξεταστεί από τα κράτη μέλη η δημιουργία ενός αξιόπιστου και ασφαλούς συστήματος που να επιτρέπει την υποβολή σχετικών καταγγελιών εντός και εκτός του οργανισμού, όπου εντοπίζεται η καταγγελία.
Προς τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να θεσπιστούν δίκαιες και ισότιμες διαδικασίες, που θα διασφαλίζουν τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων τόσο για τον καταγγέλτη, όσο και για τον φερόμενο δράστη. Ειδικότερα, θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους εργοδότες να θεσπίσουν διαδικασίες εσωτερικής υποβολής καταγγελιών. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι σε κάθε οργανισμό θα τοποθετείται ένα ανεξάρτητο και αμερόληπτο πρόσωπο ως υπεύθυνο για τη συγκέντρωση των καταγγελιών (βλ. παρ. 33 έκθεσης / τροπολ. 38 ΚΧ).

Συγκρότηση ανεξάρτητων εθνικών και ευρωπαϊκών αρχών και βάσεων δεδομένων για την προστασία των καταγγελτών

Ζητείται ακόμη η θέσπιση ανεξάρτητων εθνικών και ευρωπαϊκών αρχών για την προστασία των καταγγελτών. Παράλληλα, τα κράτη μέλη καλούνται να εξετάσουν το ενδεχόμενο να παράσχουν ειδικά υποστηρικτικά κονδύλια σε αυτές τις αρχές. Στη βάση αυτή προτείνεται και η ίδρυση μιας κεντρικής ευρωπαϊκής αρχής για την αποτελεσματική προστασία των καταγγελτών και των ατόμων που τους βοηθούν στη δράση τους, βάσει του προτύπου που υπάρχει ήδη με το σύστημα των αρχών προστασίας των δεδομένων (βλ. παρ. 56 έκθεσης / τροπολ. 49 ΚΧ).
Υπογραμμίζεται ακόμη ότι οι ανεξάρτητοι αυτοί φορείς θα πρέπει να συγκροτηθούν με επαρκείς δημοσιονομικούς πόρους και κατάλληλα εξειδικευμένο προσωπικό, που θα είναι υπεύθυνο για τη συλλογή των καταγγελιών, αλλά και τη συνέχεια που θα δοθεί στις εκάστοτε καταγγελίες, εφόσον αποδεικνύονται τεκμηριωμένες. Συγχρόνως, θα πρέπει να παρέχεται και η απαραίτητη καθοδήγηση των καταγγελτών, ώστε να προστατεύονται από ενδεχόμενες εκδικητικές ενέργειες σε βάρος τους. Οι φορείς αυτοί προτείνεται μάλιστα ότι θα πρέπει να εκδίδουν ετήσια έκθεση σχετικά με τις ειδοποιήσεις που έλαβαν και τον χειρισμό τους, σεβόμενα την απαίτηση εμπιστευτικότητας όσον αφορά τις ενδεχόμενες εν εξελίξει έρευνες (βλ. παρ. 58 έκθεσης / τροπολ. 50 ΚΧ).
Προς ενθάρρυνση των προσώπων που επιθυμούν να αποκαλύψουν πληροφορίες προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος σημειώνεται ιδιαίτερα ότι θα πρέπει να προβλέπεται η δωρεάν πρόσβαση σε πληροφορίες καθοδήγησης τους, αλλά και η παροχή δωρεάν εμπιστευτικών συμβουλών για τα άτομα που εξετάζουν το ενδεχόμενο να υποβάλουν καταγγελία προς το δημόσιο συμφέρον ή να προβούν σε αποκάλυψη παράνομων ή αθέμιτων πράξεων που βλάπτουν ή θέτουν σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα που θα διαμορφώσουν ικανές δομές να παρέχουν τέτοιου είδους πληροφορίες και συμβουλές. Θα πρέπει ακόμη να γίνουν ενέργειες, ώστε τα στοιχεία αυτών των δομών να γίνουν γνωστά και να είναι εύκολα προσβάσιμα στο ευρύ κοινό (βλ. παρ. 59 έκθεσης / τροπολ. 51 ΚΧ).
Ομοίως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνονται, ώστε να αναπτύξουν βάσεις δεδομένων, σημεία αναφοράς και δείκτες για τις πολιτικές που αφορούν τους καταγγέλτες στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα (βλ. παρ. 63 έκθεσης / τροπολ. 53 ΚΧ). Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε στην καλύτερη οργάνωση της προστασίας των καταγγελτών δημοσίου συμφέροντος.

Θέσπιση μέτρων προστασίας έναντι αντιποίνων

Ένα ακόμη σημαντικό σημείο της έκθεσης, που ενσωματώνει τις τροπολογίες του ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου, εστιάζει στην ανάγκη να θεσπιστούν μέτρα προστασίας έναντι ενδεχόμενων αντιποίνων, που σε κάποιες περιπτώσεις δέχονται οι καταγγέλτες για τις πληροφορίες που αποκαλύπτουν είτε από τους εργοδότες τους είτε από άλλα πρόσωπα. Θεωρείται μάλιστα ότι τα αντίποινα θα πρέπει να υπόκεινται σε αποτελεσματικές τιμωρίες και κυρώσεις. Σημειώνεται μάλιστα ότι από τη στιγμή που αναγνωρίζεται σε ένα πρόσωπο η ιδιότητα του καταγγέλτη, ενδεχόμενα μέτρα αντιποίνων που έχουν ληφθεί εναντίον του θα πρέπει τότε να τερματίζονται αυτόματα. Επιπλέον, οι καταγγέλτες θα πρέπει να αποζημιώνονται πλήρως για τη βλάβη και τη ζημία που υπέστησαν (βλ. παρ. 38 έκθεσης / τροπολ. 40 ΚΧ). Θα πρέπει ακόμη να προβλέπεται η δυνατότητα να ζητούν προσωρινά μέτρα για την αποτροπή αντιποίνων έως ότου υπάρξει επίσημη έκβαση κάποιας διοικητικής, δικαστικής ή άλλης διαδικασίας που αφορά την υπόθεσή τους (βλ. παρ. 39 έκθεσης / τροπολ. 42 ΚΧ).
Γενικότερα, η έκθεση παροτρύνει ρητά τα κράτη μέλη να απέχουν από την ποινικοποίηση των δράσεων των καταγγελτών που αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με παράνομες ή αθέμιτες πράξεις ή πράξεις που βλάπτουν ή θέτουν σε κίνδυνο το γενικό συμφέρον (βλ. παρ. 51 έκθεσης / τροπολ. 46 ΚΧ).

Αντιστροφή του βάρους απόδειξης σε περίπτωση αντίμετρων σε βάρος καταγγελτών

Εξαιτίας του γεγονότος ότι οι καταγγέλτες αποτελούν συχνά τον αδύναμο διάδικο στις σχετικές δίκες, η έκθεση προβλέπει υπέρ των καταγγελτών την αντιστροφή του βάρους απόδειξης σε περίπτωση που έχουν αποδεδειγμένα επιβληθεί αντίμετρα εναντίον τους από τους εργοδότες τους. Κατά συνέπεια σε τέτοιες περιπτώσεις ο εργοδότης οφείλει να παρέχει όλα τα αποδεικτικά στοιχεία ότι τα αντίμετρα αυτά δεν σχετίζονται με την καταγγελία που υπέβαλε ο καταγγέλτης. Ακόμη, η προστασία του καταγγέλτη θα πρέπει να παρέχεται με βάση τις πληροφορίες που αποκαλύφθηκαν και όχι με βάση την πρόθεση του καταγγέλτη. Αρκεί ο καταγγέλτης να αποκαλύπτει πληροφορίες που πιστεύει ότι είναι αληθείς (βλ. παρ. 47 έκθεσης / τροπολ. 41 ΚΧ).

Διασφάλιση της ανώνυμης καταγγελίας

Πέραν τούτων, η έκθεση αναφέρει ότι η δυνατότητα του καταγγέλτη να υποβάλει ανώνυμη καταγγελία θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη διαβίβαση πληροφοριών οι οποίες δεν θα γίνονταν γνωστές υπό άλλες συνθήκες. Υπό αυτό το πρίσμα, τονίζεται ότι θα πρέπει να καθιερωθούν σαφώς ρυθμισμένα μέσα για την υποβολή ανώνυμων καταγγελιών στον εθνικό ή ευρωπαϊκό ανεξάρτητο φορέα που είναι αρμόδιος για τη συλλογή των καταγγελιών, την επαλήθευση της αξιοπιστίας τους, την ανάλογη συνέχεια που θα δοθεί σε αυτές, και την παροχή καθοδήγησης στους καταγγέλτες, μεταξύ άλλων και στο ψηφιακό περιβάλλον. Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες εφαρμόζεται το μέσο της υποβολής ανώνυμης καταγγελίας θα πρέπει να οριστούν επακριβώς νομοθετικά, ενώ κάθε παραβίαση της ανωνυμίας θα πρέπει να επισύρει κυρώσεις (βλ. παρ. 49 έκθεσης / τροπολ. 44 ΚΧ).

Εξειδικευμένη στήριξη των καταγγελτών και των ατόμων που τους βοηθούν

Η έκθεση αναγνωρίζει ότι οι καταγγέλτες, άλλα και τα άτομα που τους βοηθούν, πέραν των επαγγελματικών κινδύνων αντιμετωπίζουν και προσωπικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς κινδύνους. Υπό αυτές τις συνθήκες, ορίζεται ότι, εφόσον χρειάζεται, θα πρέπει να προβλέπεται ψυχολογική και κοινωνική στήριξη αυτών των προσώπων, αλλά και να τους παρέχεται εξειδικευμένη νομική συνδρομή, εφόσον εκφράζουν σχετική επαρκώς αιτιολογημένη ανάγκη και δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους. Σε περίπτωση μάλιστα αστικής ή ποινικής διαδικασίας εις βάρος τους, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές συστήνεται ότι θα πρέπει να τους χορηγείται αποζημίωση, ανεξάρτητα από τη φύση της ζημίας που υπέστησαν συνεπεία της υποβολής της καταγγελίας τους (παρ. 54 έκθεσης / τροπολ. 43 ΚΧ).

Νέα εργαλεία για την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος

Ας ελπίσουμε ότι η υπερψήφιση αυτής της έκθεσης θα αποτελέσει σταθερή βάση για την άμεση κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου που θα προστατεύει επαρκώς τους καταγγέλτες δημοσίου συμφέροντος, παρέχοντας έτσι νέα εργαλεία στην κοινωνία για την αποτελεσματική προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος και την αποφασιστική πάταξη πράξεων και παραλείψεων που θίγουν ή απειλούν το δημόσιο συμφέρον. Αυτό συνεπάγεται αφενός για την ουσιαστική ανάδειξη του ρόλου και της ευθύνης της κοινωνίας των πολιτών, ως θεματοφύλακα του δημοσίου συμφέροντος και αφετέρου για την ορθότερη λειτουργία των κρατικών και υπερκρατικών μηχανισμών προστασίας του δημοσίου συμφέροντος.

________________________________________
[1] Αποτελέσματα ψηφοφορίας με ονομαστική κλήση - βλ. σελ. 142-172
Γενικό αποτέλεσμα ψηφοφορίας - βλ. σελ. 22-24
[2] Τελικό ψηφισθέν κείμενο – ελληνικά
[3] Τροπολογίες ΚΧ σε JURI