Τετάρτη 24 Μαΐου 2017

Ο στρατηγικός σχεδιασμός για το σωφρονιστικό σύστημα


Δημοσιευμένο άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου στην εφημερίδα Realnews 21/05


Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δρομολογεί την εκπόνηση ενός «Σχεδίου για το σωφρονιστικό σύστημα» με ορίζοντα τριετίας (2018-2020), σε ένα πρόσφατα δημοσιευμένο κείμενο που εκθέτει τα προβλήματα του ποινικού σωφρονισμού στη χώρα μας και θέτει τις κατευθύνσεις πάνω στις οποίες πρέπει να επιχειρηθεί η αντιμετώπισή τους. Το κύριο ζήτημα βέβαια είναι ο υπερπληθυσμός κρατουμένων σε σχέση με τη χωρητικότητα των υφιστάμενων σωφρονιστικών καταστημάτων και οι συνακόλουθες κακές συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων.

Πρέπει ωστόσο να επισημανθεί με έμφαση ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει υπερπληθυσμός κρατουμένων σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Η Λευκή Βίβλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην οποία παραπέμπει το έγγραφο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, αναφέρει ότι ο αριθμός κρατούμενων ανά 100.000 κατοίκους στα κράτη-μέλη του Συμβουλίου (δηλ. στο σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών, τόσο εντός όσο και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) κυμαινόταν κατά την τριετία 2012-2014 μεταξύ 124 και 134 ανά 100.000 κατοίκους. Στην Ελλάδα ο αριθμός των κρατουμένων την 1.2.2017, όπως αναφέρει το ίδιο έγγραφο, ήταν 9.483, δηλ. περίπου 85 ανά 100.000 κατοίκους. Συνεπώς το πραγματικό πρόβλημά μας δεν είναι ότι έχουμε υπερβολικό αριθμό κρατουμένων, αλλά ότι το ελληνικό κράτος επί δεκαετίες έχει αποδειχθεί ανίκανο να κατασκευάσει και να λειτουργήσει σωφρονιστικά καταστήματα με τέτοια χωρητικότητα, ώστε να μπορεί να στεγασθεί αξιοπρεπώς ο αναλογικά μικρός αριθμός κρατουμένων στην Ελλάδα (τουλάχιστον κατά ένα τρίτο μικρότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).

Χρειαζόμαστε επομένως ένα ευρύ πρόγραμμα κατασκευής νέων σωφρονιστικών καταστημάτων και αναβάθμισης των υπάρχοντων και τέτοιο πρόγραμμα προφανώς δεν συνιστά η κατασκευή μόλις δύο καταστημάτων κράτησης (στη Δράμα και τη Νεάπολη Λασιθίου), η οποία μνημονεύεται στο έγγραφο του υπουργείου Δικαιοσύνης. Τα μέτρα «αποσυμφόρησης» που λήφθηκαν με τον ν. 4322/2015 (η ισχύς τους παρατάθηκε έως την 28.8.2017 με τον ν.4411/2016) έχουν εμβαλωματικό χαρακτήρα και δεν μπορούν ούτε πρέπει να αποτελέσουν de facto μόνιμη λύση με τυχόν αλλεπάλληλες παρατάσεις της ισχύος τους. Σοβαρό σφάλμα εξάλλου της έκτακτης αυτής νομοθεσίας ήταν η οριζόντια εφαρμογή της, αδιακρίτως σε δράστες βίαιων και μη αδικημάτων, με τραγικό αποτέλεσμα κάποιοι από όσους επωφελήθηκαν και απολύθηκαν πρόωρα να διαπράξουν νέα ειδεχθή εγκλήματα βίας.

Γενικότερο άλλωστε πολιτισμικό πρόβλημα της χώρας αποτελεί το έλλειμα σεβασμού στους υφιστάμενους κανόνες δικαίου, το οποίο εκδηλώνεται με διάφορες μορφές και σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Το πρόβλημα αυτό επιτείνεται με τη θέσπιση κατά καιρούς προσωρινών ρυθμίσεων που καθιερώνουν κατ’ εξαίρεση ευνοϊκή μεταχείριση υπέρ παραβατών του ενός ή άλλου είδους, για συγκυριακούς λόγους. Η απροθυμία για μακροπρόθεσμο προγραμματισμό και η πλημμελής τήρηση των κανόνων καταλήγουν στην αδυναμία μας να λειτουργήσουμε συλλογικά και αποτελεσματικά. Οι παθογένειες αυτές πρέπει να αναταχθούν προτού φθάσουν σε σημείο μη αναστρέψιμο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου